Cursos d'aragonés

L'asoziazión cultural nogará torna, como cada añada, a ufrir-te a posibilidat d'alprender aragonés.

Ista añada aparexe a nobedat d'o curso intensibo de primer ran de setiembre, con un pre de 65 euros (con posibilidat de botifueras). Podez apunta-tos-ie a semana benién. En o pre s'incluyen os materials didauticos y 4 numers d'a rebista espiello. L'orario, probablemén de tardis, s'achustará seguntes os intreses d'os apuntaus, estando 20 clases de 3 oras por diya.

Antimás d'os cursos intensibos de setiembre tamién s'ufren os cursos d'año de primer y segundo ran:

Lunes y Miercols u Martes y Chuebes de 20:00 a 21:30.

Biernes de 19:00 a 22:00

Sabado de 10:00 a 13:00

Son orarios achustables: tamién bi ha posibilidat de fer curso de maitins. En o pre, 65 euros, s'incluye tamién os materials, 4 numers d'a rebista espiello y botifueras seguntes os casos.

Ta apuntar-te-ie puez fer-lo en l'asoziazión cultural nogara (c / Gavín nº 6, local), por telefono (976 39 07 08) u nimbiando un correu a asoziazion@nogara-religada.org

Farutes entre os adugadors de TUZSA

A las 11:00 d'iste maitín yera con a bezicleta marchando dende l'almozara dica o coso por a carrera conde aranda. En a baxada d'a primera parti iba rapedo, alto u baxo a 40 km/h.
Por dezagada beniba un autobús una mica más rapedo que no yo. Indo a 40 km/h y en saber que els no pueden ir a más de 50 km/h en primeras dezidié continar con a mía marcha. L'adugador iba más rapedo, yo miraba tazaga y beyeba que, con as suyas pintas de farute, iba a 60 km/h alto u baxo y no yera disposau a aminorar y ir dezaga yo. Asinas que le fazié siñals ta dezir-le que en a proxima carrera de costau me metería ta dixar-le pasar.

Poco l'importó, continó con a suya cara de farute azelerando, y cuan yera a meyo metro de yo le chile ¡Para! porque m'iba a atropellar. El no fazió caso y a la fin me dio por dezaga a 60 km/h desequilibrando-me y crebando-me l'exe d'a rueda de dezaga. Muito poco le mancó ta cayer-me y él continó fendo a mesma maniobra, azelarando y dando-me en a rueda de dezaga, dica que podié salir-ne.

Sería inchusto rezentar isto y no o que pasó dimpués. En o semaforo d'a fin d'a carrera l'auto s'aturó porque yera en royo y yo lo prenié, y le truqué a la puerta. Le chilé barbaridaz como ¡Hijo puta! ¡Te vas a enterar! ¡Te voy a meter la paliza de tu vida!, y él me respondió ¡Tu madre sí que es puta! ¡Vete a tu puto país! (suposo que o razista lo diría por os míos rasgos). Le dizié que no teneba güegos a baxar y dezir-me-lo en o rostro y me metié debán de l'auto ta que no podese rancar dica que l'adugador baxase, porque en berdat yera disposau a foter-le de lapos dica esganar-lo.
Dimpués i benió a polizía local, me demandó por os daños que teneba y me dizió que no podeba continar en ixa autitut, que abría de fer una piñora u una quexa ta TUZSA, cosa que dimpués fazié.

Sé que en a zaguera parti o mío comportamiento ye estau malo, pero cuento que ye normal cuan por poco un farute no t'ha matau.
Como les dizié a la polizía, si le fa goyo de chugar a ista mena de chuegos ye millor que se merque una playstation, porque si ya se nos fa a bida difízil a os ziclistas en ista ziudat, que os adugadors d'un serbizio publico s'adediquen a fer ista mena de cosas ye intolerable.

A berdat ye que no sé que fer... he meso a quexa en TUZSA, y una piñora no me lebaría ta coda buena en no tener nian prebas nian testigos (a chen o que beyó estió l'espeutaclo d'a fin). No sé si meter una quexa en o conzello en estar un serbizio publico u mesmo buscar y foter-le una buena de lapos a l'adugador d'o bus numero 1035 d'a linea 22.

Contina a construczión d'a primera autopista autonomica

O doble puen de 400 metros con o que a primera autopista autonomica pasará l'ebro dentre o burgo y villafranca ye cuasi rematau en mancar nomás acabaus como o gudrón y as barandallas. Seguntes ecsplicón fuens d'o departamento d'obras publicas d'o gubierno d'aragón, os treballos ban rapedos, o que permiten remanir con a prebisión d'a ubridura d'a nueba carretera en mayo, que enreligará l'autopista ta barzelona con a nazional 232, santander-vinaroz.

A infraestrutura tiene 5200 metros de luengo. Prenzipia en o kilometro 345 d'a N-II y remata en o 217 d'a N-232. Tendrá dos calzadas de siete metros d'amplaria con dos carrils de 3,5 metros cadaguna a las que s'achuntarán arcens de 2,5 metros por difuera y 1 metro por dentro. Pasará por o mesmo terreno sin desnibles con a ecszepzión d'o paso sobre l'ebro. Os treballos escomenzipión o pasau berano.

A N-II y a AP-2 son uns d'as carreteras con mayor trafico d'a peninsula, en coneutar madrit y barzelona. A N-232 achunta o mediterráneo con o cantabrico a trabiés d'a bal de l'ebro y zaragoza con o baxo aragón y as cuencas mineras por a A-222, bía por a que zirculan uns 2500 autos diyarios. A carretera de castellón a o paso por o burgo d'ebro tiene 13000 automóbils por diya.

Siempre fieles, sin reblar

A soziedat deportiba uesca presentó a suya nueba cambreta cara t'a nueba puenda que ye en prenzipiar, ufrindo-se a la benda 600 chambretas y pantalons. Contina asinas con a suya campaña de propaganda, an que personaches como l'atleta serrablesa María José Pueyo y bels sozios beteranos i aparexen, buscando a continazión d'o mitico refirme lograu en o partiu contra o cordoba a la fin d'a pasada puenta, an que se podeba beyer una grada azulgrana plena o puesto d'a colla ribal en o partiu que marcaba a puyada t'a segunda dibisión, que marchó por muito poco.

Manimenos, o que más truca o ficazión ye l'alusión t'a epica a trabiés d'o eslogan "dende as martires d'alcoraz", buscando o refirme d'a ziudat. Y, chunto con ista frase, i aparexe ixa que se quiere que siga o siñal d'identidat d'a colla. Si en o barça ye "más que un club" y en o liverpool "you'll never walk alone", en o uesca remanirá o eslogan (en parti en aragonés) "siempre fieles, sin reblar", d'o cualo se quiere fer un referén y logotipo. S'han feito zincozientos pasquins con ista frase que s'espardirán por toda a ziudat.

Asperemos que ista colla de futbol puye ta segunda ista añada y, por qué no, ta primera en dos añadas. L'aragonés en o futbol, por qué no? Se beyen exemplos de toda coda... a rebista don gols, ligallo...

Charrada en a bal d'echo

O diya 18 d'agosto se fazió en echo una charrada tocán a la bariedat de l'aragonés charrada astí, lo cheso (d'as que más onra ha feito a l'aragonés) en relazión con a suya traszendenzia y relazión con l'aragonés común.

Prenzipió a las 8 d'a tardi en o pallar d'agustín, y i partizipón buena cosa d'os patrimonials chesos.

Poca cosa más sé, pero de seguras que ixa charrada abrá feito onra a l'aragonés y goyo a ixos que i estión, y más fendo cuenta en a importanzia que ha teniu o treballo y o buen fer d'as chens d'echo en a custión d'a reibindicazión d'a nuestra luenga.

Tenemos expo d'o augua, se fan entibos ambute... y bebemos fiemo

L'agua de zaragoza supera o ran de trihalometanos (THM) que marca a unión europea (UE), seguntes publica ista semana a rebista interviú, en un informe que diz que o liquido que se distribuye por o rete urbano d'a capital aragonesa ye o de pior calidat d'entre as doze ziudaz españolas más grans.

Os trihalometanos son compuestos bolatils cheneraus por a clorazión de l'augua ta potabilizar-la que o suyo consumo en un ran elebau y de traza contina puet prebocar l'aparixión de malminchadors u aduyar a lo suyo desembolique.

Manimenos, l'augua de cheta de zaragoza no ye fueras d'a lei. Le mancan uns 16 meses, dica que a normatiba europea siga de obligau cumplimiento en toda la unión europea. Dica allora, os rans de repuis permitius en os retes urbanos bienen marcaus por un decreto estatal que diz que o limite ye de 150 miligramos de trihalometaos por litro d'augua.

L'augua d'a capital aragonesa ye a onica d'as doze ziudaz españoles que suspende en iste indicador. A más amanada ye a de ziudat reyal, con 94 miligramos por litro. O liquido que ye en as cañerías d'o rete urbano d'abastezimiento de zaragoza prisenta tamién a mayor presenzia de nitratos d'as doze analizadas --encara que o suyo ran no ye a metat d'o considerau malo por a lei d'o estau español-- y nomás se bei superada por a de madrit en arsenico.

L'augua de cheta de zaragoza tamién ye a más altera en as clasificazions de condutibidat --encara que se queda por a metat d'o mayor premitiu-- y a dureza. En iste zaguer apartau no bi ha barraches legals, encara que a presenzia de carbonato de calzio yo o doble d'o que os ecspertos creyen "ideyal".

L'analís, feito por un laboratorio acreditau, diz que l'augua de morros d'a capital aragonesa ye tamién d'as más alteras en alcalinidat --encara que luen d'a muga legal-- y en a coda en o grau de turbidez.

Antimás no ye que ixo, tamién diz que os zaragozanos bosamos l'augua más cara que en atras tres capitals con muita millor augua: 78 zentimos por cada mil litros, frente a os 77 de ziudat reyal, os 65 d'avila y os 62 de zamora.

O conzello de zaragoza diz que l'altero ran de trihalometanos, que se fan por o contauto d'a materia organica presén en l'augua con o cloro que se fa serbir en a potabilizazión, se debe a la prozedenzia de l'augua. Se prene d'a canal imperial, que plega en l'ebro dimpués de estar esbarrada en l'azut d'o bocal, en tudela. Antis de plegar esnabesa tierras calizas que s'esfan con fazilidat y faborezen a aparixión d'os THM. Seguntes as mesmas fuens, ista situazión aturará cuan a ziudat pueda recibir l'augua d'o entibo de yesa, baxando asinas t'a metat.

Ben de creyer-se os megos que somos fatos. Toz sabemos que o entibo de yesa no ye a soluzión, nian o puesto d'an que se prene o problema: se s'amilloran as canalizazions por as que biene l'augua, ya no bi abrá problema, antimás d'estar muito más barato (ya sabemos qui bosa a la fin tot). Fa no guaire leyé (ixas notizias que nunca no aparexen en os periodicos) que cuasi a metat de l'augua entibada en aragón se pierde mientras o treslau d'ista, a mayoría d'as begadas en fer-se por antigas zequias en as que s'ebapora y cañerías crebadas: muito más ecolochico y barato sería apañar-las.

O entibo de yesa nunca no ye estau soluzión, sino castigo por politicos que quieren ipotecar a nuestra tierra (y muitos d'els son nuestros). Dizen tamién a eleutrizidat: más d'a metat d'os entibos d'aragón (dentre els o de yesa) no tienen turbinas en as canalizazions de baxada de l'augua t'os sistemas de riego (isto aparexió en un recuadret chiquet en o periodico d'aragón fa una semana alto u baxo).

Bebemos fiemo y nos fan obras faraonicas ta matar aragón... dica cuán?

Un treballador ha muerto iste sabado de maitins en zaragoza dimpués d'as feridas que tenió o biernes en un azidén de treballo, seguntes informa o gubierno d'aragón. En parexer l'ombre de meyana edat yera fendo un serbizio en una interpresa d'o burgo d'ebro. O muerto se trobaba manipoliando una pistola de pintura cuan, por causas esconoxidas, ista se pretó fuego.

Estió treslado de traza inmediata enta l'ospital Miguel Serbet de zaragoza, an que estió atendiu por graus quemazos, que cubriban o 85% d'o suyo cuerpo, y a penar de l'atenzión quirurchica y sanitaria, ha muerto iste sabado de maitins, a las 10:00 oras si fa u no fa.

Un motorista japonés adbirtió que eba tresbatiu una garra dimpués d'adugar dos kilometros sin ella

Un motorista japonés tresbatió una garra en trucar-se contra a mediana y no se fazió cuenta dica dos kilometros dimpués, seguntes han informau meyos locals.

Kazuo Nagata, de 54 añadas, yera con una colla d'amigos moters por a rechión de shizuoka (zentro de japón) cuan se fazió un trucazo con o barrache que trestalla os dos sentius de l'autopista.

Nagata se talló a garra, pero literalmén anestesiau por o trucazo y a rapidez d'o tallo continó o suyo camín sin problemas. O motorista no se fazió cuenta dica que miró de fer un chiro dos kilometros más adebán.

Seguntes a edizión en internet d'o papel Mainichi Shimbun, os amigos d'o aczidentau tornón ta recuperar a garra tresbatida, que lebón ta l'ospìtal chunto a o feriu.

A CIA y o vaticano manipolian wikipedia, a enziclopedia libre

O vaticano y a CIA son d'entre os siñalaus por una ferramienta d'internet que permite conoxer a identidat de qui cambea os contenius de dita enziclopedia birtual y libre.

Dito programa, wikiscanner, feito por Virgil Griffith d'o santa fe institute en nuebo mexico permite a os usuarios beyer a fuen d'os ordenadors que son feitos serbir ta fer cambeos en a popular enziclopedia, tamién presén en aragonés.

Wikiscanner dizió que se emplegón terminals d'a CIA ta editar un articlo tocán a la inbasión de irak liderada por USA en 2003. Una grafica de baxas estió editada ta meter-ie que muitas zifras yeran estimazions.

Atro articlo tocán a o ex-chefe d'a CIA, William Colby, estió editau dende ordenadors d'a achenzia d'intelichenzia ta emplir a suya carrera y discutir os meritos d'un programa de pazificazión rural en a guerra de bietnam.

As imachens aereas y dende o satelite d'a garchola de guantanamo, cuba, estión sacadas fendo serbir un ordenador d'o FBI, amostró wikiscanner.

O portaboz d'a CIA, George Little, dizió que no podeba confirmar si ordenadors d'a CIA se fazión serbir en os cambeos, y adibió que "l'achenzia siempre aspera que os suyos sistemas de computazión sigan emplegaus de traza responsable".

O baticano

O wikipedia scanner tamién premitió comprebar que belún fazió serbir computadors d'o baticano ta editar una pachina tocán a Gerry Adams, chefe d'o sinn fein (nusatros solencos), o partiu republicano catolico d'o norte d'eire.

Ixe usuario retiró indicazions que enreligaban con articlos periodisticos tocans a la trobada de uellas d'os didos de Adams en un auto feito serbir en 1971 en un doble asasinato.

A seuzión en custión, tetulada nuebos interrogans tocans a o asasinato, disparexión d'a pachina d'o chefe d'o sinn fein.

30 cabo d'año d'a muerte d'Elvis

Un diya como güe fa 30 añadas o mundo deziba adios a Elvis Presley.

De familia umilde, Elvis Aaron Presley naxió en tupelo, missisipi o 8 de chinero de 1935. As suyas rides musicals se troban, dende muito chicorrón, en as cantas d'o ebanchelio que sintió en a ilesia; pero muito luego prenzipió a suya corrida y en 1956 ya eba conqueriu o planeta mosical con una mena de mosica que le fería leyenda.

Con 150 discos bendió 10o millons de copias y tenió 14 nominazions a os grammy (NARAS). Tamién partizipó en peliculas , buen exemplo d'isto son as 31 peliculas en as que i aparexe.

Pero Elvis, luen de morir con o paso d'os diyas, contina ganando benefizios. Os moñacos de mobimiento d'ancas, as bisitas guidadas t'a suya "buerda" (graceland, a casa suya en memphis) y toda una lechión de produtos ta mercar fan d'el a segunda zelebridat (a primera ye Cobain de Nirbana) que más diners fa a os suyos ereus, arredol de 42 millons de dolares en alcuerdos de lizenzias d'entre 2005 y 2006 seguntes forbes.

Un d'istos ereus ye a suya biuda, Priscilla Presley, d'a que s'esburzió en 1973 encara que estió con ella dica os suyos zaguers diyas y con a que tenió a una filla, Lisa Marie Presley, que s'acomodaría dimpués con Michael Jackson; d'o que tamién s'esburziaría.

A suya leyenda remane biba a trabiés d'esferens autibidaz y museus. Un exemplo d'isto ye o primer concurso ofizial d'imitadors d'Elvis que rematará iste biernes cuan pleguen os autos conmemoratibos d'o 30 cabo d'año d'a suya muerte u o museu adedicau a el en as begas, Elvis-A-Rama.

Y ye que por si bella cosa s'ha considerau a Elvis o rei ye, antiparti de por a suya mosica, por suya traza de bestir, consideraus autenticas obras barrocas de l'arte textil.

Manimenos, a penar d'a suya exitosa bida, Elvis eslichió o derrotero menos atrautibo. Escomenzipió en o camín d'as drogas, camín eslichiu por atros idolos d'o suyo tiempo -o cantaire Johnny Cash, cuala bida ye o fundo d'a pelicula "en a baga floxa" que aparexe de soslayo un personache que fa d'Elvis, estió tamién enreligau a os estupefaziens.

Isto lebaría a Elvis a ganar peso -más de 100 kilos teneba antis de morir- y prebocó a suya fin fendo, ixo si, rid en a traza de beyer l'arte en o sieglo XX.

Manimenos, 30 añadas dimpués d'el, ista gran figura d'o "rock and roll" contina tan bibo como si estase ayere cuan a ziudat americana de memphis lo empentó ent'a fama.

Intel saca un anunzio razista

A imachen de seis ombres negros acochaus debán d'un feliz ombre blanco, chunto con a frase "Multiplique o suyo rendimiento informatico y maximize o poder d'os suyos treballadors" ha creyau toda mena de comentarios. Ye curioso que iste anunzio aiga saliu de USA, un d'os estaus que ibentó o conceuto de "policamén correuto", y que lo ha potenziau asabelo dende a famosa popa de Janet Jackson.

O blog teunolochico gizmodo estió o primer en quexar-se y a monico, o anunzio ye fendo-se beyer a trabiés d'a blogosfera. Intel no ha tardau en sincusar-se y ha sacau a campaña, con carauter mundial antimás, encara que no ha plegau a tiempo en dos publicazions que ya eban imprentau as edizions an que se puet beyer o anunzio. No s'ha dito o nombre de denguna d'ellas.

A interpresa nimbió un comunicau ofizial en o que se sincusa y reconoxe a suya error. Intel asegura que pretendeba transmitir a nueba potenzia d'os suyos prozesadors a trabiés de "metaforas bisuals", pero que ista begada a imachen selezionada no ha conseguiu comunicar o mensache que pretendeban. A'l bies, "ye culturamén insensible y falta", reconoxe Dan McDonald, bizepresidén de marketing d'intel.

Errors asinas estarán penadas, si no por lei, a lo menos por creyar atro punto negatibo enta intel en a suya luita con AMD.

Abrá o doble de casos d'alzheimer en o 2020

Barios estudios indican que o alzheimer crexerá d'entre os abitans d'o estau español dica fer-se o doble en l'añada 2020, seguntes informa Consumer.

Ista malotía afeutará a d'entre o 5% y o 7% d'a poblazión mayor de 65 añadas (alto u baxo 650000 personas en o estau español) y a cuatro de cada diez mayors de 85. Agora, os afeutaus de traza direuta u indireuta por dita malotía son más de 3 milons.

Bisión negatiba

O secretaire d'a Fundazión Alzheimer España, Jacques Selmés, asegura que a imachen d'a chen tocán a ista malotía ye muito negatiba: "beyen una malotía inecsorable que leba t'a perdida de memoria y o cambeo d'a personalidat d'os suyos sers quiestos"

O 90% d'as personas afeutadas por l'alzheimer biben con o suyos sers quiestos, que leban o peso fisico, psicolochico y economico de cudiar-las. A millor traza d'aduya a ista mena de familias ye a trabiés d'os ligallos de suporte.

S'amenista berdat

Selmés asegura que ye muito importán que os medicos digan a berdat a lo enfermo y a la suya redolada. "Ye una malotía d'o zerebro, no tiene cura pero tratar-la ye un alibio. O familiar contina estando a mesma persona, pero a monico a suya personalidat cambeará".

En a parentalla o sentimiento ye d'ira, tristura y culpabilidat, o que muitas begadas leba t'a depresión. Se crei que pasan uns 10 meses d'entre os primers sintomas y a besita t'o medico, y atros diez d'entre a consulta y a comunicazión d'o diagnostico.

Ta enrestir istos problemas, os ligallos de suporte d'a fundazión alzheimer aduyan a los cudiadors a relaxar-se y les animan a fer partacha con atra chen que bibe a mesma situazión.

Brazaleras rosas t'os polizías

Os furos polizías tailandeses d'a unidat de supresión d'o crimen que faiga una falta lebe ya no tendrán a sanzión disziplinaria d'antis, sino que, dende ista semana, abrán de lebar una brazalera rosa con o debuxo d'o mixín "hello kitty" posau sobre dos corazons.

"Ta bels achens a biella sanzión ya no fa onra. A nueba quiere prebocar un sentimiento de culpa y conseguir que no se torne a fer a infraczión", ha explicau o direutor en funzions d'ixe departamén polizial, Pongpat Chayaphan, seguntes o diyario "bangkok post".

Abrán d'amostrar dita brazalera ixos achens implicaus en una baralla, os que no baigan t'o treballo sin permiso, os que aparquen o suyo auto en áreas bedadas y os que sigan ocheto de reclamazions por fer de mala traza o suyo treballo.

Os infrators tendrán antimás bedau de comentar a falta con dengún y deberán "sobrelebar a bergüeña", seguntes Pongpat.

A mida ye alazetada en a famosa politica d'as finestras rosas feita en nueva york en as decadas d'os 80 y d'os 90, que pretendeba rematar con as faltas mayors punindo a las chicorronas.

Un ombre d'ucrania, o más altero d'o mundo

Un albeitar de un lugarón de l'oeste d'ucrania ye, con 2,57 metros d'altaria, l'ombre más altero d'o mundo seguntes o libro guiness d'os récords, anunzió o miercols a ripresentán d'a editorial d'iste libro, Amarilis Espinoza.

Iste ombre, que antimás pesa 200 kilos y calza un 60, dito Leonid Stadnyk sustituyirá a Bao Xishum, d'o norte de china y de 2,36 metros d'altaria, adibió a portaboz.

Ista grandaria puet deber-se a un tumor en a suya ipofisis, que en parexer fa creyar a ormona d'o creximiento en o suyo organismo.

Marabiellas d'a naturaleza

O bideo más bisto en youtube d'ista zaguera semana ye estau, cuasi por sorpresa (os que más gosan de beyer-se son bideoclips u chanadas), uno que nos amuestra a luita por a superbibenzia en o reino animal, marabiella an que las aiga.

En dito bideo feito en africa se beye como un natón de bufalo ye enrestiu por bellas lionas, y cuan mira d'eslampar caye ent'o un río. Astí ye enrestiu antimás por un cocodrilo... y chusto cuan parexe que pocas posibilidaz en tiene...

Sin duda una d'as muitas buenas cosas que youtube nos permite de disfrutar (tamién bi'n ha malas, como ta yo ye o caso d'o bideoclip de tata golosa...) y que nos remera a grandaria d'os animals, nos fa alcordar de que tamién nusatros en somos y de que emos de protecher-los y de rispetar-los: garra animal, sacando l'ombre en bella begada, fa dulor t'atro nomás por dibersión.

Ecolochistas aturan as obras d'o ebro

A las 12:00 oras, güeito autibistas se posón a ixena en a marguín d'o ebro, mientras que atros estión de piet dimpués d'aber meso pancartas en os arbols con títols como "obras no" y "campamento en esfensa d'o puen y d'o río".

As maquinas, que puyaban piedras en a marguín dreita d'o ebro ta ubrir-se camín y plegar baxo o puen ta prenzipiar o dragau d'o río, reblón en trobar-se con os conzentraus, a os que a interpresa que ye fendo as obras s'ha capitoliau, ecsplicó José Luis Martínez, un d'os ecolochistas.

A posada se fa dimpués de no aber obteniu resultaus en a reunión que tenión o martes con o alcande en funzions, Franzisco Catalá, ya que o consistorio "interbién en o puen, en o río y ye o momento de dizir-le que dica aquí emos plegau", dizió. A ista reunión asistió Jesús Maestro, portaboz d'o mobimiento que esfende o puen y o río y presidén d'ANSAR, "pero no bi abió garra amanamiento", encara que "se l'ha repetiu (a Catalá) de contino os problemas d'as obras", siñaló Martínez.

A carrera Don Chaime I cambea o suyo entanticau por gudrón

As obras d'o cambeo d'o entanticau d'a carrera don Chaime I de zaragoza prenzipión o maitín d'o lunes. As obras durarán zinco semanas y sustituyirán o ya tradizional entanticau por gudrón, millor t'os autos. Os treballos an escomenzipiau con quexas por parti de bel comerzián, que piensan que no ye a millor puenda "porque son os diyas de mayor transito de turistas". A penar d'isto a mayoría d'els s'han mostrau muito satisfeitos ya que "yera una obra demandada dende fa muito tiempo", ha explicoteau Alejandro Aznar, presidén de l'asoziazión de comerzians d'a carrera.

Ta Aznar, as obras d'o entanticau no ban a causar perdida de cliens ya que "as zeras remanen y no se ba a nozer as bendas porque a mayoría d'os turistas dexan o suyo auto en os alparcamientos d'a plaza d'o pilar".

A bía cambeará asinas o suyo autual entanticau dimpués de 17 añadas. L'autuazión prebista consiste en o cambeo d'o entanticau por gudrón, muito más dútil y que dará a la carrera as condizions millors t'o paso d'os autos. Antimás se cambeará una parti d'os recantillos de piedra, que se troban tastaburriaus, por atros iguals.

A obra se ferá en tres partis ta nozer o minimo posible a los zaragozanos. A primera parti, que prenzipió iste lunes y que durará dica o 20 d'agosto, afeutará o tramo d'entre paseyo Echegaray y a carrera Mayor. A segunda, dende o 21 dica o 29 d'agosto, d'entre a carrera mayor y san Chorche. A zaguera, d'entre o 30 d'agosto dica o 7 de setiembre, dica o coso.

Se prisenta l'academia de l'aragonés en chistau

L'academia de l'aragonés, organismo de carauter sozial y zientifico surchiu ta achuntar a lingüistas competens, inbestigadors y fablans patrimonials d'as esferens modalidaz de l'aragonés, estió prisentada o pasau sabado en a bal de chitau a trabiés de tres autos feitos en os lugars de plan, san chuan de plan y chistau.

As esferens autibidaz programadas tenión a colaborazión d'os conzellos de chistau, plan, san chuan de plan y tella-sin, y en as mesmas bi abió muita partizipazión tanto por parti d'os fablans d'a bal como por parti d'os turistas que besitaban o puesto, dau l'intrés que dispiertó a organizazión d'iste ebento cultural.

En plan, an que escomenzipió a prisentazión, estión proyeutaus tres audiobisuals reyalizaus por Fernando Blas, Fernando Romanos y Jesús Bosque, en os que se recullen testimonias de chen d'esferens años que encara remanen biba a luenga aragonesa como traza de comunicazión. L'alcalde de plan, José María Fantova, dio a bienbenida a os miembros de l'academia de l'aragonés que estión presens y a os asistens, y agradexió a labor que reyalizan por conserbar o patrimonio lingüistico d'a bal de chistau.

Articlo traduziu d'o diario de l'alto aragón.

A solidaridat umana

Una turista de 59 añadas murió ayere en asuán, a lo sur d'egipto, en esclafar-se contra un cambión pleno de benzina l'autobús an que biachaba con atros 36 turistas, toz els con DNI español. O guía egipzio que yera con els los quitó a toz, un por un, de l'autocar en flamas, pero l'auto espleitó y el no podió quitar-se-ne a tiempo. Tamién morión l'adugador d'o cambión y a suya acompañante.

L'autobús biachaba dende asuán dica o templo d'abu simbel. A ixo d'as 5:30 (4:30 ora peninsular) s'esclafó de rostro con un cambión zisterna que yera zirculando en sentiu contrario y cargau de benzina. Maria Dolores Sali, muller balenziana residén en Barzelona, no quitó biba d'o fuerte trucazo.

O consellero d'a embajada d'o estau español en egipto, Juan José Santos Aguado, afirmó tras l'azidén: "L'azidén ye estau prou grau pero, dentro d'a desgrazia que ye estada, ha abiu suerte, porque ye milagroso que no siga muerta más chen".

O guía egipzio que yera con los turistas ebitó que a trachedia estase muito mayor. Quitó de l'autobús en flamans, un por un, a toda a colla de biachers antis de morir. "Consiguió quitar-los a toz, mesmo a la muerta, pero el se quedó a la fin y desgraziadamén iste chesto l'ha costau a bida. El no ha puesto salir-ne porque en ixe inte l'autobús espleitó", explicoteó o ministro consellero d'a embajada a la cadena SER.

Atra d'as turistas, Carmen Remírez, de 55 añadas, tenió una frautura de tibia y abió d'estar trasladada en abión militar dica l'ospital de el cario, an que estió operada. Tres turistas d'o estau español mas resultón prou ferius y a resta tiene nafras y esgarrañas.

O cadáber de María Dolores Sali estará repatriau güe u maitín, seguntes Santos Aguado. En primeras, 19 d'os biachers implicaus en o azidén, más que más catalans y balenzians, i tornarán güe. A muller que ye estada operada no podrá fer-lo dica que tienga l'alta medica. Os atros 17 s'han estimau de continar con as suyas bacanzas.

Piñoras curiosas

En istos diyas de bacanzas, uno se mira as notizias curiosas y raras que bi ha por internet... y escando he trobau una cuasi subreyalista: ombre apiñorau por fer rudios d'orgasmo cuan yera en o dentista.

A Benchamín Lim Chy Meng, ombre de Simgapur, le parexeba muito grazioso aparentar un orgasmo cada begada que a suya dentista le meteba o material en a boca.
Ista persona de
38 añadas ye estada denunziada por a mesma dentista, lebada a chuizio y, agora, obligada a bosar una piñora de 800 euros. Seguntes deziba a sentenzia, fer rudios simulando un orgasmo en a consulta d'a dentista enriste a modestia d'a profesional, en iste caso, una chobena de 28 añadas.

O mixín d'a muerte

Cuan un mixín griso y blanco dito Óscar s'amana t'un enfermo d'un ospital de rodhe island, en USA, o personal d'a clinica dentra en aizión: belún morirá en pocas oras.

A lo menos ixo ye o que diz un medico cheriatra en a prestichiosa rebista the new england journal of medicine, Óscar Sosa, qui asegura que o felino puet predezir a muerte con una besita a lo pazién pocas oras antis de morir, cuan iste ya ye en as tres pedretas.

A penar d'o eszepticismo que s'ha creyau arredol d'o caso, Sosa asegura que l'animal, de dos añadas, ha plegau antis d'o leito de más de 25 residens d'a clinica poco antis de morir istos. "No fa muitas errors, parex comprender que os paziens son beyendo a craba roya", siñala o medico.

A sorprendén declarazión ye refirmada por a doctora Joan Teno, profesora de salut comunitaria d'a unibersidat brown, que ye tamién en a clinica. "'Óscar siempre aparexe y siempre lo fa en as zagueras dos oras", siñala Teno qui, sindembargo, no crei que l'animal tienga facultaz paranormals y siñala más bien a una "ecsplicazión quimica".

Personalmén no me fería goyo d'estar en ixa clinica con apendizitis y trobar-me con ixe mixín dentrando en a mía cambra.

Tornando de bacanzas

Torno de bacanzas, salindo d'os 15 graus dublineses ta benir t'os 40 zaragozanos, y salindo tamién d'una plebia contina t'un zielo que no beigo boiras. Salgo d'os titolars amarillistas y sensazionalistas, ta benir y trobar-me... zensura en a industria editorial.

En demandar por o que ha pasau por aquí me trobo con a sorpresa de que a rebista satirica "El jueves" ye estada zensurada y demandada por una portalada umoristica de Felipe de Borbón y Letizia Ortiz, y tot isto feito d'ofizio, sin garra denunzia ni parellano.

Por un canto se podría tornar con o biello pero contino debate de an prenzipia y an remata a libertat d'ecsprisión... y soy que d'os que piensa que mai no puet fer-se serbir ta faltar a garra persona. D'ixa traza dentraríanos en o debate d'a considerazión de si ixa portalada ye u no ofensa.

Por atro canto tamién se podría pensar por qué en bellas personas se mira tando de no faltar y en atras no, porque no cal que mirar os programas mena "aquí hay tomate" u "salsa rosa" como se falta a personas que mesmo son muertas. Por qué uns pribilechios en beluns por o feito de naxer Borbón?
Son ista la mena de cosas que más esestabilizan a soziedat. Repuis de l'Antiguo Rechimen que encara quedan en o sieglo XXI. De seguras que si tu u yo somos en ixa portalada garra chuche autuará d'ofizio y zensurará garra rebista... Ya ye prou de pribilechios sinsentiu.

Me quedo a lo menos con buen sabor de boca en beyer a portalada de l'atral semana d'a rebista.