29.7.23

Enta Cebú City: una d’as eternas deudas



Zaguer cabo de semana de chuliol y m’atrapacié un viachet de dos días ta Cebú, a capital visaya, segunda ciudat d’as Filipinas, y por a que nomás yera estau de paso mientras bellas horas dos vegadas camín t’o suyo aeropuerto, pero que nunca no heba visitau como tal. Una deuda pendient que caleba saldar, encara que os motivos principals d’a escapadeta fuoron a renovación d’o visau y una entrevista prou important que teneba virtualment en Alemania y t’a que me quereba asegurar una buena conexión.

Asinas, o dominche, dimpués d’un viache de barco y bus que duraría bellas seis horas, m’i planté en a urbe, que yo en verdat me la entrefilaba más grant. Ya o propio domingo facié bella gambadeta por Lapu Lapu, una d’as ciudatz que fa parti d’o conglomerau urbano dito Metro Cebú, y que ye situada en a isla de Mactán, an que Magallanes estió asasinau por una tribu enfilada por un líder dito precisament Lapu Lapu. De nueiz, marché enta una d’as zonas ricas d’a urbe, en concreto t’un restaurant mexicano dito Maya, que agora mesmo ye o centro d’a comunidat latina en Cebú, y an que fan bailes latinos socials os dominches, asinas que me fació vez ta minchar bells tacos sobrebuenos pero caros, y más que más, ta bailar bella bachata; pero unatra vegada más, como en Manila y en parti tamién como en Hanói, me trobé un ambient masiau selecto u pixauto, no pas chalanguero, y entre ixo y que bi heba gran premio de Formula 1, pos no i enduré guaire.

O luns, malas dispertar, marché t’o centro comercial an que se troba a oficina d’inmigración ta renovar a mía visa. I plegué con muito tiempo, asinas que me fació honra ta desayunar-me china chana en o Jollibee dos entropans de crepes, uego y bacon, una delicia con a que me desayuné mientras tres anyos, dica que a pandemia trancó o Jollibee que teneba en frent de casa de Manila -ta qui no lo sepa, Jollibee ye a cadena de comida rapeda por excelencia en Filipinas, mica sana, y servidor puet decir, no sé si con argüello u con vergüenya, que me desayuné astí quasi toz os diyas mientras tres anyos, y encara contino vivo. Quasi con glarimetas de nostalchia d’a millor puenda d’a mía vida, rematé a refatía y entré en a oficina d’inmigración, que en tasament diez minutos o suyo personal, asabelo d’agradable y eficient, m’apanyó a renovación -en Vietnam me fotié anyos con ixas deleras, me marioron y m’esculoron, tot y que iba con pedigree d’o gubierno d’Espanya.

Feita a renovación d’o visau y con o estomaco empliu de Jollibee, marché t’a principal fita turista d’a ciudat: o Fuerte de San Pedro, d’a puenda colonial espanyola. Tipico fuerte d’esfensa d’os enristes moros, chinencos y angleses por mar, yera pincho y heban apanyau una polida replaceta en o suyo exterior. Con tot y con ixo, me lo entrefilaba muito más grant, y en verdat teneba o tamanyo d’o Fuerte de San Antonio Abad de Manila. O propio Fuerte del Pilar de Zamboanga ye muito más grant y treballau. En os arredols, visité a Cruz de Magallanes, que o susodito deixó astí antis de trobar a muerte en a que a la fin sería a primera expedición arredol d’o mundo, y arrecorrié a carrera Padre Burgos, visitando a catedral, o monumento a o Rajah Humabon, l’obelisco en honor a Colón y finalment o monumento a o patrimonio de Cebú, una grant estatua d’un barco que en babord y estribord teneba estatuas d’as personas más imporants d’a historia d’a ciudat, dende conqueridors espanyols dica mosens, pasando por liders indichenas.

Con as principals fitas d’a ciudat vistas, saldé a mía deuda pendient, pero prou que no m’heba de quedar astí, que heba de tastar a sociedat d’a ciudat, as suyas clases, dende os barangays humildes dica as zonas ricas. Como me moveba en mototaxi por toz os costaus, podié veyer arrienda de barangays, y en verdat, me pareixoron menos pobres que no en Manila, fueras de n’a zona d’o puerto, an que sí que se veyeba pobreza extrema. En a zona rica, diría que quasi heban copiau os planos de Ayala en Makati (Manila) y BGC (Manila), pos mesmo as curvas, as carreras y os malls pareixeban os mesmos. Astí, mirando de quitar diners en o HSBC, onico banco que no me cobra comisions, paré cuenta que no teneba a tarcheta en a cartera. Mierda, ixo sí que yera un problema. Pensán pensán, racordé que o en o bar latino, pedindo un mohito, heba deixau a tarcheta y no me la heban tornada. En l’aplicación d’a Revolut veyé que no heban feito garra cobro extra, asinas que les ninvié un mensache y les avisé de que pasaría a escar-la dimpués d’a mía entrevista. En a zona rica, dondié una mica, observando patrons socials parellanos a os de Manila, pero no pas tant extremos, y d’astí marché ta l’hotel -perén en mototaxi-, ta chentar, descansar-me, fer-me una ducha y parar-me as zagueras custions d’a entrevista baixo a sapia d’un café ta espoliar-me.

Facié a entrevista con a Universidat de Heidelberg, que sin estar perfecta ni muito menos, estoi que no me salió de tot mal. U a lo menos, encara que yera muito nyervudo y a vegadas dandaloso, no me deixó con a impresión de que me deixase guaires cosas en o tintero u de que podría haber-lo feito muito millor. Mientras escribo istas linias, soi asperando o dictament, encara nyervudo. Y feita a entrevista, marché a recuperar a mía tarcheta de credito y dimpués t’un mercau de comida local, y encara que pareixen pocas cosas, cada desplazamiento me levó quasi una hora, pos o trafico d’un luns en Cebú ye quasi como o de Manila, infernal, encara que indo en mototaxi, aproveité os propios desplazamientos ta fer-me ideyas d’a ciudat. Una vegada cenau, marché ta l’hotel y cayé baldau dimpués d’un diya tant moviu y con tantas emocions.

Dimpués de tres anyos en Filipinas, y habendo visitau muitismos puestos d’o país, teneba deudas pendients con Cebú y con Davao. Agora, puedo decir que a deuda de grant ciudat que me queda ye Davao. De Cebú, puedo decir que iba con ganas, asperando trobar-me una Manila, un puesto que estimulase toz os míos sentius como fació a grant capital mientras tres anyos, y no plegué a trobar-lo de tot. O esquema de ciudaz dentro d’una ciudat no se da, u no ye tant claro, en Cebú; y encara que bi ha muitos barangays humildes, por fortuna as condicions de vida pareixeban tener un minimo que en Manila no existe. A riqueza, si bien masiada en contraste con a pobreza, no plegaba a las cuotas de desigualdat de Manila. A diversidat de cosas ta fer en Cebú pareixe más achiquida, y tot ixo pareixe fielment refleixau en o Fuerte de San Pedro, principal fita colonial d’a ciudat, pero que no ye ni una decena parti de Intramuros. Tamién he de decir que, en cheneral, noto cambios en o país, no sé si por a mía experiencia previa que fa que agora no me sorprendan tanto as cosas, u porque realment bi ha cambios: noto menos pobreza extrema, a mensachería local más ixamenada ye o WhatsApp -antis yera Viber y WhatsApp quasi no lo emplegaban-, pareixen fotiar-se menos, as mesachas ya no se fican con ropa en l’augua sino con bikini, os chovens pareixen haber perdiu a vergüenya a besar-se en publico, s’emplega más a tarcheta de credito y os pres son una mica más caros. En Metro Cebú, con arredol de 3,5 millons d’habitans, m’asperaba trobar una chicota Manila, y a la fin estió un “sí pero no”.

16.7.23

Enta Bantayan (2023, i): segundas partis


Curiosa a forma de titolar a entrada, y ye que fa anyos ya estié en iste destino, Bantayan, isola paradisiaca filipina en a que he decidiu recuperar-me d’a experiencia de Vietnam, que calificaría de traumatica si no por haber conoixiu a Phuong, a millor muller con a que soi estau -y aspero que siga a zaguera. A primera vegada que estié en Bantayán, marché con amigos, con o bueno y o malo que ixo suposa: bueno, a compañía; malo, o no poder ir de tot a la mía bola, cosa que m’encanta.

Pero a que fin Bantayán, estando Filipinas un país con más de 7000 isolas? Pos porque remeraba una chicota comunidat occidental en a localidat de Santa Fe, con bells barez que fan que no te aburras, de vegada que a resta d’a isola yera toda pura filipina, u lo menos, muito más que no atros puestos como Siargao, Boracay u El Nido.

A mala estrela fació que me pillasen bellas historietas en o mío cuerpo que caleba quitar-ne, y m’operoron en Hanoi, en un hospital medicament muito profesional, pero an que, como ye costumbre en Vietnam, miroron d’escular-me. Ixas mesmas movidetas, hereditarias, ya me facioron pasar por quirofano en 2014, y as dos vegadas tot ye iu perfecto, de no estar porque o costurón en a forcacha fa que quasi no pueda caminar, nian ir en moto, nian ficar-me en l’augua… Y, ta forro de bota, con o visau caducando-me, habié de hopar de Hanói en ixas condicions, as mesmas que han feito que tarde dos semanas en disfrutar de raso de Bantayán. Asinas, i arrivé a la fin de chunio en Santa Fe, an que una conoixida que heba feito en a mía primera visita, Dulce, m’apanyó un aloix humilde y perfecto t’os míos menesters. 

Pero pasadas ixas dos semanas de recuperación en a isla, logué una moteta, a marqueta 22, y decidié alparcar as matematicas por un diya ta arrecorrer a isla. Ya que i viviré bellas semanas u meses, me lo pillé con calma y ista primera vegada decidié marchar por as carreteretas y camins que son en a marguin d’a costa, dica fer o rolde. Visité dos manglars, Omagieca y La Kodia, con camins de bambú bien atrapaciaus, y que a suya entrada, con un pre de menos de un euro, feba honra. Tamién aturé en muitas d’as plachas que i veyé: Sulangan, Sambag, Guiwanon -ista, a rebutir d’estrelas de mar naranchas y grans-, Maalat, Temptation, Balibid y Anika, a zaguera ya en Santa Fe. Pero dentre que no feba calor, que a nafra encara yera recient y que todas ixas plachas, sin estar mal, no yeran a o libel d’as de casa mía en Santa Fe, con auguas turquesas, cristalinas y templadas, pos no me fiqué en l’augua.

Y prou que tampoco no pasé a oportunidat de visitar as runias d’o fuerte espanyol de Kota en Madrilejos, que t’o mío goyo, yeran restauradas, no pas como a primera vegada que las visité, descudiadas, igual que a ilesia de Bantayán, una d’as más antigas de Filipinas, tamién restaurada recientement. Y mientras o camín, trobé una torre espanyola que no apareixeba en as guidas, Kaongkod, que por desgracia, yera descudiada, con sinyals de vandalismo, basuera de lifaras y zorreras, y mesmo piedras desencaixadas feba poco. Tamién pasé por as dos espelungas con badina interior que ufre a isola, Ogtong -a o canto d’as runias d’un hotel alto d’un chicot clamor en litoral que tienen un encanto y son tamién reclamo de fotos posturetas-, y Lalio. Manimenos, o poliu de l’actividat y o pre d’entrada ta istos puestos, dentre 3 y 4 euros, m’animoron a deixar-los t'atro momento y dedicar-le muito más tiempo unatro día, d’os muitos que i seré. De feito, quan se i tercie, estoi que bi iré en bicicleta, porque no son guaire luent de casa mía.

Pero sin dubda, o millor d’a isola son os suyos habitants, tranquilos y carinyosos, con ninos chugardizos siempre sonredindo y mullers que no deixan de vacilar-te de buen implaz, fendo o día a día sin a contina presión de que t’esculen, como en Vietnam -de cabo quan has de parar cuenta, sí, pero no fa moixera. Y si a ixo le sumas que en Santa Fe tiens de tot, tamién buens restaurants, y sobre tot, os amigos filipinos que ya conoixeba d’antismás y bells espanyols que mesmo fan borinas bachateras os viernes, y que o primer dia que i plegué, con o costurón resentiu, me levoron mesmo a las fiestas d’a localidat de Bantayán, y poco dimpués me convidoron a un cabo d’anyo. Tot pinta que iste ye o puesto an que me recuperaré fisica y psicolochicament d’a mía estacha en Hanói, asperando a que Phuong y vienga en bells pocos meses malas que atrapacie as custions laborals.