30.12.07

Buenas sorpresas de nadal: Loiras y sarrios, y Manolo García

Pos sí, pareix que ista añada a tronca de nadal ye escagarruziando bien y nos trobamos con buenas sorpresas: ayere en os blogs purnas y rinco olvidado aparexeba una sorpresa de fa más d'una añada pero que no la conoixeba. En o basico d'os 40 prinzipals de Manolo García en malaga, i cantó en aragonés (mai). Ye curioso beyer cómo diz aragonés como si no pasase cosa y a chen de malaga no s'alticamase... igualico que aquí. En zagueras somos beyendo cómo 'foranos' cantan en aragonés sin garra problema (jarabe de palo, Manolo García) y cómo a chen famosa d'aquí encara no, asperemos que luego s'animen.

- MAI - (Ánchel Conte)

Mai, mira-me as mans;
las trayo buedas,
lasas d'amar...
Son dos alas
d'un biello pardal
que no puede
sisquiera bolar.

Mai, mira-me os guellos,
n'o zielo perdius
n'un fondo silenzio...
Son dos purnas
chitadas d'o fuego
que no alumbran
ni matan o chelo.

Mai, mira-me l'alma
aflamada de sete,
enxuta d'asperanza..
Ye un campo labrau
an no i crexen qu'allagas
que punchan a bida
dica qu'a matan.

Mai, mira-me a yo.
Me reconoxes, mai?
Fue o tuyo ninon...
Guei so un ome
que no se como so.
Mai, me reconoxes?

Mai, ni sisquiera tu?

Por atro costau tamién cal comentar a naxenza d'un nuebo blog en aragonés, con influenzias tensinas: loirasysarrios. A suya fedora, culibilla (una diosa pirinenca), prenzipia charrándonos d'a intresán mitolochía pirinenca, y d'o que quiere fer en o suyo blog: articlos d'esferén tematica, muitas begadas endrezada ent'a naturaleza y os animals, como bien se bei en o títol, y as tradizions pirinencas que bien conoixe, como se compreba en o suyo primer post. De seguras que será uno d'os blogs más intresans que se troban en a blogosfera de l'aragonés y que nos aportará una ripa de conoximientos.

29.12.07

2008: remeremos 'os sitios'


Remata l'añada 2007, una añada que, como todas, nos dixa una ripa de cosas, buenas y malas, a ran global, a ran local y a ran personal, an que a conclusión que saco, como ya dizié en un post anterior, ye que cal pensar muito tocán a tot y con esprito ubierto.

Por atro costau nos aspera l'añada 2008: de seguras que nomás con dezir iste año ya nos biene t'o tozuelo o tema d'a expo, pero no nos emos de quedar nomás con isto. Os zaguers desafíos que emos bistos que tenemos debán, tanto a ran global como a ran personal, continan y emos de afrontar-los y superar-los d'a millor traza posible, ta que dimpués, prou que sí, i apareixcan atros nuebos.

En ista añada que biene, sería de dar que as personas binculadas con zaragoza pensásenos en un primer momento en un acotenzimiento istorico que marcó a ziudat an que bibimos u desembolicamos buena cosa d'as nuestras bidas: fa 200 años, en un contexto global muito embolicau, os echerzitos napoleonicos mirón d'entrar en a ziudat, trobando-se con una resistenzia no asperada, a d'os ziudadanos de zaragoza que luitón esfendendo una ideya, a mayoría dica morir.

Remeremos 'os sitios', ya no nomás por o sentiu istorico que tienen, sino porque encara que a muitos nos pareixca que a ideya por a que luitó ixa chen no yera 'correuta' y, nian madura nian pensada en l'esmo d'els, cal destacar que luitón por una ideya, cosa que güe ye muito difízil de trobar en buena parti d'a soziedat an que somos: ta yo ye muito pior no luitar por cosa que luitar por bella cosa que aparentemén, debán d'os güellos d'un, siga incorreuta.

2008: pensemos y aportemos una mica de nusatros ta fer as cosa millors.
Como se diz en un famoso 'eslogan': piensa globalmén y actúa localmén.

28.12.07

Descubierta en l'amazonas benezolano una extraña tribu con rasgos europeos


En a zaguera semana una colla d'inbestigadors d'a unibersidat de chicago an trobau, en a parti noroczidental d'a selba amazonica benezolana, una tribu d'unas 200 personas aparentemén indichena que no s'eba datau antis, y que o suyo siñal identificatibo más rarizo ye o d'estar blancos sin rasgos propios indichenas, sino más bien europeos.

Os inbestigadors tamién an trobau que ista chen no charra garra luenga parellana a la resta que que bi'n ha en l'amazonas, estando más parexida a lo latín: seguntes o lingüista John Folder no ye castellano pero tiene bel parexiu, tamién s'ha intresau por si podeba estar gallego u catalán, en tener muitas cosas en común, pero l'ha descartau por bel rasgo fonetico y gramatical, encara que bien podría ser una deribazión d'una d'istas luengas. A conoixenza d'a rueda y o emplego de carretas parellanas a las que se feban serbir en europa en o sieglo XVIII son atros d'os curiosos rasgos d'ista colla.

No sería a primera begada que se troba un caso parellano: en a colonizazión norteamericana por parti d'os angleses i trobón tribus que charraban una luenga parellana, y que yeran bikingos y sajones que eban biachau sieglos antis.

Seguntes os pocos datos que proporzionan, podría estar que a luenga que charre ista chen siga aragonés, o tiempo nos lo dirá.

26.12.07

Actor porno gay se fa mosén catolico

Tom Katt, un famoso actor porno gay de USA que o suyo berdadero nombre ye David Papaleo, ha dezidiu dexar o suyo treballo ta adedicar-se a dios. Posible estratecha publizitaria u no, pareix que ista estrela d'a pornografía ha comprendiu a la fin que a suya berdadera bocazión yera a ilesia.

"Tantisma chen se troba como si estasen apartaus de dios, que dios no quere tener cosa con els. Quiero dezir-le a tanta chen como pueda que ixo ye una mentira: dios nos ama a toz", ha dito Papaleo que dende as 21 añadas s'ha adedicau a fer serbir o suyo cuerpo conseguindo un ecsito altero en o mundo d'a pornografía omosecsualL'actor siempre s'ha definiu como bisecsual, dica que descubrió que sentiba mayor inclinazión por as mullers. Dimpués se casó y agora aspera tornar a cambear estando un sazerdote ta lebar a parola de dios a os demás.

Prou que será un mosén raro. D'entre muitas cosas ha dito que "dios ama a os manfloritas y a as lesbianas y abrían de tener dreito a acomodar-se".

25.12.07

Buen nadal!


Como ye de dar en istas calendatas, tos deseyo a toz buen nadal, que pasez uns buens diyas con as buestras familias y en compañía de buena chen, y tos animo tamién a reflexionar sobre, no nomás o que querez estar, sino tamién o que querez que siga ista soziedat en a que bibimos, y en a que cada diya somos deixando d'estar personas ta pasar-nos a estar roboz que no miran que por o suyo intrés propio, marchando dende o treballo dica casa con a familia (cada begada más instrumentalizada) deixando a una marguín tot repui d'implicazión sozial. Ista ye a nuestra berdadera alienazión y contra a que emos de luitar, porque os mesmos que nos dizen "no a la guerra" u "no a la biolenzia de chenero" sin dar-nos argumentos, son os que miran de fer-nos ferramientas d'os suyos intreses.

Con isto o que quiero dezir ye que o berdadero sentiu d'o nadal no cuento que siga o que se nos bende (amor, fraternidat...), ixo abría d'estar asinas toda l'añada, cuento que no ye que una ferramienta más ta fer-nos creyer que podemos tomar dezisions y podemos amillorar o mundo por parti d'os mesmos a los que les intresa que no nos i embrequemos: "a millor traza de manipoliar-les ye fer creyer que no son manipoliaus". Por ixo, aprofitar istos diyas no nomás ta estar de borina u con a familia, sino tamién ta pensar, que cal.

Buen nadal!

16.12.07

Naixe 'Unibersitaires por l'aragonés'


Unibersitaires por l'aragonés naixe con a intinzión d'estar un coleutibo que arrocle estudians unibersitaires intresaus por a luenga aragonesa, ta conoixer millor a suya reyalidat y fer un treballo por ista, ta empentar-la asinas dica o puesto que se mereix.

L'aragonés ye una luenga romanica, como en son o castellano, o franzés u o galego, con una istoria risquisma, estando luenga de reis y de fueros. Manimenos, por una serie de feitos istoricos y custions politicas l'aragonés ye estau minorizau, plegando ista situazión a o estremo en os zaguers tiempos.

Güe, a penar d'o esfuerzo que muitas personas y asoziazions fan, encara se puet ascuitar d'entre bella chen cómo se piensa que l'aragonés ye muerto, que ye un dialeuto d'o castellán (castellán mal fablau), que no ye una luenga sino una "fabla", u o que ye pior, que ye un ibento d'un determinau partiu politico u d'una determinada ideolochía.

En o prozeso ta quitar l'aragonés d'as tres pedretas y ta sacar ideyas falsas a la chen, a unibersidat y os unibersitaires, piezas alazetals en o futuro d'a soziedat, emos de treballar, sozializando y reibindicando.

Una luenga ye uno d'os mayors biens culturas que se pueden poseyer. Somos beyendo cómo se nos diz que en pocos años muitas luengas morirán y os aragoneses somos asistindo a la muerte d'a que istoricamén ye a luenga propia.

Fé poder y enreliga-te con nusatros ta quitar l'aragonés d'ista situazión y/u ta conoixer-lo millor!

10.12.07

Sueños

O diya d’antis marchés t’o mon, escando sacar-te o estrés de denzima y asolar-te d’un mundo en o que en zagueras as cosas no t’iban guaire bien. Estió una buena cursa, cansa por l’airera y a nieu, pero que te fazió disfrutar d’unas buenas bistas.

Plegués t’a casa, te duchés, zenés y marchés t’o leito ascape: lo yeras buscando, yeras canso y querebas dormitiar como un bibirón.

As 11 d’a nuey, te chités y asperés a dormir-te, pero no podebas. Tenebas calor, te saqués o lienzuelo, dimpués teniés fredor, y te lo tornés a meter, pero allora teniés calor, y no sabebas qué fer. Chirabas t’a cucha y t’a dreita, yera a 1 d’a maitinada y encara no yeras dormindo. Has de puyar a las 8, y encara no yes dormindo, te mobebas, yes alticamau...

En istas beyes un camín, con campos xutos de color palla y caminas por él entabán, pareix que tiene final curto. Remata en un mon... puyas o mon, y te trobas conque o camín contina y has de puyar atro mon. Lo puyas, y te trobas atro mon... y o mesmo paisache. O tozuelo t’engaña, pareix que yes tornando a o punto de partida. Pretas a correr... pero te cansas y as cosas no cambian. Tiens medrana, te desesperas. Te miras, y no beyes so que un cuerpo chelatinoso esbarizando-se: yes un cuco... De camín beyes que a monotonía d’o paisache cambea... beyes un gurrión, el s’amana ta tú... iste ye o fin.

Dispiertas sudorenco, yera una pesadilla. Miras o reloch, son a 1:15 d’a maitinada. Tan poco he dormiu? Tan poco ha endurada ixa pesadilla? Miras de tornar a dormir-te... en primeras de memoria, dimpués cara t’abaixo... pero asinas no podebas. Metiés a radio, no bi eba que programas esportibos. No te fa goyo o esporte pero piensas que ascuitar una boz umana te puet aduyar a relaixar-te y a dormir. No ye asinas...y prenzipia o tipico programa do un ombre se lamenta por a perdida d’a suya muller: agora ella ye con atro ombre, seguntes o despechau, porque tiene más diners.

Te trobas en una placha... en una placha d’una ziudat que bien conoixes, pero en a que no bi ha chen, ye solenca. Ye a placha d’a ziudat an que pasés a primera nuey dormindo con una muller que no yera tu mai, o tuyo primer aimor. Prenzipias a remerar... t’entra morriña. A la fin beyes un cuerpo y un rostro que bien conoixes, ye ixe primer aimor. No sabes que fer, bien sabes que ye pelingroso. Marchas enta ella, pareix que no se muebe y que t’aspera, pero cuan más marchas enta ella, ella más se’n ba, pareix que en fuiga, pero en reyalidat no se’n muebe... Desistes. Y tornas ta dezaga, miras atra begada y agora pareix que ye más amanada, cuan te’n bas s’amana y cuan i bas se’n ba. Pareix que no quiera despareixer de tú. Optas por ir do ye ella ta que se baiga luen y no la beigas, o suyo remero te fa duelo. Te quedas posau en l’arena d’ixa placha asolada, chusto an que suposabas que ella yera en primeras... a imachen d’o tuyo primer aimor t’ha feito mal, o tiempo pasa, y os buenos intes tamién... yes en l’arena, t’agana de plorar pero no puez, no sabes bien por qué. A la fin unas glarimas esbarizan por os tuyos mofletes dica plegar ta l’arena... astí se forma un buro por do bas cayendo y cayendo, y no te’n importa... ixo rai, ya tot rai. Bas desparexendo, poco t’importa si t’afogas en ixe buro formau por as tuyas glarimas. En l’orizón la beyes a ella, que te beye serena, sin redir y sin plorar.

Más sudorenco encara, tornas a mirar o reloch... as 4. Nomás ye estada meya ora. No te lo puez creyer. Belún te ye fendo una chanada. No trobas paz en a tuya bida, piensas que ye imposible. Yes estricallau, no sabes qué fer. Quiers desapaixer d’o mundo... no quiers continar ascuitando o caso d’una muller que perdió a la suya filla en un azidén de trafico, y metes mosica en a radio. Una canta trista que te fa goyo: All good things come to an end. Ixa nueba cantaire lo tiene tot, charra anglés y español, ye chobena, y se muebe de traza mayestra en toz os estilos de mosica moderna y danza bien. O remero d’o tuyo primer aimor t’ha alticamau más encara, piensas que agora sí que no podrás dormir, pero ye tot o contrario, cuasi sin rematar a canta ya yes dormindo, encara que sudorenco ixo sí.

Agora yes en una mena d’oasis de tranquilidat. Ye o millor puesto an que sigas estau en a tuya bida. L’airera ta mete en paz, as culors azul zeleste y palla chunto con unas polidas plantas y selbas fan que no quieras marchar d’astí. En reyalidat ebas bisto puestos parellanos en a tuya bida, pero no sabebas por qué ixe teneba bella cosa espezial. Sentibas una sana sensazión de que bi eba ninos chugando, pero no i yeran, tenebas así a paz que te da que no i sigan y a paz que te da que i sigan. Prenzipias a fer una gambada, chiras ta cucha por ixas casas antigas d’adobe y te trobas con una muller. Nunca no ebas sentiu más paz que allora... yera polidisma. No teneba gran cosa, diría belún, pero no sabebas por qué t’eba enreligau en nomás un inte y no podebas deixar de güellar-la. Yera de pelo moreno, de meya altaria, más bien baixa, tez lisa y con un rostro pispotero y sensual. Yera meyo posada, meyo chitada en una mena de leito-posiello, y yera a onica persona que abitaba, aparentemén, en ixas tierras. Sonredió en beyer-te. No la conoixebas, nian en o mundo d’os sueños nian en o mundo reyal, pero interiormén trobaba una confianza y una complizidat en ella que no s’abrían conseguiu en años d’amistanza con cualsiquier persona. Yera a muller que tot ombre deseyaría, pensés. Ella, con o suyo rostro espiguardau, prenzipió a charra-te, y t’animó a que te posases con ella. Te se mirtó t’os güellos, y no podiés sacar-le amirada, t’ipnotizó. Te dizió que quereba estar con tú ta siempre, pero tamién t’adbirtió que si asinas en yera, no podrías tornar t’o mundo d’os bibos, y tú azeptés, ya yeras canso d’o mundo d’os bibos. Ella no te defraudó, y pasés uns momentos romanticos y sensuals que te fazión trobar de nuebo a paz, tranquilidat y felizidat... poco se'n daba ya a resta.

O rebel espleita en un soniu que nunca no has odiau tanto como alabez... por qué? No quiers tornar ta ixe mundo, agora has de puyar, endurar unas cuantas oras de monotonía charrando d’unas cosas que no te fan mica goyo, ta dimpués beyer como en a tuya bida a eterna demanda d’o sentiu d’a bida se feba más presén, y a tuya angunia más gran.

7.12.07

Que escribas en español, tozudo!

De cabo cuan plegan imachens que no deixan de soprender-te y te fan reflexionar y muito tocán a o sistema d'educazión autual, as barbaridaz que se fan y a inchustizia de muitos casos.

En un instituto (no sé cuálo a berdat), un escolán escribiba as anotazions d'as pachinas en aragonés, y o mayestro en correchir-las i metió "escribe en español". Ye berdat que l'aragonés por desgrazia no ye reconoxiu en amostranza, pero meter o títol d'a pachina, ye dizir, as parolas 'pachina', 'actibidaz' y 'diya' cuento que tanto se'n da, a o mayestro y a tot o mundo. Punchar en a imachen ta beyer-lo más gran.

Una parola ta definir isto: intolerable. Por desgrazia, en muitos zentros educatibos l'alumnalla asiste a un sin fin de barbaridaz, como ye en o caso d'un colechio que conoixco, an que s'estendillan en relichión fuellas an que se diz que o emplego d'os preserbatibos y a masturbazión son pecaus mortals, y que a omosexualidat ye una patolochía que cal correchir en o indibiduo antis con antis, y s'analiza sintacticamén a orazión "¡Viva España, una, grande y libre!" Charro d'iste instituto porque ye o que conoixco (a de cosas que en he bistas y en he ascuitadas), pero ye probable que bi'n aiga muitos más.

Por atro costau tamién he de dizir que de tot bi'n ha en mundo, y que en ixe mesmo instituto bi ha un par de mayestros que charrar aragonés y fan bella clase y seminario d'introduczión a os alumnos, y que en o mío zaguer instituto (ye de dar que dimpués de beyer o que beyé en escolapios no iba a continar astí), en un examen de comentario de texto an que se charraba de custions filolochicas aragonesas, fazié a parti d'o comentario en aragonés, y me balió o mesmo que en castellano.

Edito: Demando sincusas por o meso en o terzer parrafo. Conoixo o instituto d'o que yera charrando, y sé tamién que bi ha buena cosa de mayestros muito ubiertos, y más que más, buenas personas. Toz como personas (y tamién instituzions) tenemos as nuestras cosas buenas, y as nuestras cosas malas, y a instituzión d'a que yera charrando prou que tamién tiene de tot. Tos he de confesar que en ixe inte me podió una serie de zircunstanzias personals, pues, encara que uno piense o que piense, a madurez ye contrimostrada por a prudenzia que uno en tiene. A mía imprudenzia, puet-estar que por manca de madurez a la ora d'afrontar situazions en as que a uno se bei enrestiu, y por qué negar-lo, por o rezelo d'una experienzia y d'uns feitos que encara me son rezentando a 'cuentagotas', ha puesto fer muito mal, más que más t'as personas que se troban parti d'ixa instituzión y que se sienten enrestidas por o mío comentario cuan no tienen que beyer cosa, encara que de berdat no yera a mía intinzión. En iste sentiu he comeso a error d'identificar ixa instituzión con una colla de personas a as que conoixco bien y as que m'han contrimostrau cómo puet-estar o ser umano, cuan en reyalidat uno s'ha de quedar con o bueno y con o malo.

Quiero dezir que no beigo culpa en a instituzión a ran cheneral y demando sincusas a toz os que s'aigan bistos faltaus cuan no yeran en garra d'os comentarios que i he meso: siempre he pensau que antis que no una 'estrutura' ha d'estar a persona, y astí he comeso a error d'extrapolar o sentimiento enta unas personas ta toda a instituzión y culpar a ista d'o que fan beluns, que perteneixen a ista, pero que no son toda ista.

Por atro costau he de dizir que iste ye un espazio de libertat d'expresión, siempre que a libertat d'expresión no falte a dengún. En iste sentiu sé que belún s'ha puesto beyer faltau (más que más por faltar a l'instituzión a la que perteneix) y en tener razón foi istas disculpas. Considero millor isto que no esborrar o comentario.

L'ombre árbol



Estando un adoleszén Dede tenió un azidén y se fazió unas nafras en o chenullo.

Iste feito, en primeras cosas extraordinaria, estió un punto d'inflexión en a suya bida. Dede, que agora tiene 35 añadas, beyó como d'o suyo cuerpo prenzipión a salir unas rides, como si d'un árbol estase.

No podeba fer as fainas domesticas, deixó de treballar y estió albandonau por a suya muller, beyendo-se obligau a amosrar a os suyos fillos meso de raso en a pobreza, resignau a malbibir con a suya malotía.

Manimenos, un experto dermatologo ha bolau ent'o lugar an que bibe Dede, a o sur de yakarta, y l'ha proposau un tratamiento que podría cambear a suya bida.

O doctor Anthony Gaspari, d'a unibersidat de maryland, concluyó, dimpués de fer-le unas prebas, que a malotía d'o choben indonesio se debeba a o birus d'o papiloma umano, una infeczión relatibament común que gosa de creyar chicorronas berrugas en as personas que la tienen. O problema ye que Dede tiene un defeuto chenetico en o suyo sistema inmunolochico por o que o suyo cuerpo no desembolica as esfensas debán d'o birus. "A probabilidat de tener a suya defizienzia ye menos d'una entre un millón", reconoxeba o doctor Gaspari.

O doctor conoxió o caso de Dede por un reportache de discovery chanel. Dica agora, a onica fuen de diners d'o indonesio yera una espezie de zirco en o que se ficó poco tiempo dimpués de desembolicar a suya malotía.

Zien gabiotas, de Ducan Dhu



Güe l'airera chufla más d'o normal
o ron y a biera ferán que plegues mal
nina biene con yo, deixa-te lebar
güe t'amostraré án remata a mar
y zien gabiotas t'án irán, t'án irán.

Güe no has bisto a dengún con qui escatumbar
os murs que gubiernan en ista ziudat
güe no has bisto a dengún con qui disfrutar
plazers que nomás tú entrefilarás
y as tuyas miradas t'án irán, t'án irán.

Güe podrás zorrupiar y lamentar
que ya no tornarán
as suyas alas a bolar
zien gabiotas t'án irán.

Güe o diya ya no ye como a resta
o ron y a biera ferán que plegues mal
nina biene con yo, deixa-te lebar
güe t'amostraré án remata a mar
y zien gabiotas t'án irán, t'án irán.

Güe podrás zorrupiar y lamentar
que ya no tornarán
as suyas alas a bolar
zien gabiotas t'án irán.

Güe podrás zorrupiar y lamentar
que ya no tornarán
as suyas alas a bolar
zien gabiotas t'án irán.


3.12.07

Benezuela no cambiará a suya constituzión

Os benezolanos refusón a reforma constituzional proposada por Hugo Chávez, qui tenió a suya primera derrota eleutoral en nueu añadas. Seguntes as zifras ofizials dibulgadas iste lunes de maitinada, o 'no' ganó o referendo d'o domingo por poco más d'o 50% d'os botos. De todas trazas, filtrazions d'altos funzionarios an deixau entrefilar que bi ha abiu una falsificazión d'os porzentaches, estando o 'no' botau por o 65,7 % d'a poblazión.

"Por agora no podiemos lograr l'aprebazión d'a reforma constituzional" dizió Chávez, repetindo una frase suya que fazió zelebre cuan fracasó o golpe d'estau que lebó en 1992 contra o ex-presidén Carlos Andrés Pérez. "M'estimo más que as zifras aigan plegau t'o ran d'a irrebersibilidat", dizió, chustificando a demora de l'autoridat eleutoral en rebelar os resultaus.

"Con o corazón les ne digo, tiego barias oras debatiendo-me en un dilema. Ya salié d'o dilema y soi tranquilo, aspero que os benezolanos tamién" siñaló Chávez. "No se troben tristos nian amorgallaus", dizió o chene d'estau a os suyos seguidors. "Agora benezolanos y benezolanas confiamos en as instituzions", afirmó o presidén en una conferenzia de prensa transmitida en a cadena nazional de radio y telebisión.

Chávez felizitó a os suyos adbersario por a bitoria, pero adbirtió que "nusatros somos feitos para una baralla luenga". A reforma estió presentada en dos bloques a os eleutors. El A, feito por 46 articlos proposaus por Chávez, y o B en feito por 23, proposaus por l'asambleya nazional. O primer estió refusau por o 50,7% d'os botos y o segundo por o 51,05%, seguntes os datos ofizials.

L'abstenzión estió d'o 44,11% d'os eleutors. Cuan o presidén d'o CNE anunzió o resultau adberso a la reforma d'a carta magna, una clamor puyó en a ziudat de caracas y milentas de personas salión t'as carreras a fer borina. Os estudians espleitón en goyo, con as mans puyadas, en escuitar o boletín ofizial que dio a bitoria a o "no" en o referendo.

O mobimiento por o "No" estió liderau por o mobimiento estudiantil, naxiú en mayo pasau en no renobar-se a lizenzia d'a canal opositora RCTB. Antiparti, rezibió o refuse d'o ex-ministro d'esfensa y emblematico cheneral, Raúl Baduel, que lideró o mobimiento zibico melitar que remató o golpe de 2002 y fazió tornar a Chávez ent'o poder.

Tamién estió apoyau por una disidenzia chabista integrada por o partiu sozialdemocrata "podemos", barios inteleutuals y dica a suya propia ex-esposa María Isabel Rodríguez, que estió constituyén en 1999.Baduel demandó a o país d'estar alerta debán d'a posiblidat de que Chávez impose os cambios por atros meyos diferens a l'asambleya constituyén.

Dimpués d'a suya reeleczión, l'asambleya nazional -feita de traza zenzera por chabistas por o boicoteo a as lechislatibas d'o 2005-, dio a Chávez o poder de lechislar por decreto mientres 18 meses sobre barios temas, a trabiés d'una lei abilitán. Baduel combidó a o "pueblo a superar ista fase (de confrontazión) y remontar-la chuntos en una asambleya constituyén".

"Asinas se dexará luen ta siempre o totón d'as dos benezuelas" sozrayó o militar en rueda de prensa dimpués de conoixer os datos ofizials d'a botazión. A constituzión impide a Chávez presentar una nueba iniziatiba de reforma constituzional mientras a suya estacha en o gubierno, encara que encara puet comboyar a una asambleya constituyén.

2.12.07

O forano, d'Enrique Bunbury



Una barca en o puerto m'aspera
no sé an m'ha de lebar
no soi escando grandaria
nomás ista tristura, deseyo curar.

Marcho y no pienso en tornar
tampoco no me fa duelo o que deixo dezaga
nomás sé que o que m'aspera
en nomás una pocha lo puedo lebar.

Me trobo en casa en america
en antigua quisiese morir
parellano m'ocurre con africa,
asila, esaurira y o rif.

Pero astí an que boi, me dizen o forano
an que quiera que siga, o forano me trobo.

Tamién extraño a mía tierra
encara que la quiera de berdat
pero o mío corazón m'aconsella
os nazionalismos, medrana me'n fan.

Nian patria nian bandera
nian raza nian condizión
nian lemites nian mugas
forano en soi.

Porque astí do boi, me dizen o forano
an que quiera que siga, o forano me trobo
Porque astí do boi, me dizen o forano
an que quiera que siga, o forano me trobo.

1.12.07

Nabar, l'onso cuentacuentos en aragonés


S'amana Nadal, y beyemos como en a telebisión no apareixen que anunzios de chuguetes y más chuguetes, metendo-ie de cabo cuan tamién perfumes y colonias.

Iste año bi ha dos nobedaz ta poder fer un regalo relazionau con a cultura aragonesa y con l'aragonés:

O primer ye una tronca de nadal, que podez trobar por o pre de 18 euros en esferens puestos como en nogará y en o fierro. Ye de dar tener-la d'a mesma traza que se tiene un arbol de nadal u un 'pai nadal'.

O segundo ye un chuguete en aragonés, un onso de peluche cuentacuentos, dito nabar y que rezenta 25 cuentos en aragonés bien pinchos. A calidat de soniu ye sobrebuena, y se trata d'una alfaya ta toz os que somos intresaus por a luenga aragonesa. En podez trobar en nogará, y d'o pre, sincusar-me, pero no me'n alcuerdo.

A pachina web an que podez trobar más informazión de l'onso nabar ye: http://www.nabar.com/an/.