22.10.06

Qué le pasa a lo mundo?

Creigo que si en bella cosa nos podemos meter d'alcuerdo ye en que o mundo en cheneral tiene una ripia de problemas: no cal que beyer un papel ta comprebar-lo.

Se puet charrar d'un camatón de posibles causas, y creigo que una d'ellas prou importán ye a organzazión cheografica y sozial.

Una ripia de sistemas politicos ta trobar soluzión a ista custión han aparexiú a lo luengo d'a istoria: nazionalismos, totalitarismos, democrazias parlamentarias asinas-asinas. Manimenos con garra d'istos sistemas (ya siga en partis d'organizazión d'o territorio u en partis economicas) s'ha puesto plegar a una soluzión biable por agora.

Me pienso que o problema ye a unidat de tot: disiempres ye estada una masa, y no pas l'indibiduo en sí mesmo. En o comunismo a unidat que muebe tot ye lo pueblo, pero no pas l'indibiduo. En os nazionalismos a nazión. En os faszismos ye parellano, tan y mientras que en o nazismo se plegó t'o absurdo con a "raza aria". Pero cuán ba a estar a presona, o indibiduo, o núcleo de tot?

Ye curioso cómo se beda de fer cosas a la chen cuan no fan garra daño a los demás: por qué no puedo ir-ie espulleto por a carrera? fa daño ixo a belún? (ye un exemplo, pero se'n pueden trobar muitismos más). Por qué bedar cosas a l'indibiduo cuan no fan daño a la resta?

Continemos. Con as mías pocas añadas he plegau t'a conclusión (no sé si correuta u no) de que o sistema autual tiene una grandisma falta: ¿ye normal que una presona que ye a 300 km, que no conoxemos de cosa, nos gubierne y marque buena parti d'a nuestra bida? ye normal que uns pocos nos gubiernen?
Agora pensemos que a deszentralizazión ye a soluzión y se fa un estau aragonés. Millor que o estau español será, porque en estar más deszentralizau o poder ye más amán d'as chens. Pero, ¿será prou amanau t'una presona d'a bal d'echo u de daroca?. Me pienso que no. Me pienso que a deszentralizazión ha d'estar tan gran como ta fer que conoxcamos o gubierno. Pero encara asinas, ye de dar que nos gubierne bella presona, la conoxcamos u no?

En resumen, beigo que a soluzión ye que o indibiduo, o más importán, ha de gubiernar-se sobre sí mesmo, y fer o que le pete tan y mientras no faiga daño a la resta d'as chens. Agora bien, y con os quefers que afeutan a totz qué pasa pues? Os griegos y os mayas trobón una soluzión muito buena: democrazia asamblearia. Güe por güe, totz debería tener dreito de partizipar-ie y expresar-ie as suyas opinions, y mirar-se de plegar a la soluzión por o consenso. Si iste no ye posible (estando reyalistas, muitas begadas no'n sería), se puet fer democrazia por boto en asamblea, pero siempre que tú, presonalmén, aigas puesto dizir o que piensas. Por tanto, no soluziona iste sistema buena parti d'os problemas?

Agora bien, ye berdat que siempre, ta seguranza y organizazión s'ha pensau (no sé si de traza erronea u no) que a zentralizazión ye millor. Si somos muitos y chiquetz as barallas podrían estar una ripia... y a colaborazión nula. Manimenos buen exemplo tenemos de que una confederazión bien feita podría soluzinar isto, como ocurre con a UE (a lo menos enantis).

Pienso pues, que o millor sistema ye o más deszentralizau posible, charrando de democrazias asamblerias y d'o indibiduo como núcleo, y d'una confederazión mundial d'istas ta faborezer a coordinazión y a paz.

Fuitas mentals mías, pero me fería goyo de charrar sobre qué tos parixe tot isto.

1 comentario:

Esparbel Rondador dijo...

O probelma que planteyas ye a saber-lo de complicau, sino ya sapes que ha estau l'orichen de muitas barallas, guerras, luitas.....

Yo ceigo que a esferenzia entre unos y altros sistemas ye se creyemos enlo indibiduo u no.

Os sistemas zentralistas (sigan de dreitas u de cuchas) suposan que l'indibiduo ye fato, y cal gubernar dende muito alto, do estan as chens que sapen que ye to millor ta totz.

Pero los altros sistemas( a la fin estaria l'anarchia) suposan que l'indibiduo ye autosufizien, y sape que ye o millor ta el y ta ra sozieda, ba a estar bueno y no prezisa de gubernantes...

Yo no me creigo pas ni l'uno ni l'altro. Ni semos tan fatos que prezisemos que bi'n aiga belun de peren que mos gubierne, ni semos tan buenos como para no aprezisar una auturidad que mos controle.

Estoi con tu en que a deszentralizazion ye un estau que resta en o meyo y que en tien de abantachas y de desabantachas, pero ye difizil saper dica do se puet deszentralizar.

Por otra parti, as nuebas teunolochias pueden serbir de sobremanera:

L'añada benien totz podremos tener o nuebo DNI eleutronico, y no creigo pas que estaria un problema poder en serbirse de el ta botar cualisquier lai, proyeuto, que güe se bota en o parlamento, no caldria que coneutarse (bia web??) y dizir que pensamos(SI U NO) de totas as lais que se estiesen tramitando.......

Creigo que continare escribindo d'isto un altro diya en o mio blog.

Esparbel Rondador