1.11.07

Eman(z-c)ipa(c-z)ión... what?

Suposo que ya conoxerez una mica a istoria d'o que ha pasau con as campañas culturals y ta chobens dende fa uns meses en o conzello de zaragoza: an esborrau tot l'aragonés que bi'n eba. Ya no se troba a fuella d'o boluntariato, u o programa 12 nueys,12 lunas... agora ya no son que hoja del voluntariado, 12 noches, 12 lunas, asinas-asinas.

O macsimo ecsponén d'isto son estaus os cartels d'a ofizina d'emanzipazión choben, que son en o cipaj. Antis meteba "ofizina d'emanzipazión choben-oficina de emancipación joven" y agora no s'ha quedau que en o segundo "oficina de emancipación joven" (dos posts abaxo tenez as fotos).

Isto no ye que o mesmo de siempre: a identificazión politica d'una luenga, d'un bien cultural. ¿Cuán alprenderez que l'aragonés no ye politica sino cultura y que mesmo bi ha chen en toz os partius politicos intresada por o tema? Ixo rai, a os mainates tanto les ne da... no baigamos a estar uns pelingrosos separatistas que eboluzionemos ent'a biolenzia... ixo ye d'estar fatos, si se quiere creyar biolenzia o primero que s'ha de fer ye amagar y amarginar, como se ye fendo agora con a luenga aragonesa... pero bueno, dexemos-lo y baigamos por do quiero ir.

Ye curioso tamién que en a reunión an que os politicos charrón istos temas, os representans d'ixe partiu que tantismo fa por l'aragonés dezisen que ixo no teneba importanzia, y d'entre els o siñor Martínez Tomey, o cónsul ta l'aragonés d'ixe partiu. ¿Cómo puez ir t'una reunión de fabloggers como uno más d'a mobida y dimpués en a reunión d'os politicos dezir que o tema d'a cartelería en aragonés d'as areas de chobentú (u chobenalla, u mozardalla, a yo rai) y cultura no ye importán? Si ye berdat o que dezibas en a trobada de fabloggers isto lo leyerás, y con tot o respeto d'o mundo me fería goyo que respondeses. En fin...

Manimenos sí que bi ha chen que chila por tot isto, y no nomás en os meyos sino tamién con aizions. Fa bellas semanas ixos cartels y ixas finestras aparexión pintaus con a parola choben por toz os puestos... prou que en poco tiempo los escoscón y los metión más alteros ta que no podese tornar a pasar.

Pues bien, ayere de nueys, a ixo d'as 2 u 3 d'a maitinada, yera fendo una gambada con os amigos y pasé por astí y beyé como ditos cartels yeran estaus tallaus por a metat... de traza que agora mesmo se leye "emancipación" nomás...

Ixo ye o que amenista a luenga aragonesa: emanzipazión politica, emanzipazión ideolochica y rasmia, ixa rasmia d'a que tanto gosamos de presumir y que en berdat pocos en tienen en istas tierras.

Postdata: agora que os cartels en castellano son tallaus que ferán, i meterán atros nuebos en castellano? u i meterán os antigos en castellano y en aragonés?

2 comentarios:

Anónimo dijo...

Ola Choben. Antis con antis, grazias por a tuya iniziatiba e opinions, e por a tuya imbitazión á que m'esplique sobre unos comentarios que dizes que he feito.
Bien, pues quereba dizir que yo no he dito ixo ni sé á qué reunión de politicos te refieres. Que yo pueda remerar, no he charrato d'a custión d'as luengas en istas zagueras semanas difuera d'o mío partiu. Pero igual m'entiboco, no sé, ya me'n dirás, pues no das más datos sobre qué reunión u debate yera ixe.
Pero bueno, lo fundamental ye que tu e toz saban que no ye ixa a mía opinión, que ye chusto o contrario: ista dezisión e atras que afeutan á l'aragonés e que ha preso lo nuebo equipe de gubierno monezipal son importans. Lo son porque dixan bien claro cómo s'ha quiesto borrar o paso de CHA por o gubierno d'a ziudá de Zaragoza desmontando, como en fan con atrás cosas, lo prenzipio d’una politica d’uso e dinnificazión de l’aragonés dende as instituzions. Ya me pena dizir isto, pero dengún atro partiu, fueras de CHA, fa cosas por l'aragonés astí do puede fer-las. Nos ese cuacau que ixos cartels e totas as demás cosas que emos feito en aragonés, con l'aragonés e por l'aragonés ya fuesen en o Conzello antis d'aber plegato nusatros. Y ye malo que no fuese asinas, pero lo pior ye que, ya feitas, e no alconformando-sen con no'n fer atras nuebas, s'afanen autibamén á fer-las desaparixer.
Como te digo, no recuerdo aber feito ixos comentarios. Pero si en relazión con isto, publicamén u pribata, as mías afirmazions podesen aber estatas malentrepitatas (d'estar asinas, de seguras, por culpa mía), quiero con istas linias dixar-lo bien esclatero:
A retirata d'os cartels e testos en aragonés d'o Conzello de Zaragoza son un feito grieu e lamentable. E lo son porque ebidenzia una autitú, un treballo autibo, una intinzionalidá e tota una melitanzia que s'esmera en atacar l'aragonés dica lo suyo acotolamiento. Ixa faina d'acotolamiento la fan en Zaragoza y en tot Aragón.
Emos d'estar consziens de que ixa fuerza esiste e que cal contestar-la, cosa que ya emos enzetato á fer nusatros en a demba d'a politica monezipal, pero que cal fer tamién dende as presonas y entidaz que treballan por l'aragonés.
Tamién imos á enquirir sobre a cuasi segura muerte d'a feria d'a educazión e a cultura aragonesa, "Amostranza", d'a que no emos garra notizia dende l'equipe de gubierno, asinas como sobre as programazions d'a Unibersidá Popular e as linias de colaborazión que estatuezimos con LFA e Nogará ta l'amostranza de l'aragonés e a suya dinamizazión.
Quiero aprobeitar istas ringleras ta dizir que estió una colaborazión sin de prezedens entre o Conzello de Zaragoza e as asoziazions d'a ziudá que tradizionalmén más han treballato con e por l'aragonés, pero tamién quiero dizir que se teneba que aber estato por parti nuestra más angluziosos en a mesa á desposizión de meyos economicos ta empentar ixa colaborazión. En a nuestra primer esperenzia de gubierno querebanos estar prudens en una politica que eba de construyir-se progresibamén, pero aprendimos (e cal aplicar ixa amostranza sin dandalos en o esdebenidero) que as creticas politicas por adedicar un fuerte cabal finanziero dende o primer momento e de traza bistera á las asoziazions tienen más reutos ta ra causa que no tantas perdugas eticas como creyebanos. Confito e aspero que tornaremos á estar en situazión de mostrar-nos más deziditos en futuros programas de refirme á l'aragonés á trabiés d'as asoziazions.
Ta rematar, Choben (e toz los que leigaz isto), quiero dizir que yo enzeté á treballar por l'aragonés, dende as mías modestar posibilidaz, dende fa ya 25 añadas, e que, igual como he feito perén, continaré acudindo e partezipando en tot lo que pueda que tienga que bier con l'aragonés. Agora coordino a Colla de Politica Lingüistica de CHA, e no beigo por qué no eba d'estar en una reunión de bloggers, como bi ese estato en atrás zercunstanzias. Chusto o contrario, agora con más razón tiengo que estar-ie. Con tot e con ixo, i partezipé como uno más, ya lo sapes, e aspero continar fendo-lo sempre que tu e los atros me tratez como lo faziez ixe diya, como uno más que quiere arrimar o güembro en a mida d'as suyas posibilidaz, como fan toz os que bi son.
Quedo á ra tuya desposizión, e á ra de totas e toz los que queraz saper más cosas u otener aclarazions sobre quí soi, qué foi, qué opino e, si tos intresa, lo que prebamos de fer por l’aragonés (muito u poco, bien enfilau u esbarrau, con enzierte u no) en CHA.
Muitas grazias. Dica bien luego

(Por si tos intresa, tos dixo o enrastre d'un nuebo blog de CHA en el Ayuntamiento de Zaragoza: http://chazaragoza.worldpress.com)

Anónimo dijo...

Mui bien, Choben, iremos por partes:

1. Mira-te quí t'informa sobre as "reunions internas", porque u s'entiboca u te miente. Lo que opino d'iste afer e lo que opinaba en que m'enteré d'o d'os cartels lo he dixato escrito en a mía primer respuesta, sin amagar-me baxo garra seudonimo (nick). Te lo grabo en bidio e lo pencho de Youtube?

2. As azions d'o grupo monezipal sobre ixe particular: aquí tamién te falta un poco d'informazión que, de buen implaz, te (tos) contaré. Como ya espliqué en a mía respuesta anterior, en o grupo monezipal consideremos que as azions interpresas por l'equipe de gubierno ta esborrar l'aragonés d'o Conzello de Zaragoza enzetaban con cartels e publicazions pero que, chino-chano, eban d'abastar más aspeutos fundamentals. Antezipando lo que yera pasando, mandemos un primer zeño d'abiso á o gubierno con una iniziatiba preguntando á la Conzellera de Cultura y Educazión sobre o respeto á la dibersidá lingüistica aragonesa y en concreto l'aragonés, fendo lo siguién prenunziamiento literal:
"En la anterior Corporación, el Excmo. Ayuntamiento de Zaragoza en Pleno, y por unanimidad, decidió apoyar el proyecto de “Chuntos por l’aragonés” y el aragonés empezó a tener una tímida y testimonial presencia en folletos y cartelería municipal en determinadas áreas. En esa línea en noviembre se realizaba, con notable éxito, la Feria Amostranza, que sirvió para dar a conocer la pluralidad cultural (y no sólo lingüística) de Aragón, entendiéndola como un valor en sí misma."
"La actual Corporación PSOE-Par ha eliminado tal presencia, que no hacía mal a nadie y suponía un reconocimiento a una minoría que se expresa en esa lengua nuestra. Por tanto, no sólo no dedica recursos para respetar la diversidad lingüística sino que trata de borrar cualquier rastro de nuestra lengua."
Isto se presentó o pasato mes d'otubre, e se dibulgó á os meyos de comunicazión e á ras entidaz culturals e d'esfensa de l'aragonés de Zaragoza. Que no se'n aigan feito eco, como gosa pasar con o "establishment" que impera, ya prexinarás que no ye culpa de CHA.
Pero, como digo, ixe ye estato un primer abiso. Encara tiene que pasar bella cosa más ta completar o nuestro "casus belli", e ixo arribará á no guaire tardar. Nusatros feremos alabez nuebas iniziatibas politicas e publicas, aspero que con más eco, pero nusatros no semos os amos d'os meyos de comunicazión, anque a tu te parixca que nos sacan tot lo que dizimos e nos meten guapos (t'has enterato d'a campaña cheneral d'acoso e derribo meyatico cuentra CHA d'istas zagueras cuatro añadas, e que contina?). Ixo sí: m'encargaré presonalmén de que plegue á iste e á toz os atros blogs de l'aragonés.

3. O tema d'o balanze d'o paso de CHA por o gubierno monezipal en lo que pertoca á l'aragonés lo metí yo en iste entrecambeo d'opinions. Lo fazié ta alantar-me á atras preguntas que gosan fer-sen sobre lo que fan os politicos con l'aragonés, e porque quereba fer publicamén una autocretica que ye de dar en istos tiempos d'esbiellamiento en CHA. Me parixe bien que quieras comentar-lo e mesmo saper más sobre a custión, pero preguntas por as causas de que no aigamos feito muito más cuan ya las t'he datas en o mío escrito. Las he ditas y he dau a mía opinión, que comparto con cada bez más chen en CHA: cal estar más dezidito y embrecato en fer azions positibas con l'aragonés. E lo te diz lo unico melitán d'iste partiu que ha feito (e piensa seguir fendo) mitins en aragonés. Me lo puez glosar como quieras, pero no lo ferás más gordo de lo que yo lo he descrito, porque será ta esformar-lo u porque te yes dando á costa d'as mías reflesions una desincusa ta "quedar-te á gusto" abatanando-nos. Azeuto lo que me digas de buena fe, pero si no te anima un buen proposito, me trobarás en fren tuyo amostrando-te os catirons, e bien aluziatos.
Más cosas: en a pasata lechislatura, cuan faziemos zercular a iniziatiba de "Chuntos por l'aragonés" nomás yeranos en un par de zarpaus d'alcaldías por tot lo país. Dende CHA s'animó á os nuestros conzellers -en gubierno y en oposizión- á presentar u refirmar ista iniziatiba, e buena cosa d'els lo fazió, asobén sin poder contar con pros refirmes en os atros partius ta ra suya aprebazión. No toz lo fizioron u l'aconsiguiron. E qué? Nos contimparamos con atros partius? Qué fizioron os atros? No te parixe que ye muito inchusto que interpeles en tono tan cretico á os unicos que semos fendo cosas por l'aragonés?
En atras cosas tamién podeba-nos aber feito más cosas: ¿por qué no faziemos cuatro partius de fúrbol d'a selezión nazional d'Aragón en cuenta d'uno solo (feba añadas que a DChA no en feba e lo faziemos nusatros dende o Conzello)? ¿por qué no empentemos de traza dezidita os chuegos tradizionals aragoneses? ¿por qué no faziemos una politica de chobentú de cuchas, solidaria e aragonesista, como caleba? ¿por qué sólo rematemos con o 80 % d'a lista d'aspera d'asistenzia domiziliaria á ras presonas mayors? ¿por qué sólo faziemos 10.000 bibiendas protechitas en Zaragoza (anque ixo nos fazió a ziudá con más BPO de l'Estau) e no, por exemplo, 30.000? E te puedo dizir muito más.

4. Me foi contento de que te parixca bien que seiga en os foros e á piet de calle. Yo tamién, porque puedo fer-lo, como particular e como melitán de CHA, argüelloso e motibato ta continar luitando e, como tal, puedo contestar direutamén á tot e á toz, mirando á la cara.

Nomás que unas zagueras parolas más sobre isto: te aseguro que cuan me chuzgo, me da corambre, pero cuan me contimparo, amigo... ¡Que biengan, que biengan por ugas! ¡Que se manifieste o partiu que pueda presentar una fuella de serbizions en fabor de l'aragonés como a d'o mío! Piensa-lo, que no quiero tener que dizir atra bez ixo de "á cubierto, que bienen os míos!" (en fin, que soy farto de que sempre li demos palos á qui nos aduya e no á qui nos ataca).
No te trafuques, pues. Lo dizió pro bien fa bellas añadas una famosa cantante irlandesa con a enchaquia d'a SIDA en Africa e a desastrosa posizión d'o Papa:
"Fight the real ennemy" (Luita cuentra o berdadero enemigo).