3.3.22

Enta Ciudad del Este (Paraguay): l’alfaya amagada


No dentré guaire bien en Paraguay, como ya comentaré en una dentrada especifica sobre as mías deleras migratorias. Y ye que, a primera vegada que pasé a muga, dos policías de paisano con malas farchas y malas trazas m’apercazoron y me “furtoron” a cartera, pero quan veyoron que no levaba cosa sospeitosa, me la tornoron y me dixoron. Y poco dimpués, atro policía me pidió un soborno ta ficar o siello d’o país en o pasaporte y no levaba efectivo, encara que me veyó tant ababol -le demandé si admitiba tarcheta de credito- que me dició de buen implaz que si nomás iba a pasar bellas horas, no’n caleba. Pero con semellant introducción, y veyendo un paisache de botiguetas de rastro con un ambient que no amostraba guaire seguridat, ni dos metros i pasé que volté ta Brasil por o Puente de la Amistad.

O caso ye que a l’atrol diya conoixié un guida incheniero ambiental, Adri, asabelo de maho, que m’animó a conoixer una mica más a ciudat paraguaya, y prou que acepté. O primer puesto t’o que me levó fue o Salto Monday, una cascada bien pincha, prou que chicota en contimparación con as archentino-brasilenyas d’o Iguazú, pero más grants que cualsiquiera aragonesa.  Y o millor de tot, sin masificación, podendo disfrutar d’un puesto tranquilo, aprestadet pero encara natural, sin agobios. Tot o contrario a Iguazú. Dimpués, me fació una gambada en auto por as rúas d’a ciudat -y de l'anexa Ciudat Presidente Franco- ya mientras baixaba o sol, m’explicaba toda a suya ciudat y suya tierra con argüello, mesmo charrando una mica de guaraní, y finalment me levó t’o portet d’a ciudat, en o cruce d’os ríos Iguazú y Paraná, ollando as marguins brasilenya y archentina de l’atro costau. Ah, y tot isto bebendo tereré, igual que o mate archentino, pero que aquí beben fredo, t’o goyo de servidor.

Si o centro de Ciudad del Este, que se troba nomás en pasar a güega, yera quincallero como Quiapo en Manila, totz os arredols yeran tot o contrario: residencials, tranquilos, pero con un lago y bells parques ta relaixar-se, y tamién restaurants, cervecerías y puestos de borina, muito frecuentaus por os estudiants brasilenyos que bi van a quitar os suyos estudios universitarios, más baratos astí. A chovenalla tamién s’achuntaba de nueitz en una replaceta y en una parti d’a marguín d’o río, competindo en rudio y mosicas brasilenyas y latinas con os altavoces d’os suyos autos. Como curiosidat, a ciudat ye a rebutir de gasolineras, tot o contrario que l’archentina Puerto Iguazú.

A l’atrol diya de maitins no perdié a oportunidat de visitar solenco o Entivo de Itaipú, un autentico mar compartillau dentre Paraguay y Brazil, un d'os entivos más grants d'o mundo, que proporciona o 16% d'o total d'a enerchía electrica consumida por Brasil y o 76% de Paraguay. A cursa en a parti brasilenya se fa en un autobús y atura en tres puestos, an que se veye a presa dende angulos diferents, baixo a ollada refitolera de bells chigüires. Explican de contino os esparpallants numeros d'o entivo -datas de construcción, d'extensión, de producción electrica, asinas-asinas-, y tamién as midas que se prenioron ta compensar o impacto ambiental.

Y ya de tardis, o guida Adri me levó t’o Hito de las Tres Fronteras, dende a parti paraguaya: aquí a dentrada yera a voluntat, y no bi heba garra botigueta ni muito menos garra atracción turistica aprestada. D’ixas cosas, nomás bi’n heba dos u tres familias guaraníes  (y atros indios d’o Paraguay) vendendo en lienzuelos a suya artesanía. En o puesto nomás bi heba bell par de familias y belunas parelletas. Pero fueras d’estar ixauto, yera muit más especial: tranquilo, sin masificar como o puesto brasilenyo, y ufrindo as millors anvistas de todas,
tenendo de frent o río Iguazú y por dezaga o sol, que s’amagaba detrás d’o sinyal de Paraguay. Idilico.

Y dimpués, encara con luz d’o sol, Adri me levó por os arredols d’a ciudat, muito agricolas, an que destacan as fabricas tradicionals de ladrillo, y por os campos, que mientras os zaguers anyos s’han plenau de soya, cultivo muito empentau y demandau por interpresarios brasilenyos que bi van a fer negocio. As casas yeran cada vegada más humildes y rusticas mientras salíbanos d’a ciudat, semellantes a casas rurals de Filipinas o de Venezuela -u de Brasil, seguntes me deciban os brasilenyos.

Ciudad del Este me sorprendió, y más dimpués d’a mala primera impresión. Me trobé con una ciudat segura, sobre tot en contimparación con atras ciudatz latinas, tot y que de nueitz yera difícil de trobar alma en a carrera. Y ye que os horarios astí -y en cheneral en as tres ciudatz- son una mica raros, pos a chent, por cuenta d’o comercio, prencipia a suya vida sobre as 3-4 d’a maitinada, dica as 2 d’a tardi, quan descansan. De tardis y en o prencipio d’a nueit, as ciudatz son muertas fueras d’os reclamos turisticos, pero reviscola pasada a meyanueit, quan os boriners s’achuntan con os comerciants. Os pres son baratos y a ciudat trasmite a sensación d’estar un buen puesto d’inversión, como contrimuestran os ixarramaus y estilosos estudios d’arquitectos foranos -quedé enlucernao con un italiano-, y en cheneral as comunidatz foranas que i son, más que más asiaticas. Sin dubda, o puesto paraguayo, que quasi no visito y que leva a pior fama d’as tres ciudatz, resultó estar o menos postizo y o más estimulant.

No hay comentarios.: