18.12.17

Enta Cavite City y en busca d'o suyo chabacano (I)


O zaguer cabo de semana chusto antis d'as vacanzas de Nadal, he feito una curseta breu,
y ya que agora l'orache acompanya con unas temperaturas agradables, no he quiesto ni placha, ni gorgas, sino ciudat. Y como m'heba quedau con mono d'o chabacano, he decidiu d'ir ta l'atro puesto d'a isola de Luzón an que en teoría se puet ascuitar: Cavite City.

Cavite City ye una ciudat que da nombre a la provincia d'o suyo arredol, y que ye situada
en una peninsula a metat d'a bahía de Manila por o suyo costau sur a bells 30 kilometros d'a capital, lo que fa que iste siga estau un puesto estratechico tanto en a dominación espanyola, como en a norteamericana como agora mesmo t'o echercito filipino, que tien astí dos bases militars, una d'ellas bien gran. Tien una mica más de 100.000 habitants. Chunto con Ternate, en Cavite City se troba lo chabacano, un conchunto de luengas criollas castellanas. Pero si en Ternate se diz que bi ha arredol de 6.000-7.000 fablants, en Cavite City no bi'n ha que bells 500.

Istos fablants s'han de trobar en os vicos de San Roque y de Caridad, a os d'os costaus d'a
ilesia de San Roque -por cierto, que dicen que entre os fablants d'istos dos vicos separaus por una carrera bi ha esferencias dialectals-, a parti más antiga d'a ciudat y en a que remanen os zaguers repuis d'a colonización hispanica dimpués d'a destrucción d'a ciudat antiga por os EE.UU. en a suya luita contra os chaponeses mientras a Segunda Guerra Mundial. Antiparti d'a propia ilesia, istos repuis son o campanario d'a ilesia de Santa Monica y parti d'as murallas d'o fuerte de San Felipe, que agora fan un chicot paseo maritimo prou pincho. Fa goyo de marchar por istas carreras, pos son muito más tranquilas que no a resta de Filipinas y quasi se puet decir que no tienen trafico. Y ixo sin dixar de trobar os tipicos detalles curiosos filipinos, como un karaoke en a carrera a o costau de istas runias (zaguera foto) y muitos ninos y chovens chugando a baloncesto en a carrera. En o paseo maritimo, se troba o monumento a os ''13 mártires'' asasinaus por os espanyols mientras a suya luita por a independencia. A la fin d'ista parti se troba un parque bien maho, que pareix una mena de Tío Jorge en chicot, y en cheneral, tanto por as buenas y repolidas casas, por os pocos cans en a carrera, por o cudiau d'o parque, por o poco trafico y a tranquilidat d'o puesto, por os ninos vestius y por un urbanismo prou cudiau, uno para cuenta que Cavite City ye un puesto con un libel de vida más altero que no a resta de Filipinas.






Tornando t'o tema d'o chabacano, a primera sensación ye que sería de fácil trobar, pos por as carreras d'o lugar no ye difícil de veyer cartels en chabacano: uno d'ells felicitando o nadal y practicament coincidindo con un perfecto espanyol (foto más entabán). Mesmo o jollibee -a cadena filipina de comida rapida por excelencia, a la que adedicaré atro post- teneba os cartels de l'escusau en chabacano! Tamién a parti d'o monumento a os 13 martires, grafitis, botigas... Y lo millor de tot, una campanya de comercios an que meteba que atendeban en chabacano.

Dimpués de fer dos horas de gambada por o lugar aproveitando o buen orache y a suya tranquilidat, y sin ascuitar ni una parola de chabacano, me metié en uno d'istos puestos an que en teoría t'atendeban en chabacano (primera foto) y demandé un suco de mango... Pero, pobrichón de yo, allí no charraba ista luenga ni lo tato. Desilusión que me levé. Pero no reblé y arrecorrié todas as carreras an que os estudios dicen que se puet ascuitar chabacano: error, as onicas luengas
que ascuité estioron tagalo y anglés. Dimpués d'ixo marché t'o mercau, un puesto muito popular, y astí, de cientos de personas que bi'n heba, ascuité a una muller decir dos parolas en chabacano, y prou. Y ya, en o camín de tornada, pillé a un mesache muito maho y ubierto en o puesto d'os buses, y malas prencipiar a charrar con ell, me contestó en un perfecto anglés americano: tot y que teneba rasgos filipinos, yera de San Diego (California) y levaba tres anyadas vivindo astí porque heba fuito de EE.UU. por motivos legals... A yo trampis, le demandé por o chabacano, y me dició que belún lo charraba por San Roque y que quan lo feban parixeban cotorras.

A verdat, podría haber-ne demandau más, y d'estar catén, de seguras que hese trobau a bell fablant, pos como ya digo, aquí en Filipinas a chent ye muito más ubierta. Pero entre
la cansera que levaba dimpués d'arrecorrer o lugar -pos no nomás m'intresaba lo chabacano y lo lugar en sí mereixe visita- y a desilusión dimpués d'as experencias fallidas, decidié tornar ta Manila. Muito cartelet y poco fablant, y beluns d'istos cartels con reivindicancions politicas federalistas, por o que talment o tema d'a luenga tamién siga emplegau politicament. Con tot y con ixo, o puesto ye a pocos kilometros d'an que vivo, ye poliu y traquilo, y tendré una ripa de diyas ta tornar-ie con más enerchía y trobar a belún d'os zaguers fablants de chabacano cavitenyo!

No hay comentarios.: