28.6.19

O Harrison Plaza: cultura popular de Manila que dispareixe


Iste post ye adedicau a un d'os puestos más especials ta yo de Manila, o Harrison Plaza, que por desgracia pareix que tancará as suyas puertas iste verano. O Harrison Plaza ye o centro comercial más antigo de Filipinas, inaugurau en 1976 alto de l'antigo fosal de Ermita en o vico manilenyo de Malate, entre Vito Cruz y Manila Bay, bien cerqueta d'an que vivo. Pero a qué fin iste puesto ye tant especial y l'adedico un post? Miraré de fer-me entender en istos parrafos. 

Quan arrivé en Manila, o mío chefe de departamento Cornelio me fació una introducción y gambada d'as cosas que teneba arredol de casa, levando-me t'iste centro comercial como puesto de referencia si heba de mercar qualsiquier cosa. Dentre o centro comercial y casa mía heba d'esnavesar un barangay filipino de eskinitas y cantones -vico de callizos y cantons. A Cornelio y a toda la chent por astí le feba gracia o mío rostro de sorpresa: un ambient de callizos a metat camín entre o Hong Kong de bella peli de Bruce Lee y un vico latinoamericano como en os que pasé parti d'a mía infancia en Venezuela, con chent humilde levando radidas chambretas de tirants u mesmo nian ixo, mullers escoscando ropa a man en pozals, ninos chugardiando y corretiando por os callizos, cans y mixins a lo suyo libre albedrío, bell muerto por a carrera con chent chugando a bingo en o suyo velatorio, casas a meyo fer con tellaus de chapa, telarainas de cables por alto, y en primeras, con prou miedo en o mío cuerpo por colar-me por astí -ascape iste miedo me se'n fue porque a chent aquí ye a más pacifica y agradable que mai no he conoixiu. 

En esnavesar-lo pleguemos en o Harrison, un grant pero viello centro comercial con muito ambient, pleno de chent de clase meya-baixa y baixa filipina en una atmosfera muito agradable. De bote y voleyo se tornó en un d'os míos puestos favoritos de Manila. Alargau, de dos plantas, con una gran plaza en bell meyo y alas en as puntas d'o corridor principal, por metat tot iste corridor bi heba botiguetas de ropa, carteras, calcers y atros accesorios, a pre baratismo y que de camín se convirtioron en o mío puesto favorito ta mercar-me bella camisa y bell calcer meyo decent ta fer as clases. A os costaus d'o corridor, por un regular cantinas y cadenas filipinas de comida rapeda. En as puntas d'o corridor, también bella copistería, un puestet an que te vendeban toballas baratas bordando-les o tuyo nombre, y, prou que sí, guariches de comida y sucos. M'alcuerdo que merqué as mías toballas astí: quan me demandoron o mío nombre ta bordar-me-lo yo les dicié que no caleba que se molestasen, alavez me miroron con rostro triste y a la fin les ne le dicié, y as humildes mesachas que i yeran se metioron bien contentas por bordar-me-lo. 

Atro d'os puestos favoritos yera o callizo d'a electronica, an que a muito buen pre m'en he mercau USBs y cascos buenos t'ascuitar mosica -ye impresicible ta yo, pos me permite isolar-me d'o rudio y o estrés d'o trafico manilenyo quan marcho t'o treballo.  Tamién i vendeban mobils y portatils de segunda man, y en beluna d'as botigas más caras d'o centro comercial, de primera man con o suyo correspondient pre "no popular". En una d'as alas d'o centro comercial, bi heba un puesto prou grant ta chugar a pin-pon y a billar, dos d'os esportes más populars de Filipinas: redios si que'n son buenos, chugando a pin-pon!

Unatro d'os platos fuertes d'o centro comercial, en l'ala opuesta a o puesto d'o pin-pon y o billar, yera a capilla: toda una d'as alas en una d'as puntas d'o corridor principal que en a suya primera planta teneba una ilesia que, ixamenando-se por os corridors d'o propio centro comercial, aloixaba a bells centenars de personas en eucaristía. Tos entrefilatz una d'as replacetas internas d'o Grancasa feita ilesia? Pos aquí ye común, y no nomás en os centros comercials pobres, tamién en os ricos -encara que menos. Y, como Filipinas ye un país an que arredol d'o 10% d'a población ye musulmana, tampoco no faltaba un local reconvertiu en mezquita. Toda ista relichiosidat s'alternaba con o chuego, pos no faltaba un local d'apuestas que se meteba a rebutir quan retransmitiba corridas de caballos u peleyas de gallos: l'ambient yera digno de veyer! 

Pero a mía botiga favorita dentro d'iste centro comercial yera unatra dita Apple Picker. A qué fin? Pos porque yera especializada en chambretas tie-dye y atras ropas hippies d'ixas que tanto goyo me'n fan! O pre no yera barato -una chambreta d'ixas astí me costaba arredol d'os 9 euros- pero de cabo quan beluna cayeba. Tamién vendeban productos de tribus urbanas en cheneral, y por fortuna tiene bella botiga más en Manila, a la que bi iré quan me tanquen ista. Y antiparti d'ista botiga, atros d'os míos puestos favoritos yeran os centros de masaches en a primera planta de l'edificio: por muito buen pre feban un masache d'una hora que dimpués d'un viache y una cursa matadera -ixas que precisament describo en iste blog- te dixaban como nuevo y presto ta concarar una semaneta de clases. Y si compachinaba o masache con un suco de guanabana u papaya en una botiga Fruitas d'a planta carrera a modo de "final feliz" -no soi fan de garra atra mena de final feliz- y con bella cosa oriental ta minchar en os guariches u en bell restaurant barato, o diya yera perfecto! Tamién remero con carinyo un puestet-guariche en metat d'o corridor an que vendeban vinilos y CDs y siempre teneban mesa a tot estrús bella canta uitantera u sitantera hortera -u estilosa- que chusto yera a que m'agabana d'ascuitar en ixe momento. No sé cómo conyo lo feban!

O centro comercial tamién teneba bella botigueta de primera necesidat, como una farmacia grant y una ferretería, a las que de cabo quan m'ha pertocau de recurrir.  Tamién botigas de mensachería, un supermercau y botigas más caras, como un SM -una mena de Corte Inglés filipino- y un hipermercau con totz os productos que son menester en a vida cutiana que no se trobasen en o supermercau -cal decir que estando d'a mesma cadena, o supermercau yera prou más barato que no o hipermercau. 

A la finitiva, o Harrison Plaza yera un centro comercial veniu a menos y que por ixo mesmo estió más y más emplegau por as clases populars y pobres filipinas. Esteticament, o más parellano en Zaragoza sería El Caracol, encara que o Harrison teneba unatra arquitectura, yera muito más grant y muito más vivo y popular. Yera un puesto an que trobar o bueno y atrayent de l'ambient popular filipino que se troba en vicos como Quiapo, Divisoria u Baclaran, mercaus baratos y alegría, pero fuyindo d'as suyas contras: a fuixina, sobrepoblación y o estrés. O millor puesto ta disfrutar d'a Filipinas popular y prener productos a buen pre -si bien siempre s'ha de dixar una buena propineta encara que no te la demandan- y en a suya plaza principal gosaban de fer espectaclos y competicions en formato humilde que refleixaban bien l'ocio popular filipino: dances, karaoke, y tamién campionatos de judo, taekwondo, boxeo, badminton, baloncesto u pin-pon, con muito publico chilando y fendo momos a cada punto. A os viello de Manila, mesmo ricos, les fa duelo que se tanque y os suyos recosiros quan les ne fablas son continos: o primer centro comercial de Manila, que pareixeba introducir una nueva puenda en ista sociedat y an que bi iban a descubrir nuevas formas d'ocio u a ligotiar con as suyas primeras parelletas, dispareix. Encara quan escribo istas linias -chunio de 2019-, os zaguers ninos arguellaus son corretiando y chugardiando por os suyos corridors y callizos, con sonrisas contachiosas en o suyos rostros.

Servidor se i pasaba dos u tres vegadas por semana, y continaba estando enamorau d'o puesto como o primer diya. En primeras lo describiba como un centro comercial hipster dixando-se a un costau as gilipolladas d'os hipsters. Dimpués lo describié como un centro comercial filipino dixando a un costau os elementos negativos d'a sociedat filipina (aglomeración, calor, estrés).  Y a qué fin lo trancan? Pos una grant colla d'inversión l'ha mercau, con a intención de reformar-lo de raso, fer-lo rico y contruyir tamién bell rascacielos de luixo an que meter-ie milentas de personas -os tan populars condominios manilenyos. Qui sabe? Igual o nuevo centro comercial que i faigan ye hipster de tot -o puesto se presta- u igual lo implen con botigas de Gucci y Inditex -como gosan de fer en os puestos ricos. Se suposa que lo tancan de tot ta chuliol y que quan torne en agosto ya no lo podré disfrutar, lo menos no como lo conoixié. 

Dillá d'o duelo, a zarre d'o Harrison refleixa a realidat actual de Manila y Filipinas. Una ciudat y un país en desenrollo, an que proliferan botigas ricas y elementos de progreso en bells vicos estratechicos, y an que parti d'a sociedat meya-pobre ye capable de pillar iste tren mientras atra parti queda cada vegada más y más amarginada. O Harrison ye en una posición estratechica -cerqueta de Manila Bay y d'o centro de Malate, encara en a Manila historica-, por ixo mesmo os poders se centran en ell y lo reconvierten, y os que treballaban u mercaban astí habrán de prener o tren d'o "progreso" y adaptar-se -si pueden y siempre renunciando a parti d'a suya cultura- u habrán marchar t'atros puestos, luent d'os nucleos d'intrés economico.

No hay comentarios.: