8.3.25

Budapest: salseíco rico


Dimpués de cinco anyos en Siberia (cinco meses en Kosice), decidié de deixar o puesto de treballo. En verdat, en o cuarteno mes ya informé d’a mía decisión, mesmo que a ciudat no estase de tot mal y l’alumnalla mereixese a pena. Con tot y con ixo, comportamientos mafiosos en o treballo, a sanidat y a regulación legal en comisaría, chunto con una sociedat masiau freda y toxica, facioron que no lo veyese claro ta plans d’esdevenidero, igual como le pasaba a toz os latinos que heban decidiu quedar-se-ie y fer vida, y plegó un inte en que decidié que me feba más honra hopar-ne y no cacegar o tiempo, mesmo que cacegase diners.

Asinas, prenié o camín de tornada ta Espanya, no sin antis aproveitar ta pasar tres dietas en Budapest, a zaguera d’as grants ciudaz d’arredol que encara no heba visitada. Y me pillé una cambra en un hostalet a buen pre a’l canto d’a frontera d’a gara de trens. Ya dende o prencipio veyé que o puesto teneba os suyos problemas y percibié ixas cosetas d’a sociedat hungara que han levau a la ultradreita a guvernar dende o 2010: un hombre magrebí pretó a dar-me ferrete querendo-me aduyar con as valisas, querendo quitar a clau numerica d’entrada en l’hotel, y quan le dicié que fese a favor de marchar, fendo-se l’amigo, no quereba. O contorniello fació que me metese furo con el, y una situación muito parellana com atro ababol me pasó en fer o checkout. Si bien en as partis más turisticas d’a ciudat no me trobé ixo, en os bicos residencials, no precisament mal localizaus ni pobres, sí, y a yo me fa goyo de decir tot.

D’atra man, me trobé una ciudat más cara d’o que m’asperaba, an que garra taxi baixaba d’os 10 euros y a entrada de muitos d’os puestos turisticos, como a sinagoga, costaban 30 euros. Como podez contar, no bosaré ixos diners por entrar en un edificio relichioso privau, mesmo que siga a segunda sinagoga más grant d’o mundo y toda una referencia. Por ixa mesma redolada, que me pillaba cerqueta de l’hostal, tamién yera o Szimpla Kert, un d’os “bars en runias” d’o bico chodigo que, con a tipica y ya falsa estetica hippie-hipster, ye iu ganando popularidat dende fa 15 anyos. A yo en tiempos ixas cosas me fascinaban, y estoi que o primer puesto asinas que visité estió l’Afflecks Palace en Manchester, allá por o 2006. Mesmo lo veyeba con un sentiu subersivo reivindicativo: agora ya me da pampurrias. He de decir que en ir-ie de diyas no habié de bosar, y que l’antigo edificio laberindo teneba un atractivo, pero ya veyez, m’en soi tornau masiau “facha”. Sí que en ixa mesma redolada, y con o mesmo esprito, entré una nueit a bailar latino en o Füge Udvar, y estió a millor experencia en a capital hungara, "historieta d’amor" incluita, y d’a que ya escribié un post fa bellas semanas. Por ixa mesma redolada se troba o New York Café, que ye granizo y con un cudiau estilo art-decó, pero que por pres, y más que más por codas kilometricas t’a entrar-ie, no fa vez.

Visité por difueras o edificio d’a opera d’Hungría, y d’astí marché t’o Parlamento, en o que i entré. Ta ciudadanos europeus a entrada custaba 16 euros. Y por o poliu de l’edificio neogotico, asinas como por veyer as fitas nacionals hungaras (corona y simbols de coronación), ye de dar bosar-los y fer a visita. Con tot y con ixo, no’n dura que meya horeta: la trobé masiau curteta. A man, se puet visitar en a marguín d’o río Danubio os “calcers en a marguín”, calcers de fierro ficaus en a marguín d’o río ta honrar a os chodigos asasinaus mientras a Segunda Guerra Mundial: atro de tantos monumentos d’homenache a os chodigos, pero lo menos iste no lo monetizan. Dimpués, y encara en a marguín cucha d’a ciudat, a historica Pest, tamién visité o historico mercau, an que tasté bells lamins tradicionals, y me resultó chocant y contradictorio que a tipica chentrificación d’ista mena de puestos s’achuntase con un horario masiau reduciu t’o turista, trancando a las 6 d’a tardi. Manimenos, por o poliu d’o puesto, ye una fita que cal visitar, y antiparti, no luent d’a biblioteca Ervin Szabó, pero tenié a mala suerte de que as suyas cambras historicas yeran en restauración en ixos diyas y no se podeban visitar.

En l’atra marguín d’a ciudat, pasando por o decimononico puent Széchenyi, a historica Buda, an que a visita a o conchunto d’o Bastión d’os Pescadors y d’o Castiello de Buda ye una obligación: antiparti de que son atraccions francas, ufren vistas repolidas de toda a ciudat, y a suya arquitectura ye igualment repolida. En o Castiello de Buda, que a suya parti más antiga data d’o sieglo XIII, visité o suyo museu d’historia, que te permite arrecorrer toda a infraestructura, dende as falsas dica o teito, y an que destaca a cambra de Sant Esteban, reconstrucción de fa quatre anyos, pos a orichinal se cacegó mientras a guerra. No ye un imprescindible, pero si te vaga, tampoco no fa burro falso, igual como o parque Memento, an que mientras os 90 alzoron as estatuas y atras manifestacions artisticas d’a puenda socialista. Ye difueras d’a ciudat, por o que no ye de fácil plegar, pero o recorriu permite conoixer una mica d’a naturaleza y os paisaches rurals d’os arredols d’a capital hungara, que son muito pareixius a os de Kosice.

Y no puedo deixar de charrar d’os balnearios d’a ciudat, historicament o suyo principal reclamo. O más conoixiu ye o Szechenyi, con grans y repolius edificios neoclasicos d’o sieglo XIX, pero adaptau a o sieglo XXI, y ficau en o parque d’a ciudat, an que tamién ye recomendable de fer una gambadeta por o castiello de Vajdahunyad y a noviza casa d’a mosica d’Hungría. O balneario ye pincho, tot cal decir-lo, pero masificau, y si buscas relaixar-te, pos no ye o puesto, y contribuiguen a ixa ideya as mainadas de rudiosos erasmus espanyols, que d’atra man le daban salseíco a toda la ciudat, no nomás a os balnearios. Mientras yera relaixau en una d’as piscinas exteriors, una d’ixas Erasmus, que no sabeba que yo charraba espanyol, le dició a os suyos amigos que le feba goyo que bi hese chent como yo (“ixe mesache d’aquí a’l canto”) que bi ise solenca a relaixar-se. O comentario, sin más, m’agradó. Y ascape os suyos amigos le dicioron que callase, no vaiga a estar que yo l'entendese: yo quieto como una fuesa, a veyer si soltaban bella cosa más, pero no.

Como iba sobrau de tiempo, me despidié o zaguer d’os tres diyas en atro balneario, o Rudas Gyogyfurdo, en a marguín d’o Danubio, más chicot, pero tamién más tranquilo, con o mesmo buen rollo, y sobre tot, con una piscina termal en o tellau dende do se puet alufrar toda a ciudat. A experiencia de ficar-se en augua calient con l’exterior fredo me fació alcordanza de bella vegada que me fiqué en Tiermas, mesmo en aviento tot nyevau, con una mesacha de l’aragonés con a o que no rematoron bien as cosas, y o buen rollo vinte y trintanyero me fació alcordanza d’a ciudat termal de Rotorua en Nueva Zelanda. As parelletas relaixadas en l’augua calient me facioron alcordanza de quan ixa mesma exnovia que he mencionau y servidor nos pillemos bonos d’ufierta en o Virgin de Aragonia, fa muitismos anyos. Yo no soi guaire de balnearios, pero m’ha feito goyo a experiencia, y mesmo agora soi pensando-me en fer-me bell bono spa astí an que pare. Estoi que me foi viello y aprecio más istas cosetas, igual que me pasa con a gastronomía. Prou que uno no marcha ta Budapest por os balnearios, que ta ixo se bosa una entrada en o Virgin y sale más barato por una experiencia igual de placentera, pero una vegada que s’i ye, cal ir-ie y no fa burro falso.

Si he prencipiau charrando de bell contorniello desagradable, he de rematar sozliniando o buen rollo y a enerchía en cheneral, que se nota contribuiguen os muitos foranos que i viven, de vegada que a historia de crucillada de culturas fan atro ingredient d’o socalce. O mesmo salseíco que me trobé en os balnearios, me lo trobé en atras situacions por a ciudat, mesmo en l’hostal, an que chovenoz y chovenotas, y no pas tanto, chugardiaban y soltaban o riso fácil de felicidat y enerchía a qualsiquiera. Prou que tot isto se refirma con a mía experiencia en o social de baile latino en o Füge Udvar d’a que ya charré, pero ye que mesmo en ir ta l’aeropuerto, o taxista, un hungaro supermaho, prencipió a charrar-me animau de que le feba goyo a mosica espanyola, chitana, y más que más Pitingo. Me levo a impresión de que Budapest, chunto con Madrit, son as capitals europeyas con más buen rollo, encara que a mía estacha previa de cinco anyos en Siberia (cinco meses en Kosice), talment haiga feito que sobrevalure sozchetivament tot isto, no lo sé.

No hay comentarios.: