12.9.21

Enta Salvador de Bahia (v): 15 anyadas de Estricalla


Asentau me trobo en Salvador. Ya quasi han pasau tres semanas dende que plegué, as principals fitas turisticas d'a ciudat las he visitadas, y me trobo asabelo de contento y a gusto con a chent que voi conoixendo, y más que más en a colla de baile. De chent, Rio me'n presentó asabelo de buena chent, pero diría que Salvador encara ye millor. Manila, sin dubda, tien a millor chent d'o mundo, pero ye verdat que as esferencias socioculturals muitas vegada fan que no trobase tot o vinclo personal que m'hese feito goyo, pero en Brasil no ye asinas: prou cercano como ta enreligar, pero muito más ubierto y sano que no os puestos occidentals europeus. En primeras, me pensaba que Salvador me se podría fer una mica chicota t'a mía traza d'estar, pero talment no siga asinas.

Ya prenendo rutina cutiana y treballando, china chana soi iu visitando as cosetas que me quedaban en a pocha: bells museus, ilesias, y demás. Por desgracia, as actividatz culturals en Salvador no'n son guaires, y agora por o covid, practicament no'n existen. Ye verdat que a naturaleza social d'as suyas chents contrarresta iste punto negativo, pero encara asinas, no le vendría mal una mica más de fainas y actos activistas y culturals. Y o primer que quiero comentar d'istas chisletas ye una cheladería dita A Cubana, seguntes a mía amiga Luana, a más antiga d'o Brasil, fundada por un cubano en 1930 en a dentrada d'o puyador Lacerda, pero agora con siedes por toda a ciudat. O propio nombre atra vegada retrata os estreitos vinclos dentre Salvador y Cuba. Yo pillé o chelau en a siede d'o Pelourinho, a man de casa mía: sincerament, no soi fan de chelaus y frisels, pero caleba tastar-ne, y más quan os pres son populars. En pillé d'açaí un diya, o chelau tipico brasilenyo, y de parchita unatro, o mío favorito, y destaco as suyas texturas cremosas y de vegada o feito de no estar fredo de tot y de tardar en regalar-se, estoi que porque tendrán más concentración de saíno y d'atros ingredients. A sapia yera sobrebuena, y a ixo aduyaba que no se pasasen con o zucre.

Atro diya, marché ta Ribeira, a man de Monte Serrat. Bicos costers y populars, an que se troba a verdadera vida d'a clase meya bahiana, y que me transportó de tot a la mía infancia en La Quisanda (Valencia, Venezuela). Mesmas casas, mesmo ambient de carrera, mesmas ulors... tot igual, fueras que aquí antimás teneban una placha pinchisma y ambientadisma. O bico yera chingarriau por ixos edificios bahianos que, enronaus y meyo espaldaus, pareixen estar minchaus por o suyo entorno u por a vechetación, dando-le a la ciudat un toque especial y que no cal cambiar. Ixa filosofía se trasladaba también a bell chasis d'auto u de barco meyo fundiu en a mar. Y si de por sí o puesto ye idilico, probablement a parti residencial que más goyo m'ha feito de Salvador, estar presidiu por a ilesia de Nosso Senhor de Bonfim, le da o toque historico-cultural ta que siga perfecto. Ista ilesia se fundó mientras o sieglo XVIII, ye simbolo de sincretismo relichioso y cultural, y l'orichen d'as famosas fitinhas de Salvador, midas semellantes a las que tien a virchen d'o Pilar de Zaragoza, que prochectan a distancia dentre o brazo y o piet d'a imachen de Bonfim, y que a suya tradición prencipia en 1960. A chent agora las prene como reclamo turistico u las liga a la cleta d'a ilesia, coloriando-la y fendo bella cosa más orichinal y cudiadosa que no os "candaus amorosos". A fiesta principal d'ista ilesia se celebra de chiners y ye popular en toda a Bahia.

Calendo-me una mica de vida cultural, istas semanetas he decidiu visitar beluns d'os muitos museus que ufre a ciudat. Prencipié por o d'a Misericordia, un d'os principals, pero cata que chusto o diya que i fue prencipiaban a restaurar-lo, y dica avientos u chiners no tornarán a ubrir. Mala suerte, pero a o costau se troba o Museu da Sé, anque s'exposan ropas, textos y obchetos d'a diocesi de Bahia, pero que en verdat sobresale por o edificio en sí y as envistas que ufre dende os pisos d'alto. Sincerament, ye una opción excusable t'o visitant de Salvador, pero a suya visita tampoco no fue perder o tiempo.

O que sí que fue una repolida sorpresa fue o museu d'as garrastolendas dito Casa do Carnaval de Bahia. Os 20 reais que cal bosar me pareixeban una mica caros t'o común d'o pre d'as dentradas t'os museus aquí en o Salvador, pero mientras tot o recorriu, bells mesaches y mesachas muito simpaticos explicaban todas as cambras y as figuretas, que son adedicadas a la historia d'o carnaval, a descripción d'o carnaval actual... y a experimentar y danzar os ritmos d'o carnaval en una cambra-discoteca! Ixo pareixeba más una cosa filipina que brasileira, pero en verdat istas horteradetas m'encantan. D'entre as figuras y instrumentos, yo me quedé con os de Carlinhos Brown, pos yera l'onico que me sonaba. Ta rematar, te dixan en un terrau con envistas sobrebuenas d'a badía de Todos los Santos, y tamién tiens a opción de fer una gollada a libros en a dentrada. Sobre as garrastolendas, pos prencipioron estando una fiesta colonial portuguesa más que más de clases altas, y dimpués se popularizoron, pillando elementos d'as culturas indichenas y africanas, y mientras o zaguer sieglo, elementos d'a cultura global -como Gandhi, echipcios u indios norteamericanos! Os cinco diyas tienen actos y desfiles continos estructuraus por blocos y bandas, que serían o equivalent a as nuestras penyas y comparsas. Si bi ha un museu que fa vez visitar en Bahia, ye iste sin dubda, sobre tot porque -gracias a o covid- han sustituito as dolentas audioguidas por guidas humanos, como be d'estar!

Tamién he visitau o Museu Rodin Bahia u Palacete das Artes, con cuatro esculturas d'o famoso escultor francés en o suyo chardín, encara que quan lo inauguroron en 2007, en teneba más de 60. Agora, en os suyos dos edificios, un palacete historico y unatro moderno, se tienen bellas exposicions de pinturas y esculturas contemporanias d'artistas locals. Ya sabetz que no sé apreciar l'arte contemporanio -de feito, creigo que ye a ferramienta de cuatro fillos de ricos que o suyo poco treballo ye sobrevalorau y no fa honra que ta especular, pero prou que soi ubierto de raso a demandar sincusas si belún me contrimuestra o contrario-, pero o puesto en sí transmite tranquilidat, ye una fita dentro d'a ufierta cultural d'a ciudat, sorprendentement ye franco, y a man d'a placha d'a Barra.

Y a man de casa, a tasament 20 metros, s'alzan as dos torres d'una d'as ilesias más importants de Salvador: a Igreja e Convento do Carmo. La yera deixando a un costau, pero un dia que quereba fer bella cosa que no m'obligase a bochar-me-ne muito de casa la visité. Feita en o sieglo XVII sobre una primitiva edificación d'o XVI, historicament sobresale en estar a siede d'a resistencia hispano-lusa contra a invasión holandesa de 1624-1625, y tamién o puesto an que os holandeses sinyoron a suya rendición. Os suyos claustros grisos, as suyas celdas enruniadas y as suyas falsas do alzaban esclavos, fan mereixer a visita guidada de bella meya hora. En estar alto d'o pueyo, as finestras y a parti espaldada d'as falsas ufren buenas envistas d'os bicos de Pelourinho y Barranquinha. O mío guida teneba buena parola, sabeba do que charraba y también sabeba vender-lo y vender-se bien, asinas que a visita, sin estar un must, fue recomendable.

Y ya ta rematar, aproveito ista dentrada ta celebrar o 15 aniversario de Estricalla, un prochecto que naixió d'o 2006 y que, con interrupcions y cambios, s'ha tornau o mio diario personal, un diario que foi publico, como ya he dito varias vegadas. Pero o que más me sorprende y me imple d'argüello, ye que a chent en Brasil que han conoixiu fortuitament a existencia d'iste blog y a suya trachectoria, s'han mostrau sorprendidas y lo han valurau enormement, igual que como me pasó en Filipinas. Talment por as caracteristicas d'a sociedat an que naixié y me crié, nunca no l'heba dau tanta importancia, pero por istos puestos le'n dan y fa que siga encara más argüelloso d'un prochecto que ye, debant de tot, personal.

5.9.21

Enta Salvador de Bahia (iv): de favelas ent'as arenas


Diez diyas en Salvador y pareixe que l'aterrizache ya ye frenando, que soi prencipiando a tener una mica de rutina y a vivir a vida cutiana d'a ciudat, albandonando china chana as envistas esfugadas d'o recient-plegau. Poco a poco pareix que as principals fitas d'a ciudat ya las he visitadas, o que no ye sincusa ta que no las torne a visitar y disfrutar, y muito menos ta dixar de continar conoixendo chent y capuzando-me en a cultura local, como he feito dende o primer diya. Y ye que si Rio yera amistosa, diría que Salvador encara más!

Asinas, a la semana decidié visitar o Parque das Dunas, a man de l'aeropuerto, y que fa una reserva natural conoixida en a ciudat y o estau de Bahia, pero no pas internacionalment. Arrivar-ie fue toda una aventura, pos m'aventuré con o bus, lo pillé mal y a la fin me dixó alto d'una favela. De diyas y en l'avenida principal d'o bico, fueras de tener cerina, yera intresadismo por o que veyeba, que parcialment me transportó a Manila. Ixo sí, sin quitar o móbil ni fer fotos, pos ye favela, dengún no'n feba y, encara que'n parixese, ixo no yera Manila. Baixé a favela a piet y ya abaixo, dimpués de fer as diez con una coxinha (croqueta brasilenya), fue seguro y prenié un Uber, pos no yera custión de gastar todas as enerchías en plegar-ie y dimpués no poder disfrutar as dunas. Pasé tamién por o faro de Itapuã, que ufriba una polida foto con a placha de fundo, pero poco más.

A la fin, con o sol ya picando, aconsiguié arrivar-ie. Y cata que en estar reserva natural no se podeba visitar si no yera con visita guidada reservada d'antis! Mala suerte, pero heba visto por internet que a propia reserva ufriba una extensión publica y visitable sin cita, o dito Parque do Abaeté. Yera cerca, pero no pas tanto como ta ir caminando, asinas que en ixe secarral d'arena, miré de pillar unatro Uber que me i levase, con poca fortuna. Pero en ixas que pasa un buset por astí, lo pillo y en tasament cinco minutos me dixó en a puerta d'iste atro puesto! Bueno, a puerta, u millor dito un lateral, pos de dentradas no'n teneba. A las 12 d'o meyodiya, con firme sol, sin haber bebiu augua en horas... pensé en mercar una redometa antis de dentrar-ie, pero me fació galbana bochar-me-ne bells 100 metros ent'a botiga más cercana y decidié de dentrar-ie a pelo. Con una mica de miedo dende o prencipio, pos as opinions por o rete charraban muito bien d'o parque en cheneral, pero muito mal d'a suya seguridat.

Arrecorrié ixas dunas de cabo a rabo, en bells 30-45 minutos (u talment más), en meyo d'un paisache lunar, u millor dito, d'un paisache d'estación d'esquí, de no estar porque a nieu en verdat yera arena blanquiza. Dentre as matas, muixons de toda mena, y por o camín, cierto temor, pos yera presa fácil de qualsiquiera con una fuxaina que me querese escular. No m'i trobé garra persona en tot o camín! Y quan a metat d'o disierto alufraba ya a fin, veyé que se trataba de favela... no feba buenas farchas a cosa. O caso ye que plegué a la fin y cosa me pasó, a'l vies, pillé d'os redometas d'augua a un viello que en veyer-me tan asetegau y sin cambio en a pocha, me dició que le dese as monedas que teneba y prou. Rematé a visita a o parque en a famosa Lagoa do Abaeté, que en un cantón d'as dunas, representa un autentico oasis an que bella familia pescaba, caballos paixentaban y bells zagalichons levaban os equinos sin ensillar. Aquello, chunto con as ulors a fruita d'a favela, me trasladoron a la mía infancia en Yagua, Venezuela!

Abatanau d'un camín que bien podría haber feito un capítol de A chiro a o Brasil en 80 diyas, baixé o pueyo d'a favela por a suya avenida principal, mirando-me-la toda abaixo, y arrivé quasi en a placha, an que veyé un restauratet con buenas farchas do chenté y retantié. D'astí, ya a ixo d'as tres, m'enfilé ent'as plachas d'o sur de Salvador, ixas que miran ent'o Atlantico y que tienen muitos nombres, encara que en verdat ye nomás una y kilometrica. A la fin me quedé en a parti de Jaguaribe, que yera más tranquileta que a de Itapuã, y, baixo fuertes olas y bandera roya, me fiqué en l'augua d'a mar por primera vegada en Salvador. Lo facié a man de bellas rocas que crebaban as olas y corrients, fendo una badineta, y encara que no i estié guaire, fue prou como ta relaixar-me y descansar o cuerpo. Dimpués me chité en una uembreta con a toballa y facié una partida d'escaques con o móbil.

Ya ta rematar, baixando o sol, torné ta casa en bus: me dixó de placha en puerta, arrecorrendo o litoral surenco y o centro d'a ciudat, con partis de favelas, en un trachecto d'una hora que fue agradable, más encara con a sensación de relaixación post-cansera y post-placha en o cuerpo. Si nunca soi estau vulnerable ta fechorías aquí en o Brasil ye estau precisament iste diya, y atra vegada más, as zonas más humildes no m'han ufierto so que buena chent y amistat, encara que m'atrevié masiau recorrendo puestos sin chent. D'atra man, fer una gambada por dunas deserticas poco conoixidas en un país que tien fama de chunglas y plachas dispierta o esmo y a mente!