29.3.20

Enta Hue y Phong Nha cave: imperio y naturaleza


Quatre diyas y meyo en Hoi An y arredols, y me quedé con a sensación de estar o tiempo chusto: más en hese sobrau, menos en hese mancau. Y o millor de tot, o mío cuerpo yera recuperau con as gambadetas, o buen orache y a tranquilidat, sin aburrir-me tampoco gracias a la Marqueta 11. Y a venient gara pertocaba en Hue, a ciudat imperial vietnamita, a quatre horas de Hoi An y que muita chent fa en o diya. Pero yo quereba dormir-ie bell par de nueitz astí ta veyer-la bien vista, y bien que'n facié!

Asinas, pillé o bus de Hoi An enta Hue a la 1 d'a maitinada, que o propio hostal de Hue me chestionó. Unatra vegada un sleeping bus vietnamita de dos pisos en o que vas chitau quieras u no. Yo no quereba, pos de diyas m'agana de veyer os paisaches por a finestra, pero facié la d'aquell: de cabo quan feba apanyos con l'almada y a muchila ta refirmar o tozuelo y poder veyer os paisaches, atras vegadas me meteba a veyer series en o móbil. Y ya con o lusco, arrivé en a famosa ciudat, que me pensaba que serían monumentos, bicos antigos y prou, mena Bruixas en Belchica, pero que resultó estar muito animada de nueitz en o suyo centro. Unatra vegada, as autoridatz vietnamitas heban trancau o trafico mientras a nueit en as quatre u cinco carreras más importants d'o centro y bi heban ficaus muitos restaurants, bars y mercaus nocturnos, tot ta tener de buen implaz a un turista consumidor que dimpués salise d'o país contento. Aproveité, facié una gambadeta observando o turisteyo y marché ta l'hostal, que ista vegada yera bien pero no pas tanto como l'anterior, centrico pero una mica fulero. Astí mesmo prenié a cursa de tot o diya visitando Hoi An en colla con guida mientras tot o diya.  

A l'atrol diya me'n puyé luego ta fer a cursa en bus y barco por as principals fitas. A mesacha guida yera muito maha encara que atra vegada a colla no yera motivant de tot. Tamién cal decir que yo iba canso y sin guaires ganas de charraputiar. Y con ixas, faciemos a nuestra primera paradeta y a más important de toda a visita: a ciudadela de Hue. Como introducción, cal decir que Hue estió a ciudat designada capital de Vietnam por a dinastía imperial Nguyen, que reinó dentre 1802 y 1945. Os zaguers reis de Vietnam, ya titeres d'o gubierno colonial francés, perteneixioron a ista dinastía, y os zaguers descendients que vivioron os tiempos imperials en ista capital feneixioron fa pocos anyos. Bi heba palacetz asabelos, tantos como reis, reinas y zonas t'as concubinas, tamién muitos chardins y mesmo bella biblioteca, teyatro y edificio t'a instrucción y estudio.

A ciudadela yera trestallada en tres zonas, seguntes podese i dentrar qualsiquiera, nomás
altos funcionarios u, a más secreta de todas, a purpura, que en tiempos no yera que t'o emperador, a suya familia y as suyas aimants, encara que agora ye visitable de raso.  A distribución d'as dentradas, con tres puertas y tres corridors, estando o central nomás t'o emperador, y a propia estructura y distribución d'os edificios, feba muita alcordanza d'os conchuntos monumentals imperials coreanos. A guida, una mesacha choveneta que charraba un anglés perfecto, nos explicó muitismas cosas, que no recuerdo de tot pero que se troban por o rete igualment. Yo me quedo con os espectaclos de luita entre olifant y tigre que organizaba o emperador cada ciertos anyos: l'olifant, grant, fermoso, fuerte pero tamién comprensivo, representaba a o emperador; o tigre, d'o que mai no te'n puetz fidar, representaba a os enemigos d'o emperador. Ta que ganase l'olifant, muitas vegadas tallaban as unglas u os catirons a o tigre... Ya podetz contar que no sería un espectaclo apto ta animalistas.

En rematar de veyer a ciudadela, que nos levó buena cosa d'o maitín y que me pareixió repolida, nos levoron t'un barco que nos deixaría en a pagoda de Thien Mu, feita mientras o
sieglo XVII y que ye atro d'os simbols de Hue. Unatro edificio relichioso, unatro de tantos... Pero iste, alto d'un pueyo y a o canto d'o río, con una torre graniza, ufriba muitos camins dentre arbres, belún d'ells sin quasi turistas, asinas que yera un puesto poliu ta fer una gambada, alto u baixo como o chardín bonatico en o Parque Grant de Zaragoza. Y d'astí nos levoron t'una casa antiga que estió construita por un alto funcionario mientras a puenda imperial, a os que se les deciba mandarins, y nos convidoron a un té mientras nos explicaban as caracteristicas socials d'ixa puenda. A casa perteneixió dica fa quatre diyas a os descendients d'iste "mandarín", y yera más humilde que o que en primeras uno puet pensar-se. Pero a yo me fació muito goyo, pos permitaba conoixer millor as formas de vida populars (si ye que un mandarín puet considerar-se "popular") d'o Vietnam de fa dos sieglos y que enduroron dica a guerra. A resta de companyers turistas no pareixeban pensar o mesmo.

A metat de cursa, nos levoron a chentar comida tipica vietnamita en un puestet decent. A comida yera sobrebuena! Y o café que me'n demande dimpués, encara millor! Y ixo que de siempres han dito, y con razón, que soi una mica rarico con o que mincho. D'a chenta, nos levoron
ent'o un espectaclo de Kung Fu que continan fendo os disciplos d'os disciplos d'os zaguers guardias imperials, que antimás desenrolloron a suya propia arte marcial. Qué queretz que tos ne diga... pantomima tot: bells chovens fendo aparatos y un d'ells crebando ladrillos con a man, cosa que no veyésenos en o Qué Apostamos u ixos programas d'os 90. Pero bueno, ta fer a dichestión feba honra. Ya feita a dichestión y con una miqueta de cansera alto, nos levoron t'o mausoleu de Minh Mang, emperador de prencipios d'o sieglo XIX. O conchunto monumental teneba esferents edificios con diversas funcions y muitos chardins repolius, tot seguindo una planificación confucionista, y se diz que o puesto exacto d'a fuesa d'iste hombre, que s'ha de trobar baixo un lumo a la fin d'o compleixo, nunca no s'ha rechirau, y as puertas d'a parti visible d'o lumo no se ubren que una vegada a l'anyada ta que i vaigan os suyos descendients y chent relevant.

De Minh Mang nos levoron t'una segunda fuesa imperial, a de Khai Dinh. Muito esferents a
todas as demás, aproveita un lumo y cal puyar escalerons dentre templetz y escalerons... tot feito d'una piedra blanquifosca que le da un toque gotico. Toda ixa piedra la trayoron de propio dende Francia! O que fació aumentar os impuestos a tot o país y que una grant parti d'o producto interior de Vietnam marchase ta ixa construcción mientras muitas anyadas. Concietos d'emperador... y por ixo mesmo, no be d'estar guaire popular mesmo a diya de hue. Murió en 1925 y se diz (y pareix seguntes as fotos) que yera homosexual, lo que yera un problema en a sociedat d'a puenda. No tenió que un fillo, que antiparti se sospeita que no yera suyo. Alto de tot, en o edificio principal, se troba a suya fuesa propiament dita, en una cambra graniza feita de mosaicos charros. Presidindo tot, una estatua suya posau, cubierta d'oro.

Visto iste monumento, que no dixa d'estar impresionant por o suyo estilo y por a historia d'o emperador, nos levoron a una botiga-fabrica d'inciensos, an que nos amostroron a o
turistamen cómo se'n fan y tamién miroron de vender-nos de contino baretas perfumadas y atros beliquetz tipicos ta turistas. Y d'astí, tot baldaus, nos levoron t'a zaguera visita d'a chornada: o mausoleu d'o emperador Tu Duc. Unatra vegada, una simbolochía confucionista y excesos, con edificios ta ell, a suya muller, os suyos descendients y aimants. Si bella cosa feba esferent iste mausoleu, ye que s'adaptaba muito millor a la naturaleza y o terren de pueyos en o que se posaba, sin crebar-lo tanto como feban os anteriors mausoleus. En sí, un poliu parque anque perder-se fendo gambadas. Me lo miré de buen implaz y con más intrés que no a resta de companyers, pero no por ixo yera menos escamallau que ells. 

Y d'astí, ya sí que sí, rematemos a cursa practicament en arrivar o lusco. En Hue centro, encara quité enerchías ta trescruzar o puent Truong Tien, disenyau por o famoso arquitecto Eiffel a la fin d'o sieglo XIX y que de nueitz yera iluminau con culors repolidas que cambiaban, y a o suyo atro costau se trobaba o mercau de Dong Ba, tipico mercau asiatico an que aproveité ta minchar-me un bahn mi (entropán vietnamita) y beber muito suco de canya de zucre. Curiosament, en Hue ya me costó más de trobar canya de zucre y fruita d'a pasión, y preixino que l'orache más fresco puet estar causa. Me facié as zagueras gambadas por a zona menos turistica y dimpués por a zona turistica en plegar ta l'hostal en MotoGrab, cené bien cenau y pensé as posibilidatz ta fer a l'atrol diya.

Ya levaba muitos diyas y notaba que o treballo en plegar ta Manila
me s'iba acumulando. Miré os vuelos posibles ta tornar a l'atrol diya dimpués de veyer Hue, pero as combinacions m'iban mal: pillar un vuelo de nueitz a l'atrol diya en Da Nang dica Ha Noi u Ho Chi Minh ta dimpués pillar unatro vuelo ta Manila en dos diyas. Os pres yeran bien, pero ixo yera perder muito tiempo, y ta ixo, me saliba muito millor fer a cursa ent'a espelunga de Phong Nha, a metat camín dentre Hue y Hanoi, y que apareixeba recomendada en muitas guidas, ta dimpués continar en bus dica Hanoi. Antiparti, ista espelunga se troba en meyo d'o Parque Nacional de Phong Nha-Kẻ Bàng y visitar a espelunga, chentar, veyer ixa redolada natural y aliviar aire fresco y puro, me saliba por o mesmo pre que matar o tiempo sin fer cosa en os aeropuertos de Da Nang y Hoi An. Antimás, a espelunga de Phong Nha yera a o canto d'a famosiza espelunga de Hang Son Doong, a más grant d'o mundo, una d'as fantasías mías, y que arrecorrer-la cuesta una semana y muitos muitos diners (por degracia ta servidor). 

Asinas que pillé a cursa a las seis d'o maitín, y previa aturadeta por un sanctuario cristiano
adedicau a la virchen María, con bella runia d'a puenda francesa y que me fació honra ta desayunar-me un bahn mi con café vietnamita, a la fin arrivemos en o lugar d'a espelunga, an que chentemos y dimpués pillemos un barco en o que arrecorriemos parti d'o río Song Con, dentre monts u mohons folludos repolius, mena Avatar, dica arrivar en a boca d'a espelunga Phong Nha. Astí aturemos una mica porque bi heba trafico de dentrada y salida de barcos, y en pocos minutez i dentremos en o barco y arrecorriemos un kilometros d'espelunga mientras meya horeta. En tornar-ie, a zaguera parti la faciemos a piet, con camins apretaus y iluminaus t'o turistamen. A espelunga en sí yera graniza y polida, cierto, pero sincerament, tampoco no yera esparpallant. Antiparti, haber-la de fer en barcas grant tot rodiau de turistas le saca muito encanto. En iste sentiu, yera muito pareixida a o río sozterráneo de Puerto Princesa en Palawan, y muito pior que grotas más intimas pero muito menos conoixidas, más disfrutables y más polidas, como o río sozterráneo de Siquijor o espelunga d'o Lobo en Samar. Pero bueno, ta pasar o diya no yera mal.

A cursa a la fin remató a ixo d'as quatre. Y o bus que m'heba pillau enta Hanoi saliba a las nueu. Asinas que me quedaban cinco horas muertas que no malfurrié: logué una bicicleta y
me metié a fer os camíns dentre os monts y mohons de selvas humedas y folludas d'o Parque Nacional de Phong Nha-Kẻ Bàng, de cabo quan con a companyia de bella vaca y sin trafico! Antiparti feba una mica de fresquet, con que a bicicleta mesmo se pillaba millor! Nomás me descansé una mica quan charré por telefono con Enrique, buen amigo d'o que ya he charrau en iste blog quan venió a visitar-me y nos arrecorriemos Camiguín. A ixo d'as ueito torné en o lugar y cené una pizza, y ye que en os lugars turisticos podrás minchar lo que t'agane por muito que sigan perdius en metat d'as montanyas. Y a las nueu a la fin pillé un sleeping bus enta Hanoi, que en teoría tardaba 11 horas encara que le'n costó nueu.

Pero aquí no remata a historieta d'ista dentrada d'o blog... mientras feba bicicleta, charraba
con Enrique y yera en o sleeping bus meyo dormindo meyo dispierto, una noticia me trestocó totz os plans. O volcán Taal, cercano a Manila y que visité malas plegar en Manila, heba pretau a eruptar y heban trancau os dos aeropuertos de Manila (NAIA y Clark) por as senisas. Y agora cómo i torno? Yo que ya yera una mica embaruquiau por o tot o treballo que me se yera amuntonando y agora isto... Ya me veyeba indo ta Cebú y dende astí pillando un barco d'un diya y meyo enta Manila. Y antiparti, dende Hanoi os onicos vuelos que bi ha ta Filipinas son ta ixos dos aeropuertos. Tot feba malas farchas.

En Hanoi, con una rabior que no heba sentiu en anyos (ixo sí que yera hivierno de verdat!), y dimpués de peliconiar-me con un taxista, pillé una MotoGrab enta l'aeropuerto sin saber
guaire bien qué fer. Sí, o taxista me tocó as narices quan yera morindo-me de fredor, niervudo en no saber qué fer y sin haber dormiu propiament en dos diyas. Ta forro de bota, a MotoGrab que pillé puncha, pero lo aconsiguiemos apanyar ascape en una botigueta que apanyaban punchazos. A la fin pensé que o millor yera marchar ta unatro aeropuerto con vuelos ta esferents puestos de Filipinas y asinas chugar con más alternativas mientras os aeropuertos manilenyos yeran trancaus. Y o resultau estió un vuelo barato ta Singapur, an que pasé dos diyas dica que podié pillar un vuelo dreito enta Manila a un pre razonable, pos chusto o diya que ubrioron de nuevas l'aeropuerto d'a capital filipina os pres d'os vuelos yeran arredol d'os 500 euros, y ta ixo, quasi que tornaba ta Espanya. En Singapur más que más me descansé en un hostal de capsula que yera muito bien y a muito buen pre t'os estandars d'a ciudat-estau, pero as pocas horas que i estié bien que disfruté todas as comodidatz d'a ciudat millor disenyada y pensada de todas en as que en soi estau.

O cabo de viache de Vietnam estió accidentau, pero l'anecdota siempre queda ta recontar a familia y amigos. Unatra vegada, o centro de Vietnam ye un puesto ideyal ta fer turismo, y Hue, en o mesmo estilo que My Son, ufre ixe turismo de cultura que muitos en reyalidat fan por postureu, pero que en o mío caso
m'intresa de verdat y muito, y en Filipinas ye de difícil trobar encara. Antiparti, a nueit no quedaba muerta, por o que se podeban aproveitar todas as horas, cosa en a que han pensau as autoridatz vietnamitas, y tamién as tailandesas. Si Da Nang yera o complemento perfect a Hoi An, agora Hue yera o complemento perfecto a o conchunto Da Nang - Hoi An. Y si continas una mica más ento norte y te lanzas a la naturaleza d'as espelungas y montanyas que bi ha a metat camín dentre Hue y Ha Noi, te sale a experiencia redonda. Encara que, sin querer estar fachendoso, Filipinas gana en naturaleza sin dubda, y tamién en o tracto t'o turista. De Vietnam tamién me queixo d'exceso de turismo, pero como dicié dimpués d'a mía primera experiencia en o norte, de seguras que si i vives y te sabes eslampar, trobarás maraviellas, como las trobé en o Mekong. Y tot isto se complementa con a millor gastronomía y o millor café que he tastaus! 

18.3.20

Enta Da Nang: pillando-le gusto a la moto vietnamita


O tercer diya en Hoi An me pillé una moto, a Marqueta 11. Be d'estar que no tenié prou risque vital en o Mekong, que me'n quedé con ganas de más. Asinas, dimpués de desayunar-me, en logué una en o mesmo hostal y astí que me lancé, a veyer Da Nang y os suyos arredols. En verdat, dentre que ya teneba una mica de costumbre a las suyas normas -u millor dito, a la suya ausencia de normas- y que en os arredols de Hoi An bi heba menos trafico y as carreteras yeran millors que en as partis más furas d'o Mekong, ista vegada tampoco no me fació tanta cerina ni lo pasé tant mal. 

A mía primera gara estió en as famosas Montanyas de Marbre, dentre Hoi An y Da Nang quasi plegando ta Da Nang. Por o camín me salió una muller muito amable que me dició que la seguise, que marchaba t'astí y asinas plegaría ascape sin cacegar-me. Qué amable ista chent asiatica! O caso ye que en arrivar-ie, a muller teneba una botiga de venta de beliquetz, y tot amable me dixó alparcar a moto en a dentrada d'a botiga, seguntes me deciba, tot franco. No me lo remataba de creyer, pero bueno, bella vegada m'he pasau de desconfitau, asinas que no caleba estar tancau. D'atra man, bi heba puesto de sobra por tot arreu.

Istas cinco montanyetas, que son feitas más que más de marbre, fan mohons grants rocosos en metat d'a plana en o sur de Da Nang, y son bien visteras. Una mena de Montserrat, pero no tant grant y budista-hinduista.  En as dos grants carreteras que la rodeyan bi ha asabelo de botigas de marbre, con estatuas chigants -más que más budistas- en as suyas fronteras. D'as cinco montanyetas que bi'n ha, no se puet visitar que una, pero graniza. Tanto que o que me pensaba que sería una visiteta d'una horeta, a la fin me'n levó más de tres: tres espelungas granizas en a montanya, asabelo de templos budistas y belún hinduista, puyadas y baixadas en un ambient relativament natural, y muitos tunels y grutas. A visita feba honra, pero no pas por os templos, que son más d'o mesmo y antiparti se notaban muito feitos a esprés t'o turista, sino más que más por as gambadas naturals, as grutas que se podeban pillar y a puyada ent'a tuca d'o pueyo, do podebas mirar-te tot o sur de Da Nang y a suya famosa y repolida placha. 

En salir, previo café y suco, marché a pillar a moto. Iba decidiu a mercar-le bella cosa a la buena muller que m'heba sinyalau o camín. Reyalment no quereba cosa, pero pillé una
figurina chicota ta quedar bien, de bells quatre centimetros. Pre? 30 euros (750.000 Dong). Y una mierda ta ells, ixa figura en Zaragoza ye por 5 euros (u menos). Esfendo que ta fer un turismo sostenible cal bosar o mesmo (u mesmo más) en Vietnam u Filipinas que en Espanya, pero ixo yera un escule en tot regle. Malas veyer o mío rostro, no tardoron ni dos segundos en decir 15 euros (400.000 Dong), pero ye que nian ixo. Continoron baixando pero yo yera decidiu a no dixar-les cosa. Marché bien carranyau con ells y como teneban más clients, lo que quereban ye que me'n ise. Muita amabilidat, que en primeras s'agradeix y se quiere recompensar, pero a la fin tot intrés y escular o que se puet. En verdat, os países que he visitau en o sudeste asiatico y que más m'han feito goyo dimpués de Filipinas son Vietnam y Singapur. Pero si bella cosa mala tien Vietnam, ye o tracto simpatico-esculador a o turista. En l'anterior viache ya lo comenté y en iste tamién tenié bella atra situación asinas.

Dita l'anecdota, marché ent'o centro de Da Nang, que as suyas principals fitas yeran o Cau Rong u Puent d'o Dragón, ubierto en 2013, tien una estatua chigant d'un dragón en a suya
meyana y ixo l'ha convertiu en reclamo turistico. Iste puent, que tampoco no ufre garra cosa especial más, ye un buen eixemplo d'o desenrollo economico d'o país mientras as zagueras dos decadas: progreso, millora lochistica y tamién una función turistica. No guaire luent bi heba un atro puent famoso, o Cau Song Han, que no diz cosa de diyas pero que de nueitz iluminan de trazas repolidas, tamién enfocando-lo ent'o turismo. Aproveité y chenté un bahn mi con suco de canya de zucre y me facié una gambada por o centro d'a ciudat ta dimpués marchar con a moto ent'a Son Tra Mountain, tamién conoixida como Montanya d'o Mono, l'atral gara.

Ista montanya ye presidida por unatra pagoda dita Linh Ung, muito grant y repolida en alto, con una estatua chigant blanca que preside toda a badía de Da Nang y con un orache fresco
que mesmo feba aganar una chaqueteta. Con tot y con ixo, ista pagoda la visité por visitar, fer-me as fotos postureu y prou. Tot producto turistico basau en a relichión. O puesto natural sí que yera poliu: a carretera d'aproximación bordiando a kilometrica placha de Da Nang ya mereixeba a pena y dimpués as puyadas y selvas folludas y humedas, con poco trafico, daban o contrapunto perfecto. Dimpués de veyer-me a pagoda, marché por totz os camins y carreteras d'a montanya ubiertas a o trafico de motos, que yeran poquetas ta preservar a suya naturaleza y privar a masificación turistica. Y mesmo me se cruzó bell mono. Antis, en a pagoda, bi heba una replaceta do iban os monos y muitos turistas se feban fotos con ells dando-les bella cosa de minchar, cosa que yera viedada en os cartels pero que totz feban baixo a pasividat d'os guardias. Mientras yera fendo-le fotos a un mono choven, que prou que no alimenté, un macaco viello me se lanzó y lo habié de toriar. Me se miraba con un rostro agresivo y me chilaba dende o posiento do s'heba ficau, y yo con os punyos y o piet prestos t'o que pasase. A la fin o bicho hopó, pero estié o centro d'atención de totz os turistas d'arredol, que no'n yeran pocos, y mientras bells minutos dixoron d'acercar-se a os bichos. A os guardias tot les bufaba a pocha.

Feita a cursa por a Montanya d'o Mono, torné ta Da Nang an que cené en o suyo paseu
maritimo y me facié una gambada aproveitando ta mirar-me os suyos puents iluminaus de nueitz. Se notaba tamién que heban feito una ciudat borinera! A parti costera yera clavada a Benidorm, encara que yéranos en puenda baixa y no yera en tot o suyo esplendor. A historica Hoi An troba o suyo contrapunto perfecto en a moderna y divertida Da Nang, sin dubda, y tot chabiscau d'atras atraccions a veyer por a redolada, como My Son, Marbre Mountain u Monkey Mountain. Sí, ixa parti central de Vietnam ye un buen puesto ta fer turismo (que no ta viachar). Dimpués de cenar marché t'o mío hostal en Hoi An an que plegué de meyanueitz, con o culo plano de tanta moto mientras tot o diya.

A l'atrol diya me'n puyé luego ta veyer as dos cosetas que m'heba dixau por falta de tiempo:
o Hai Van Pass y o Golden Bridge. Pasau Da Nang, bi ha un puerto de montanya muito recomendau por as suyas anvistas y que no se puede fer que en furgoneta u moto. Asinas, si a Monkey Montain no yera puesto t'o turismo, o Hai Van Pass yera tot o contrario, pos os turistas gosan d'ir en cursas organizadas en furgoneta u bus, u bien por a suya cuenta en moto, como yera o mío caso. Autos, cambions y buses regulars pillan o tunel, más rapedo y prou que mica poliu. Asinas que una vegada me desayuné, me lancé a l'aventura y atra vegada por a mesma carretera unatra "amable muller" miró de levar-me ent'a Montanya de Marbre (?), y dimpués de tener que decir-le que no varias vegadas dende a scooter en marcha, a la fin esnavesé Da Nang y arrivé en o Hai Van Pass.

A verdat ye que o puerto yera un placer de fer en a moto u mesmo en bici, bien fresco y con paisaches esparpallants, con costa y selva, con polidas marradas y curvetas rapedas y
con muitos puestetz ta parar y fer as diez, u fer-se un buen café vietnamita, como servidor fació. Alto de tot, bi heba un mirador con runias d'esferents puendas, destacando bell par de fortetz militars emplegaus mientras a guerra de Vietnam. Agora, os turistas i feban coda ta fotiar-se-ie. De cabo quan mientras o camín, chiquetas garas con anvistas repolidas ta fer-se fotos postureu. No habría de decir-lo, pero servidor aproveitó as d'os vegadas que lo trescruzó -ir y tornar- ta fer un curso intensivo de MotoGP en scooter, pos o trafico lo permitiba, y asinas me la gocé mesmo más. Dentre unas cosas y atras, en Vietnam yera aprendendo a conducir una scooter en totz os posibles escenarios.

En trescruzar o puerto, as guidas no ufriban cosa, pero en o GoogleMaps trobé un lago dito Lang Co, alimentau en una chicota parti por una canal marina. No cal saber interpretar os mapas ni estar guaire agudo ta pensar que ixe puesto heba d'ufrir buenas cosas y como se
podeba bordiar en moto mientras bells 45 minutos por un camín que pareixeba no tener trafico, no dubdé en lanzar-me. Salié d'o turismo postureta y bullicioso ent'un ambient muito más puro y relaixau, pero repoliu. Aproveité y me facié un café mientras rodiaba o lago y veyeba cómo a chent local treballaba en a pesca u atras cosas. Me chocoron unas mangueras bien grants apuntando ent'alto, como quan baltizan avions, pero que en veras yeran refrescando un cambión de focins con os bichos dentro. Bienestar animal. Feito o lago torné atra vegada por o puerto de Hai Van y marché ent'a zaguera gara d'o diya: o Golden Bridge. Pillaba luent, pero quasi de camín de tornada ent'a Hoi An y d'atra man a carretera se ficaba en a montanya, por o que os paisaches no feban burro falso y l'orache yera fresquet. Pero en arrivar-ie, me trobé con que o famoso Golden Bridge ye una atracción más d'un parque tematico que a suya dentrada cuesta 30€ (750.000 Dong). Ya podría estar poliu, pero 30€ por veyer nomás un puent -pos no quereba fer garra cosa más en ixe resort-, pos no yera a mía prioridat. Asinas que d'astí torné ta Hoi An sin veyer o puent.

En Hoi An, me facié una gambada noctura, quasi de despedida, y aproveité que yera luna plena y en consequencia se celebraba o festival de lamparas de cartón chitadas en o río. Lo cierto ye que o diya d'antis ya me trobé o mesmo, asinas que deduzco que o propio turismo ha feito que una cosa que se feba una vegada por mes y probablement naixida tamién ta incentivar o propio turismo, agora se fa totz os diyas. Cosas d'a masificación turistica. O caso ye que aproveité a mía gambada por Hoi An dentre puestos de beliquetz que son os mesmos que te puetz trobar en Vigan u en Barcelona pero con o nombre de Hoi An, cené por astí y gasté a zaguera dentrada d'o cupo que'n heba pillau feba dos diyas en o templo de Hainan, no porque querese veyer-lo en verdat, sino por gastar a dentrada. Como yera polidet, teneba posientos y feba buen orache, astí me posé y chatié una mica con amigos y familia en Zaragoza.

A l'atrol diya, encara gasté as mías zagueras horas visitando as plachas de Hoi An, ditas An Bang y Bai Bien Cura Dai, repolidas y con muitos resorts y hotels, pero que no m'aganaban. Antiparti tampoco no yeran guaire animadas en estar l'orache una mica fresco a primera hora de maitín. Con tot y con ixo me desayuné por astí y dimpués marché t'o centro d'a ciudat, an que me facié as zagueras gambadas por un puesto con carreras piatonals, con rudio aceptable y sin fumos. Hoi An y os suyos arredols m'heban conveciu, tanto que pensaba estar-me-ie dos diyas y a la fin me'n i estié más de quatre. Da Nang, grant ciudat con una polida placha y ambient más borinero, yera o complemento perfecto. Y si a ixo l'adhibimos puestos naturals por a redolada (Monkey Mountain, Hai Van Pass y en menor mida Marbre Mountain), fitos monumentals como My Son, montanya, plachas y galachos, o resultau ye un puesto ideyal ta fer turismo. O contra? O exceso de turismo. Y prou que no ye un puesto ta viachers. Pero cada cosa tiene os suyos puestos!
  

6.3.20

Enta Hoi An y My Son: recomendable postureo turistico


Remataus Ho Chi Minh City y o delta d'o Mekong, a mía intención yera continar a mía cursa por Camboya. Pero quan veyé a Sara y Alejandro por cabo d'anyo, m'ufrioron unatra alternativa que heban feito ells chusto ixos diyas: Hoi An y os suyos arredols. Ya heba leito de Hoi An, y tamién Da Nang, My Son y Hue, encara que no me los heba aprestaus. Ciudatz y puestos en o centro de Vietnam con muitos monumentos y muito bien disenyadas t'o turismo, pero lo más important de tot, con un orache más fresquet. Por contra, en Camboya l'orache meteba calor, y con a cansera de Saigon y o Mekong, con o esdevenidero augurando semanas y semanas de calor en Manila dende febrers, pos a la fin me decidié por ista parti central de Vietnam.


Arrivé de maitinadas, pos pillé de bote y voleyo un vuelo barato de nueitz dende Ho Chi
Minh dica Da Nang, an que se troba l'aeropuerto más cercano. Y de nueitz, pillé una MotoGrab que me levó enta l'hostal. L'hostal se deciba Melody Boutique Villa. No goso de mencionar os puestos hostelers y quan lo foi, ye porque reyalment mereixen a pena. Iste puesto ye estau o millor puesto en relación calidat-pre en o que soi estau en a mía vida. A l'atrol diya, me'n puyé tardi: amenistaba descansar y muito. Y dimpués de charrar con l'ama de l'hostal, que yera muito maha, que m'explicó tot o que se podeba fer en Hoi An y arredols, pero que tamién se veyeba una mica trista. Me desayuné y marché t'o centro de Hoi An en bicicleta dende l'hostal.

O centro de Hoi An ye repoliu. Edificios historicos y callizos d'a puenda colonial, un brazal d'o río Thu Bohn en metat fendo de centro, con un chiquet entivo en a coda, y a os dos
costaus cafeterías y restaurants sobrebuenos. Tamién bi heba un puent pincho an que os foranos feban coda y mesmo se fostiaban ta fer-se fotos, más que más de nueitz. Tot muito bien iluminau y quasi piational -as motos y as bicis podeban dentrar en muitos puestos, y sincerament isto ye una error. Ixamenaus por a ciudat muitos monumentos y casas antigas a visitar, y tamién muitas botigas de traches a mida, una d'as principals industrias d'a ciudat, asinas como galerías d'arte con toque hipster. De cabo quan meteban un filo mosical de fundo con mosica clasica y tamién bi heba bell par de mercaus más tradicionals pero que encara asinas se notaban alzaus t'o turismo. Os sucos de fruita d'a pasión y o sobrebuen café vietnamita no mancaban, pero os banh mi (entropans vietnamitas) yeran más difícils de trobar.

En plegar en a ciudat, te puetz mercar un ticket ta veyer cinco d'as atraccions que ufre o centro historico d'a ciudat. Y me lo pillé, no tanto por veyer as atraccions en sí, sino por
tener cosas a fer mientras feba gambadas a l'azar en un ambient tant bueno ta fer-ne. Con o ticket en a man, y mientras caminaba, arrivé en o puent chaponés, un edificio-puentfeito en o sieglo XVIII sobre una canal que marca a muga d'o centro d'a ciudat historica y que feba honra ta conectar os vicos chinenco y chaponés. Se podeba trescruzar de gufanya, pero teneba una casa-museu a la que dentré con o ticket de cinco atraccions. Tamién me veyé, por veyer-la y porque as opcions que'n quedaban yeran parellanas, a pagoda de Quan Cong, con una frontera de culor rosa charra muito polida. A l'atrol diya de maitins veyé a frontera d'o templo de Ba Mu, l'onico que se conserva d'iste templo pero que ye repolida, y más quan han feito un acullient chardín con fuents en a suya dentrada. Dimpués, marché ent'a casa de Tan Ky, d'o sieglo XVIII y propiedat d'os descendients d'un mercader cabaludo. No yera guaire grant pos no se podeba que visitar a planta baixa, pero te fan una chicota guida do t'explican o as cosas principals d'a casa y d'a sociedat d'a puenda en Hoi An. Y dimpués, o templo de Minh Huong, an que un viello yera mirando-se as noticias en o suyo móbil... con una lupa! (sí, o templo tamién yera poliu y teneba tres estatuas doradas curiosas, pero más d'o mesmo...). 
 O segundo diya me pillé una cursa organizada a la 1 d'o meyodiya ent'o famoso compleixo monumental hindú de My Son. Muitas vegadas considerau un chicot Angkor (o macroconchunto de templos hindúes de Camboya an que se rodó Tomb Raider). My Son estió feito dentre os sieglos IV y XIV por os cham mientras o reino de Champa, que controlaba alavez a más grant parti de Vietnam. Hue s'estima que encara en quedan 400.000, belunos continan seguido a relichión hindú mientras que atros d'ells dimpués s'islamizoron, más que más en Camboya. Os templos yeran relacionaus con as dinastías y reis Champa, yeran adedicaus a o dios Shiva y muitos son en restauración. A suya tecnica de construcción, en a que os ladrillos s'achuntan de tot sin garra masa ni bisque y enduran muito más que no os ladrillos d'agora, ye encara una incognita, y tamién cal decir que o conchunto monumental sufrió muito a guerra, pos l'aria yera zona d'operacions d'o Viet Cong y os norteamericanos la bombardioron. De feito, tamién se pueden mirar os grants foraus que has bombas han feito chunto a os edificios. Y lo millor de tot, yera entre montanyas verdes y frescas. O conchunto de My Son se ficaba en un vallón de chungla folluda, o que lo feba encara más poliu.

A cursa ta My Son la facié en un combinau turistico, pos m'aganaba una mica de casposerío
y más que más quereba un guida local m'explicase bien os monumentos. Antimás, My Son yera una mica a mía consolación de monumentos antigos en no marchar a la fin ta Angkor. O guida estió mahismo y mientras o trachecto en bus de bell par d'horetas no aturemos de charrar: yera d'a redolada, s'adedicaba a fer esferents cursas ta no aburrir-se de fer siempre a mesma y me dició que o turismo en ixa redolada prencipió a petar en 1996, pocas anyadas dimpués de que ell naixese. Ixo ha cambiau toda a rechión y tot o país mientras as zagueras 25 anyadas. Tamién me dició que su pai heba muerto en un accident de trafico y que a muller que levaba l'hostal an que m'hospedaba, maha pero trista y con un bibirón, heba perdiu a o suyo mariu a zaguera anyada por culpa d'atro accident de trafico con a moto. Toda la chent local con a que he charrau en iste segundo viache ta Vietnam ha perdiu a bell familiar u amigo en bell accident de moto... y dimpués de salir vivo tras conducir-ne una en o delta d'o Mekong y arredols, lo entiendo.

En My Son, o guida mahismo nos explicó o puesto mientras meya hora, y dimpués
tenébanos un espectaclo de danza tradicional cham mientras atra meya hora. Yo le demandé si me podeba quedar por os templos mientras ells veyeban a danza, que yo veniba a o que veniba. Y l'atro encantau de que le demandase ixo, mesmo m'explicó una mica más a fundo bells aspectos d'a ventena d'edificios que bi'n heba. A verdat ye que os viaches en colla de turistas son buenos si te'n pertocan mahos, malos si te'n pertocan con ninos malcriaus y ixautos si te'n pertocan chent callada que va a la suya bola en a suya colleta y no charran anglés. Ista vegada yera o zaguer caso. Pero bueno, yo me quedé meya horeta más veyendo os templos y antiparti solenco de raso, perdendo-me por os antigos callizos y templos hindús en metat d'un vallón de chungla humeda. Ixa meya horeta estió repolida!

Tornemos ya cansos, fendo a metat en un barco por o río  Thu Bohn mientras o lusco y nos dixó a totz en o centro de Hanoi, an que torné a aproveitar a nueit cenando en un buen
puesto, veyendo as luces que heban meso por totz os costaus y tamién as lamparas de cartón que a chent chitaba en o río demandando deseyos. Tamién me facié bella gambada por os mercaus nocturnos que heban aprestau. Y ye que, os chestors d'o turismo en Vietnam, sabedors de que o turista no quiere trobar-se ciudatz muertas de nueitz, tamién han empentau actividatz nocturas, estando os mercaus a más clara. Tot sin garra auto por astí, ni fumos, ni fuixina. A millor traza de recargar enerchías ta un nuevo cuatrimestre en Manila! Os arredols d'a zona turistica tamién pareixeban beneficiaus por o turismo, con buenos puestos de restauración y servicios, más calmos y tamién con más vida local y tradicional, veyendo mesmo karaokes u chent chugando a pinpon y billar, cosas muito comuns en o Sudeste Asiatico.

Hoi An ye o correlato vietnamita de Malacca en Malaisia u mesmo de Vigan en Filipinas: ciudat colonial, repolida, atractiva t'o turismo -especialment ixe turismo asiatico que quiere veyer una ciudat monumental y antiga europea sin marchar tan luent-, muito bien ta fer una visita culta y relaixada, an que pasar bells diyas descansando-te, disfrutando de buens servicios y más que más d'un buen orache. Antimás, teneba cosas bien intresants ta fer arredol, como My Son, y tamién Da Nang y mesmo Hue, que comentaré más entabant. Hoi An ye una buena ciudat turistica, pero si yes un viachero intrepido, no ye o tuyo puesto. Yo, que voy alternando, me facié bien contento de plegar ta Hoi An dimpués d'o mochilerismo en o delta d'o Mekong.