26.1.22

Ent'o Amazonas (iii): l'autenticidat

Dimpués de dormir en a chungla, concaremos o nuestro tercer día estricallaus. Y no porque fuese incómodo u porque no dormísenos bien, sino por tot o traxín que nos levemos o día anterior: horas de caminata por a chungla -a metat baixo plevia-, horas de canoa, a captura d’o caimán, y sobre tot, cachaça, muita cachaça. Asinas que João, bien agudo, nos dixó descansar una miqueta más ixe maitín, y o poco que faciemos fue visitar a Arvore Grande, una castanyera chigant y accesible, quasi a piet de río, en metat d’una selva poco folluda y de fácil caminar. Miguel y yo nos faciemos as tipicas fotos posturetas y poco más, que no tenébanos o cuerpo ta borinas. Ixo sí, en tornar veyemos en a marguín varios cocorels que ascape se ficaban en augua, eslampando, quan nos i acercábanos: un d’ells mediría más de tres metros!

Tornemos ta l’aloix y chentemos como reyes. Os guidas astí nos amostroron un uevo repoliu de color turquesa, charro ell, d’una d’as aves de por astí, encara que no nos lo minchemos. Y d’astí, nos fiquemos en l’augua d’o río en a marguín de l’aloix, no sin respeito dimpués d’haber visto cocorels grants y d’haber pescau piranyas no guaire luent d’astí. Pero bueno, sobreviviemos y bien que nos prebó ixe capuzón!  Y dimpués de descansar-nos (sí, encara más), João venió ta fer a proxima actividat: conoixer a un d’os viellos locals d’a Lagoa de Ipanema, a suya historia y a suya forma de vida.

Quan pensamos en os locals de l’Amazonas, ascape nos vien t’a cabeza tribus con chent quasi espulleta, piercings y tatuaches caseros, y que fan maraviellas con nomás un caimo. Pos no! Os locals d’aquella redolada yera chent rural, sin acceso a guaires modernidatz, pero no perteneixeban a garra tribu enredigada: charraban portugués -en o suyo dialecto que s’heba feito de traza natural mientras as decadas-, yeran o equivalent a la chent “llanera” en Venezuela, u a la chent de lugar en Aragón. Cosa más. Ixo quiere decir que ixos locals yeran blufs? Pos no. Tot a’l vies, porque viviban de verdat a selva, y conoixeban totz os bichos, matas y todas as tecnicas de supervivencia perfectament. A man de Manaus bi ha tribus indichenas, que son reclamo turistico, y a la fin son ligallos y familias que se espulletan y se meten o taparrabos t’os turistas mientras parti d’o diya, vendendo a suya artesanía pseudohippie, pero que dimpués disfrutan de Netflix y mosica internacional vestius con camisetas d'o Barça. Ta trobar as verdaderas tribus ya suposaretz que cal arrecorrer días y días de selva por camins inexploraus, no ir t'a capital y pillar una furgoneta d’una hora. Digamos que os locals d’os que charraré aquí son mestizos producto d’a colonización, que s’han enradigau tanto u más que muitos nativos.

Y tornando t’o que faciemos, João nos presentó a un viellet que a suya muller yera fenexida feba poco, que nomás teneba a companyía d’a suya canya, y que con más de 60 anyadas, heba viviu siempre en a mesma casa: una casa humilde pero digna, an que l’orden d’as cosas yera impoluto, no sé si porque ixe hombre yera asinas u porque gosaba de recibir visitas. Nos amostró totz os suyos trastes, o suyo hortal, y nos levó por os arredols d’a casa, amostrando-nos matas y respondendo a las nuestras preguntas. Nos ufrió un coco azul, una fruita que nunca no heba tastau y que me fació asabelo de goyo: chelatinosa, parda por fuera y de ganchos amariellos por dentro presidius por una grant simient, o primer mueso yera dulce y o segundo sabeba a parchita, habendo de mosegar-la como un chicle. Sisquiá la trobase por a capital!

Encara que o viellet pareixese tener una vida solitaria en ixa torreta isolada en a marguín de l’Amazonas, lo cierto ye que a comunidat d’a Lagoa de Ipanema -y as de totz ixos galachos-, se conforma por bordas amazonicas isoladas an que totz os propietarios tienen a suya embarcación, con a que navegan o río y se visitan y charran entre ells. De carreras, de gudrón y d’autos, no bi’n ha: nomás ríos, canoas y barcos! Y dito siga de paso, mientras ixos diyas tamién veyemos o taxi d’a comunidat, una canoeta a motor levada por un chovenot tot ciclau que quan yera libre le daba por fer derrapes y donuts en l’Amazonas como si fuese en un parking valenciano.

Tornemos d’o nuestro tercer diya, pasando por bell par de puestos esparpallants ta veyer o fuyir d’o sol, debuixando colors iguals que en o Mekong, agora con a companyía dos defins rosaus, que de tardis se meten más activos, y tamién d’una anaconda que nos sinyaló João y que tasament alufremos, porque yera luent y en l’augua. Y d’astí marchemos ta l’aloix, an que cenemos y  totz os astí presents pasemos a nueit de cabo d’anyo con cachaça baixo a companyía momentania d’un zapo más grande que un zarpau!

22.1.22

Ent’o Amazonas (ii): bichos, matas y dormindo en a chungla


Enfilemos a nuestra travesía amazonica con as preguntas de João ta conoixer-nos. Y cata que nos veyó activos y ubiertos a tot que ascape pretó a pensar cosas que no siempre feba con as collas. Y a primera d’ixas, ya en ixe primer diya en a chunga amazonica, fue ir a pescar piranyas! Asinas, no guaire luent d’an que tenébanos o campo base, João deixó a canoa a motor a man de bells carrizals, quitó una canyas artesanals (palo, nilon y anzuelo simple) y astí que pretemos a pescar piranyas, con a companyia d’os dalfins rosaus de fundo.A poco que ficabas a canya con un troz de pollo, notabas que se moveba, y si no la puyabas de rapiconté, en tasament dos u tres segundos as piranyas te se minchaban tot o pollo y no recuperabas so que o anzuelo! De cabo quan, os nuestros movimientos moveban a canoa, y encara que ye más estable que no o que pareix, no deixaba de fer miedo: si cayes d’a barca astí, au! Sobre os resultaus, João aconsiguió pescar muitas piranyas, beluna d’ellas grans, mientras que Miguel y servidor nomás aconseguiemos pescar chicotas, que dimpués João, con muito cudiau ta no recibir garra mueso, deixaba atra vegada en l’agua. Pero no pas as grans, que ixas nos las minchemos de nueitz en a cena! Encara que a servidor, sin disgustar-les, tampoco no le pareixoron una delicatessen.

O segundo diya, 30 d’aviento, João nos rebelló luego ta ir a fer una cursa por a chungla. Aquí ya no nos acompanyó Natalia, que treballaba de maitins con a quasi nula conexión que teneba a posada -y en parti lo agradeixemos, pos encara que yera una mesacha maha que aportaba cosas positivas, tamién teneba as suyas rarezas, sobre tot ta Miguel, que a la fin d’o viache ya no la estomacó! En a chungla, veyemos varias clases de monos, una tarantuela chigant, y muixons muitos, mosquitos no menos, y asabelo de matas que João nos explicó muito bien. Podiemos aproveitar bien a cursa, pos yéranos nomás tres y callaus -atras collas no pudioron veyer-ne guaire por o rudio que en feban- encara que a metat d’a travesía pretó a plever a calders, a tornada nos ne constó más d’una hora y nos ne chipiemos… Incomodo, sí, pero tamién más aventurero, y d’atra man, nos ne quitó os mosquitos que yeran bien fastiosos.

Tornaus t’a posada y chupaus, chentemos y nos ne descansemos, ta enfilar a tardi-nueit ya escampada: João chunto con atro guida más choven nos levoron por o río y podiemos veyer guacamayos tornando t’os niedos ta dormir, garrapescaires, onsos galvans, mesmo con a companyía de dalfins rosaus que nos seguiban -y tamién con a companyía d’a cachaça, que nos yera entonando bien a totz. Pero o plato fuerte, sin dubda, fue pescar un cocorel de nueitz! Y ye que o río yera a rebutir d’istos bichos (concretament, yacarés), pero se mostraban activos nomás de nueitz. Asinas, o guida choven con a suya lanterna esforigó en as auguas d’o Amazonas dica trobar-ne un de pequenyo tamanyo, que con un movimiento muito rapedo de brazo prenió con a man en o garganchón, lo quitó de l’augua y nos explicó as principals caracteristicas d’istos bichos, ta dimpués pasar-nos-lo y poder asinas fer as tipicas fotos postureo! Dimpués, o guida deixó o bicho en l’augua, y iste no salió escopetiau, sino que se deixó fundir china chana, porque ye a suya estratechia de seguridat. Como curiosidat, os locals en minchan, encara que no ye permitiu.

Tornemos alticamaus y firme contentos t’a posada, an que cenemos, pero astí no remataría a chornada, porque João nos heba ufierto dormir en a chungla, ya con a companyía de Natalia. Y t’a chungla que nos ne fuemos, an que aprestemos un chicot campamento con amacas aprestadas con mosquiteras ta dormir -en a chungla no se puet dormir por tierra!- y dimpués de firmes gotetz de cachaça y vin nos ne dormiemos! Remero que a metat d’a nueit ascuité muito rudio en as matas a man d’a mía amaca y me ixorronté, y más quan veyé que João enchegó a lanterna y se metió a mirar ent’a ixe puesto mientras bells minutos -para cuenta con as onças! O caso ye que pasaus ixos minutos João se’n puyó y pixó, y servidor, que tamién iba con ganas dimpués de tanta cachaça y vin, le copió a os pocos minutos. Y con a voixiga vueda y sin más rudios, disfruté d’una nueit placentera en metat d’a chunga!


19.1.22

Ent’o Amazonas (i): mar d’augua dulce


Bella cosa especial querébanos fer Miguel y servidor por nadal, y una d’ixas ideyas atractivas yera marchar ta l’Amazonas bells diyas, meyo isolaus d’o mundo, conoixendo a vechetación, os bichos y as auguas d’iste esparpallant puesto. Asinas, bellas semanas antis hébanos mirau opcions y a traviés d’una achencia intermediaria reservemos en un galacho-poblau a 80 kilometros de Manaus: a Lagoa de Ipanema.

O diya 28 d’aviento, sin estar inocentada, pillemos o vuelo ta Manaus, a capital amazonica, vuelo que no estió precisament barato, pero que o suyo pre de bells 300 euros ir y tornar ye de dar quan uno para cuenta que son quatre horas de trachecto. Y ye que as distancias en iste país pareixen as distancias de punta ta punta en Europa. Pero en l’aterrizache ya paremos cuenta que os diners gastaus mereixerían a pena: qué aterrizache más repoliu veyendo o curso d’o Amazonas y os suyos muitos afluents y galachos! As selvas se perdeban en l’horizont por totz os costaus!

En Manaus faciemos una nueit, que aproveitemos ta arrecorrer o centro, con o Largo de São Sebastião bien iluminau por o Nadal y presidiu por o Teatro Amazonas, una alfaya feita con os diners que antismás daba o caucho y que miraba d’educar a una población con deficits. Cenemos local (Miguel prevó o famoso Tacacá) y dimpués nos faciemos una biereta en un bar dito Gringos, con mosica rockera que feba buen contrapunto a las mosicas brasileras que s’ascuitan de contino en cada cado d’o país. Tampoco no nos liemos guaire, que a l’atrol diya hébanos de maitinar y tener enerchía ta l’Amazonas, que ta ixo i yéranos venius! Pero ixe poco tiempo ya nos fació honra ta veyer que Manaus yera una ciudat marronera.

A l’atrol diya, con una mica de desorden por parti de l’achencia que heba de parar tot, pretemos a fer o nuestro camín ent’a chungla. Fuemos t’o puerto y astí una barca esnavesó os rios Negro y Solimões, que por cuenta d’a esferencia d’acidet y de velocidat, as suyas auguas tienen colors esferents (royo fosco quasi negro, marrón), no se chuntan, fendo un espectaclo curioso que se puet veyer tamién dende o avión en aterrizar. Esnavesau o río, pillemos una furgoneta mica comoda que dimpués de bellas horas nos ne deixó en atro puertet, an que atra barquichuela arrecorrería una d’as brancas-galachos d’o río Amazonas dica plegar en o nuestro aloix: a pousada de Ipanema, tamién dita Manaus Eco Lodge por o rete. Por ista zaguera parti d’o camín, ya podiemos experimentar o paisache tipico amazonico d’ista parti de Brasil y veyer os famosos botos u dalfins rosaus, os onicos dalfins d’augua dulce. Antis, a furgoneta tamién aturó ta que podésenos veyer as famosas Victoria Amazónica, o nenúfar más grant d’o mundo.

Plegaus en a posada, encara tardemos una mica en que nos desen a nuestra humilde cambra y en chentar, pero a ilusión por o que veyeban os nuestros uellos lo compensaba tot. Y sobre que a cambra fuese humilde, rai, que ni Miguel ni yo somos chent concietera. A chent pareixeba maha, y ascape nos asignoron un guida ta nusatros dos, chunto con una mesacha de Recife que se deciba Natalia. O guida fue João, de embotada “Araponga”, una mena de muixón cantaire y ristolero que abunda por ixas auguas: en o prencipio y sin confitanza, recemos ta que fuese un buen guida con o que aproveitar a o maximo o viache. Y os nuestros rezos facioron honra! João ye o millor guida posible de l’Amazonia, que no amenistaba que bel gotet de cachaça ta funcionar a tot estrús! Pero ixo ya son historias t’atro post!

3.1.22

Tornando ta Ilha Grande: tornando ta Asia


A semana plegaba la suya metat, y dimpués de tres dietas en Paraty, decidiemos marchar o miercres ta Ilha Grande, dica o domingo. Viache aventurero y repoliu por monts verdes folludos, plachas y buena chent… tot ideyal si no fuese porque teneba que carriar una valisa de más de 25 kilos y tamién aprestar os horarios y as cosetas a fer, pos no deixaba d’estar treballando. Pero no m’he de queixar, porque en verdat compensa.

Asinas que dimpués de autobús y barco, pleguemos ta Abraão, a principal de localidat de Ilha Grande y que ya conoixeba dimpués d’estar astí bells diyas con Sarah, como ya comenté aquí en o suyo diya. Ya de tardis y con cansera en o cuerpo, Miguel y servidor marchemos a piet t’a cercana Praia do Galego, do nos fiquemos en l’augua, chuguemos a las palas, bebiemos cachaça y faciemos bell video d’animos ta Espanya por a difícil situación d’a variant omicron.

A l’atrol diya, chueus, yo treballaba más bien poco, asinas que Miguel m’asperó y en rematar faciemos una cursa de plachas por a parti oriental d’a isola: Praia Brava, Praia do Pouso, y finalment, Praia de Lopes Mendes, tot recomendación d’una muller archentina que conoixemos en Paraty. Plegar ta Praia Brava nos ne costó más d’una hora por un camín crebagarras, en metat d’a chungla humeda y engaronada, que nos dixó amolaus. Tanto que quan i pleguemos, pensábanos que se tractaría ya d’a zaguera placha, a Lopes Mendes, y quan veyemos que no levábanos ni a metat nos ne pensemos de quedar-nos astí y prou. Aduyaba también lo paradisiaco de Praia Brava. Pero bueno, encara quitemos rasmia ta continar y plegar en a segunda placha, a d’o Pouso, y cata que ista parti d’o camín estió muito más sencilla. Y ya en o Pouso, pos cómo no hébanos de plegar en Lopes Mendes? Pos nos ne lancemos, tamién por un camín muito más fácil.

A Lopes Mendes fa parti d’o sur d’a isola, totalment protechiu, por o que no bi ha construccions y os barcos no i plegan -si se quiere ir comodament, cal pillar una lancha ta Pouso y d’allí continar a piet. Repolida y paradisiaca, sí, tampoco no me pareixió tanto como la tintan. Probablement ye porque no sé apreciar as plachas tan bien como as gorgas, y porque dimpués de veyer-ne tantas, as sorpresas son menors.  Con tot y con ixo, bien que Miguel y servidor la disfrutemos, fincando-nos en as peligrosas auguas -sinyal royo y con motivo-, y chugando a palas. Y ya ta tornar, teniemos a dubda de si prener lancha u contrimostrar-nos lo cerenyos que en somos y fer o camín a piet: pos ganó a segunda opción, más quando os d’as lanchas miraban d’escular-nos. Y yo no sufrié guaire, pero o pobre Miguel -que se carranyará por recontar isto-, sí: levé a mochila tot o trachecto mientras a ell iba esganau. Ya en Abraão cenamos como dos reis, nos faciemos una biereta y a dormir!

A l’atrol diya, viernes, mientras yo treballaba Miguel s’animó con a cursa t’a Cachoeira da Feiticeira, que yo ya conoixeba, y de tardis marchemos t’a placha de tranquis. Y o sabado nos pillemos o barco con caipirinha franca, que yo ya heba pillau con Sarah! Esferent fer-lo con parella u con amigo, as dos opcions son sobrebuenas, y más quan se tiene mosiqueta brasileira de fundo. Ixo sí, no nos trobemos guaire chovenalla, sino más bien familias y un plan más calmo, chingarriau por as paradetas en a Lagoa Azul y as plachas, do faciemos snorkel, nadamos y chentemos un cazuelo de musclos que me dixó tan buena sapia que encara lo remero mientras escribo istas linias! Pleguemos ta Abraão zorrizos pero con o esprito contento, y encara quitemos enerchías ta cenar y fer-nos bella caipirinha en a nueit, encara que tornemos ta casa luego y nos paremos ta continar o viache a l’atrol diya, ya ta Rio.

Quan Miguel plegó ta Ilha Grande, me dio as gracias y dició que yera mesmo millor que no Asia. No sé si ye millor u pior, pero ixas plachas d’auguas turquesas, a piet de chungla folluda, as caisas pocas y baixas, as gorgas y o buen rollo, fan que siga a l’altaria. En plegar, uno pareixe estar en Camiguín u en uno d’ixos puestos amagaus d’Indonesia, pero cata que ye Brasil, más barato y con un ambient social sobrebueno. Ye a segunda vegada que i soi, pero salgo igual de contento y impresionau u más que a primera. Sobre Miguel nomás dire: S'i queda! S'i queda!