Ayutthaya ye o nombre d’o reino que se corresponde a
l’actual Tailandia entre os anyos 1351 y 1767. Con una potencia militar radida,
entre os reinos de Borneo y Khmer, a estratechia d’os monarcas Ayutthaya t’a
suya supervivencia estió a d’a una apertura externa, con potencias asiaticas y
occidentals ficando-ie bases comercials y fendo acuerdos con os gobernans
locals, recurrindo istos a unos u atros si belún se’n saliba d’o tiesto y
miraba de pillar o poder. Y con iste feble equilibrio, as sublevacions de nobles
locals aduyaus más que más por o reino de Borneo yeran continas, o que
precisament levó a la fin de Ayutthaya en 1767, y a l’estableiximiento de
l’actual monarquía en 1782, monarquía que seguindo a mesma filosofía,
aconsiguió evitar a colonización dreita d’o país.
Y Ayutthaya tamién ye o nombre d’a capital d’iste reino, a tasament 64 kilometros de Bangkok enta l’interior, ta privar enrestidas foranas por mar, pero encara bien comunicada gracias a o río Chao Phraya. Y ista ciudat, encara que deixase d’estar a capital d’o país fa cuasi 250 anyos, encara ye gran y alberga una d’as alfayas tailandesa: os templos d’Ayutthaya. Seguindo as modas d’o sudeste asiatico, fendo un mezclallo de politica y relichión, cada monarca mandaba fer o suyo propio templo como sinyal de poder divino. Y, sin rubor a reconoixer-lo, lo feban seguindo a estetica y a filosofía de Angkor en Camboya.
Canso de Bangkok y con una afición bien gran por
l’arqueolochía, marché t’a gara de trens de maitins ta prener-ne o que leva ta
Ayutthaya. Manimenos, cuan i arrivé cata que o tren yera pleno, y caleba
asperar hora y meya a o proximo. No teneba guaires opcions, asinas que i asperé
lo que a la fin serían dos horas, porque plegó rezagau. No yera precisament
l’onico turista incomodau por a situación. Yo quereba fer a cursa en un diya, y
mal prencipiaba, encara que tamién teneba en o tozuelo fer una nueit en bell
hotelet d’a ciudat si o puesto mereixeba. Preso o tren y arrivau en Ayutthaya ya
en o meyodiya, paro cuenta que m’he ixuplidau d’o pasaporte, y sin ell no se
puet logar moto ta arrecorrer os templos. D’atra man, a opción de bicicleta no
me convenceba, pos a fuixina y a solarenca yeran matadoras, y m’estimaba más
d’ir a piet con un chapero explorador recién mercau a un viellet mahet que miró
d’amostrar-me bellas parolas de tai.
Resignau por o retraso acumulau, pillé una mototaxi que
m’amproximase t’os templos, y preté a caminar y a veyer os templos que me dese
tiempo, sin prisas pos poco se puet fer contra o tiempo. A la fin, visité
Ratcha Burana, Maha That, Thammikarat, Phra Si Sanphet, Lokkayasutha, Phra Ram,
Signharam, Som, Ubosot, y rematé o lusco en Luang Chi Krut. Nomás caminando y
pillando una mototaxi de Lokkayasutha ta Som, y unatra dimpués ta tornar t’a
gara de tren, aconsiguié fer tot o que quereba en seis horas, chusto a tiempo
ta prener un d’os zaguers trens ta Bangkok, pos a ciudat moderna tampoco d'Ayutthaya no
pareixeba ufrir garra cosa especial mientras a nuei. Ixo sí, rematé con as
garras baldadas y perdendo litros d’augua. Como fita especial, en Maha That se
troba o tozuelo d’un buda entrascada entre as rides d’un arbre: en primeras
dita capeza yera baixo tierra, apedacada en una d’as barallas entre Ayutthaya y
Borneo, y con o paso d’o tiempo, mientras as rides saliban d’a tierra,
apareixió o famoso tozuelo entreligau entre ellas. En belún d’os templos tamién
ufriban paseyos en olifant. Pero a yo o que más goyo me fació estioron os
chicoz templez a’l canto d’a escuela local, un d’ells piramidal de tot, an que
os criallos chugardiaban y s’encorreban trepuciando por os suyos parez. M’i
posé bells minutos, los veyé chugar, me facié un suco, y alivié ixa Asia que
tanto m’enamoró cuan i arrivé fa siet anyos y que tiengo a sensación que ye
dispareixendo.
O puesto yera bien apanyau, con muitos parques aprestaus
arredol d’os templos, que más chicoz que no os camboyanos, imitaban o suyo
estilo. Arrivar-ie yera complicau y o puesto no ye especialment vendiu como
reclamo turistico, pero ixo fa bien, pos evita a masificación. O
conchunto monumental yera gran, d’o tamanyo d’una ciudat chicota, pero nano si
lo contimparamos con o conchunto de Angkor, una autentica provincia. Si os
templos tailandeses son entre parques bien aprestaus, os camboyanos son tresbatius
en metat de chunglas, y si en Tailandia ye difícil trobar uembras, sucos y
biroya, en Camboya ye tot millor aprestau t’o turismo, tamién a ciudat moderna
ta fer bella cosa mientras a nueit. Sí, Ayutthaya no ye Angkor, pero ye que
Angkor ye muito Angkor, y asinas mesmo lo reconoixen os guidas y os letreros
turiscos ayutayanos: admiten sin rubor que antismás y tamién agora buscan a
imitación de Angkor, estando que Angkor ye incomparable. Y precisament ista
humildat en a explicación d’o suyo patrimonio fa que Ayutthaya, que de por sí
ye una alfaya, encara tienga una valura extra.