28.11.20

Enta Chibraltar: una soberana pero intresant tocada de uegos historica, que sobreixió con creixes as mías expectativas


Un d'ixos puestos a los que quereba ir dende chicot, y que agora yera a tiro de piedra, yera Chibraltar, ixe penyón peninsular que dende 1704 ye territorio britanico. Una curiosidat historica y cultural, de vegada que una tocada de uegos... combinación de factors que, qui me conoixca, sabe que m'encanta. Y no ye por meter-me con l'argüello espanyol, sino por o feito de tocar os uegos, siga a qui siga.

Marché o zaguer dominche d'octubre de maitins y dixé l'auto en Linia d'a Concepción, pos muitos puestos d'internet ya avisaban d'as codas que cal fer si quiers dentrar-ie en auto, antimás d'haber de bosar más por alparcar-lo astí en o penyón. D'atra man, en estar dominche, a zona azula en a Linia yera franca. Con tot y con ixo, a mala fama d'a Linia ta dixar os autos fació que lo dixase en a zona azula debant d'un hotel, vistero y dentre atros autos, ta privar-me malas experiencias.

Dende l'auto dica a muga Espanya-Reino Unio bi habría bells 10-15 minutetz a piet, y quan i arrivé, pasé a dita uega con muita curiosidat, amostrando o DNI. Mesmo le demandé a un policía nacional espanyol si podeba fer fotos, y ell, muito amable veyendo-me tant curioso, me dició que no podeba estar. Malas pasar a muga, una tipica caseta telefonica roya anglesa asperaba, ta fer-se a tipica foto postureu turista, pos totz sabemos que de cabinas, ya no se'n emplegan. Continé andando y a os pocos metros, a pista de l'aeropuerto de Gibraltar. Y ye que, en estar un territorio chicot y costerudo -o suyo pueyo puya 426 metros sobre o ran d'a mar-, han habiu de fer a pista tranversal a o penyon, en a suya dentrada que ye a parti más plana, y por tanto, trescruzando l'avenida-carretera de conexión con Linia d'a Concepción. Yo iba andando, y mala suerte de yo -u millor dito, buena suerte-, me trancoron as cletas d'a pista en os míos morros: dos avions iban a aterrizar, y yo lo veyé dende primera linia. Ya lo heba leito en bell puesto, pero no dixó de pareixer-me intresantismo. Autos, bicis, patinetes electricos y piatons, asperemos bells 20 minutos y, dimpués d'aterrizaus y apanyaus con os dos avions, puyoron a cleta y pasemos t'o corazón de Chibraltar.

A traviés de l'avenida Wiston Churchill, plegué en os tunels de l'antigo bastión de Couvreport, que conectan dreitament con a Casemates Square, una replaceta pincha a que prencipia a Main Street, a principal carrera d'a localidat, agora piatonalizada y con botigas d'estilo, restaurants y cafeterías. L'arquitectura feba alcordanza a os centros acotraciaus de ciudatz britanicas, con un toque mediterranio, más que más con o predominio d'o blanco en as fronteras -lo menos si lo contimparamos con as ciudatz d'a metropolis. En cierta mida, remeraba a Malta. O puesto, sin dubda, recomendable ta fer una gambada, y en a carrera ascuitaba anglés y castellano, pero más o primer, tanto por chent venida dreitament d'o Reino Uniu, como por llanitos y andaluces que bi van a treballar, con o suyo acento inconfundible, tamién en l'anglés. Os ninos charraban más que más anglés, con un accento britanico de tot. A experiencia yera prometendo, muitas sensacions y ideyas veniban a la mía capeza, o estimulo intelectual y cultural de Gibraltar prencipiaba superando as mías expectativas.

Facié toda a carrera mayor de Chibraltar y pasé por monumentos, estatuas y edificios historicos, como os chuzgaus, que destacaban por o suyo chardín de dentrada y a suya arquitectura britanico-mediterrania. Tamién pasé catedrals -esferents seguntes a confesión relichiosa-, y o palacio d'o gobernador, y por o camín, bells chodigos con os suyos traches, chaperos, barbas y pels encargolaus por os laterals d'o crapacín, tamién chocaban. A la fin, o chicot fosal historico de Trafalgar teneba un encanto especial, con fuesas esparricadas por una chicota era costeruda, con arbres fendo uembras y o sol eslampando-se dentre as suyas fuellas. Y dimpués de veyer-lo, pasando por a gara d'o teleferico que puya alto en o pueyo -pero no pas en a tuca-, arrivé en o chardín botanico de Chibraltar, atro d'os puestos que mereix a pena veyer, con polius chardins, monumentos historicos, y que soi seguro que si i vivise, disfrutaría ta corretiar u fer una gambada totz os diyas, u lo menos un diya par d'atro. Tamién tien un chicot zoo, pero a lo que cal bosar y en o que os animals, más que más primates y aus, son engarcholaus.

Iba con fambre ya, y encara que soi a dieta -que antis baixaba os kilos y me meteba en forma ascape, pero agora o metabolismo no perdona y no ye tant fácil-, un diya a la semana me permito bell luixo, y veyé por o camín, no guaire luent d'o chardín botanico, una pizzería que feba muitas buenas farchas a pre decent. L'ama d'a pizzería yera una anglesa metropolitana que no charraba castellano, mientras que os chulos y cambrers, quasi no charraban anglés y diría que veniban de l'atro costau d'a muga. O caso ye que con ixa pizzería encerté de raso, y con o estomaco pleno, marché ent'a segunda parti d'a visita a Chibraltar: a parti d'alto, que dicen reserva natural, con asabelo de rutas dentre naturaleza y fitas historicas, buen puesto ta fer eixercicio si se tienen buenas garras. Gambadas, costeras y monumentos; gambadas, costeras y monumentos, y más gambadas, costeras y monumentos, fació que o chicot remordimiento que teneba dimpués d'a pizza me se pasase: la cremé y con creixes.

Prencipié o puyatón con o castiello moro -Moorish Castle-, un d'os monumentos más antigos d'a ciudat y que, sin estar alto de tot, ufriba buenas anvistas y buenas fotos. O suyo interior amuestra as puendas de construcción musulmana y castellana. Cal decir que Chibraltar estió reconquerida por os moros dimpués d'una primera conquista cristiana, y, a la fin, estió reconquerida atra vegada por os castellanos, dica a plegada d'os angleses. Dimpués, no guaire luent, visité os tunels d'a Segunda Guerra Mundial. Esparpallants! Metros y metros de tunels feitos dentre o 1939 y o 1945 ta protecher Chibraltar d'una hipotetica invasión de l'Eixe, fendo-se una autentica ciudat sozterránea de kilometros y kilometros de tunels d'os que se pueden visitar bells pocos metros: hospitals, centrals d'enerchía, cambrals comunals, cocinas, alchubes... Muitos d'istos kilometros de tunels encara son emplegaus por os militars angleses ta entrenar-se. Tot isto nos l'amostró un anglés una mica rebordenco, con una audioguida que nos metió a totz en anglés encara que yéranos quasi totz espanyols y que a propia audioguida teneba a opción d'espanyol. A yo rai, pero a atros pobrichons no. Quan paró cuenta de que bi heba una parelleta anglo-espanyola, con o mesache guiri, a la vegada prencipió ell a explicar una mica más, pareixeba una mica más simpatico, y tamién fació un chiste sobre futar una mica de metros d'a muga a os espanyols.

Dimpués d'os tunels d'a Segunda Guerra Mundial, continé ent'a Exhibición d'o Sitio de Chibraltar, que le facioron os espanyols y os franceses a iste territorio britanico dentre 1779 y 1783. En reyalidat, una antiga construcción d'a puenda yera farsida de maniquíes, monyacos, textos y audios ta explicar cómo viviban en ixos tiempos: malotías, armas, castigos, etz. Tamién heban aprestau un chiquet video. Pero, dentre que quereba veyer muitas cosas y que ixa mena de contenius y fainas no me fan guaire goyo -m'estimo más de veyer-lo en bell documental de Youtube tranquilament dende o mío sofá u o mío leito-, pos no m'i estié guaire. Ixo sí, cal decir que siempre ye un detalle y un chicot plus que haigan pensau en fer istas cosas, como extra a las atraccions principals. 

Y no guaire luent, pasau o Centro de Patrimonio Militar ficau en un antigo fuerte con unas anvistas repolidas y en rematar una costera firme, yeran os tunels d'o sitio de Chibraltar. Sabeba que Chibraltar teneba tunels, pero no pas tantos, d'esferents puendas, y tant curiosos y intresants. Atra vegada, metros y metros de tunels, ista vegada sin guida, pero con muitos monyacos y letrers. Diría que masiaus, pos a la fin yeran repetitivos y saturaban informativament. Y ye que a saturación informativa ye un d'os defectos de muitas atraccions turisticas, pos como deciba Baltasar Gracián: Lo bueno, si breu, dos vegadas bueno. O caso ye que istos tunels tamién yeran asabelo d'intresants, rodiaban o penyón de Chibraltar por o suyo sur, a meya altaria, y los facioron os angleses mientras o gran sitio de Chilbraltar (1779-1783) en a luita contra os espanyol y os franceses. En a suya construccion, heban ubierto finestras y lucanas en a roca mirando-se a l'exterior, an que ficoron canyons ta disparar a l'enemigo. Con o paso d'o tiempo, mesmo metioron curtinetas ta disimular istos canyons, de por sí dificils de veyer y d'apuntar dende difueras, asinas como ta fer que o fumo no salise y los escubrise. Como curiosidat, cal decir que os tunels yeran disenyaus decantaus y con varias salidas ta que l'aire circulase y asinas privar fumos y malotías, pero con tot y con ixo, en estar puestos trancaus, a mascareta contra o coronavirus yera menister, cosa que a l'aire libre no'n yera.

O tiempo pasaba, me lo yera pasando muito bien en Chibraltar, con a suya historia y o suyo pueyo con prou naturaleza, pero quedaban muitas cosas por veyer. Quan merqué a dentrada en o parque natural, l'amo me dició que se podeba veyer en bellas tres u quatre horetas, pero ixo ye mentira: ta veyer-lo bien se'n amenista lo menos seis. Continé o mío camín seguindo as vías sinyaladas en o plano que me dioron en mercar a dentrada, sin dixar a un costau as esparpallants anvistas d'a badía d'Alchezira, costera t'alto y costera t'abaixo, y tras esnavesar y fer-me as tipicas fotos en dos bastions con repolidas vistas, a Devil's Gap Battery feita mientras a Segunda Guerra Mundial, y a Genoese Battery, que os suyos primers repuis son d'as puendas mora y castellana, plegué en a parti inferior d'a muralla de Carlos V, feita en a más grant parti mientras o reinau d'iste monarca hispano ta protecher a ciudat d'as enrestidas berbers, y que chusto en ista parti inferior la rematoron mientras o reinau de Felipe II, con a puerta d'a reina María Tudor.

Iste puesto ye una fita en tot Chibraltar, y no por a muralla en sí, que no desmereix, sino porque ye o principal puesto an que se pueden veyer os famosos monos de Chibraltar. Y ye que, ta qui no lo sepa, Chibraltar ye l'onico puesto d'Europa que auespeda una población de monos salvaches, u lo menos, no domesticaus de tot. Os monos no vienen d'antismás, de tiempos inmemorials, sino que estioron traitos dende o norte d'Africa por poblacions musulmanas, u talment anteriors, y orichinariament proceden d'os monts de l'Atlas. Curiosament, mientras a población d'istos monos -Macaca Sylvanus- ye achiquindo en l'Atlas, en Chibraltar creixe china chana y agora bi'n ha bells 300, a tamás que s'en han preso y levau muitos t'atros puestos. Fan parti d'a identidat de Chilbraltar y tamién son un atractivo turistico, con muitos turistas dando-les de minchar, tot y que en teoría ye viedau. A yo, que en primeras no me feban miedo istas bestias, dimpués d'una mala experiencia en Vietnam ya les he preso más respeto, y no m'acerco guaire. Con tot y con ixo, a istos se les veyeba más calmos, pero tamién yeran una mica más grants, y bi heba prous mais con cachurretz, cosa que encara puet-estar más peligrosa. Ixo sí, facié buenas y polidas fotos con o sol y o suyo refleixo macaco, con a mar de fundo.

Con pocas horas de sol, y andando dentre monos, esnavesé o puent colgant de Windsor, ubierto en 2016 y que, sin estar esparpallant, le da atro puntet a o pueyo natural de Chibraltar y as suyas rutas. Lo trescrucé, y mientras me trobaba con más costeras, canso perro, me gritó por telefono o mío millor amigo Enrique, comentando que o gubierno d'Espanya plegaba de declarar atra vegada o estau d'alarma por a famosa pasa d'o 2020. Estiemos charrando un buen rato mientras puyaba china chana dentre monos ent'a mía venient gara: a espelunga de Saint Michael. Pero en haber de baixar o ritmo charrando por telefono, y aturar-me una mica en a dentrada de l'atracción, me descansé, y bai si lo amenistaba. Yera baldau. Tanto que antis de dentrar-ie, a la chent que la cusiraba les demandé si podeba mercar augua por bell puesto por astí, pos yera de difícil trobar, y me dicioron que no, pero que l'augua de l'escusau yera potable. No soi d'auguas d'escusau, pero no me quedó atra, y cal decir que me sentó a gloria bendita. I dentré en a espelunga, que me la entrefilaba chicota y seguntes os manuals d'as atraccions, a rebutir d'estalagtitas y estalagmitas. Pero me trobé una polida sorpresa, a espelunga yera chigant, con bellas gleras y bell par de cambras chigants, en una d'as qualas s'heba aprestau un escenario an que se feban conciertos. Por as formacions granizas d'estalagtitas y estalagmitas, y por l'amplaria y distribución, remeré a espelunga de Callao, a man de Tuguegarao, en Filipinas. Ya no m'en quedaba guaire por veyer, pero sin dubda, ixe puesto sumaba encara más a un diya de perfecto d'historia, naturaleza y curiosidatz culturals.

Salié d'a espelunga firme contento y reviscolau, antiparti a temperatura baixa me veniba de bitibomba, pero no por ixo dixé de pasar atra vegada por l'escusau a chupir o mío garganchón. Y continé a recta final d'a mía travesía por alto de Chibraltar, indo ent'o Skywalk, plataforma de veire que han aprestau bien alto, an que veyer arredol d'o penyón en 360 graus. Poca chent bi'n heba y as colors d'o lusco ya acucutaban. Imposible trobar millor traza d'alufrar o tucón, encara que a chaqueteta, tanto por a baixada de temperatura como por a firme airera, yera menester. I estié bells minutos, facié as tipicas fotos postureu que con ixas colors quedan esparpallants, y china chana baixé por os senders naturals, pasando a o costau d'a fin d'o teleferico, y fendo parti alta d'a muralla de Carlos V-Felipe II, ista vegada ya sin monos, que be d'estar que seguntes s'acerca a nueit, s'amagan y marchan a dormir.

Una vegada abaixo, ya de nueitz, facié unatra gambada, encara ampla pero ista vegada por puestos planos, por as urbanizacions residencials d'as tierras conqueridas a la mar en l'ueste de Chibraltar, y me miré a Main Street con a plaza Casemates ta tantiar l'ambient nocturno, cosa de l'atro mundo pero millor que no en l'atro costau d'a muga, pos en Chibraltar practicament no bi heba restriccions covid. China chana torné ent'a Linia d'a Concepción, an que m'asperaba l'auto ta tornar ta Conil, con as garras crebadas pero o esprito contento.

Chibraltar me sorprendió. Asperaba pasar, veyer quatro gilipolladetas postizas, fer-me a foto postureu, y no sabría si me daría ta pasar tot o diya u habría de fer bella cosa por Linia d'a Concepción u mesmo por Tarifa. Tot a'l vies, Chibraltar amenista dos diyas a tot estrús ta veyer-lo bien. Asinas que no descarto tornar-ie, encara que tampoco me quedé con ganas de veyer garra cosa especial que no podese veyer. Chibraltar achusta una curiosa historia con monumentos, tunels, espelungas y miradors esparpallants; una polida naturaleza, prou que no pura de tot, pero decentment chestionada; una multiculturalidat curiosa, que se refleixa en o emplego d'as luengas y en o sincretismo britanico-mediterranio mena Malta, y cierto ambient cosmopolita en o suyo centro historico, encara que sin pasar-se, pos no dixamos de charrar d'una localidat de menos de 35.000 personas. Pero más que no un puesto ta visitar y fer turisteu, veigo Chibraltar como un buen puesto ta pasar una puenda meya-luenga, u mesmo vivir seguntes as situacions vitals: placha, mont, naturaleza, historia, curiosidatz culturals y una tranquilidat no aburrida. Vale que tener menos restriccions covid y poder veyer o rostro a la chent siempre fa que os sentimientos sigan millors, pero asinas como me quedé con a sensación de que Cádiz no cumplió as mías altas expectativas, Chibraltar ha sobreixiú as mías expectativas previas.

15.11.20

Enta Trafalgar: repolidas pero hippiosas plachas en as auguas de Nelson


A la distancia perfecta ta fer una cursa en bici dende Conil, se troba o cabo de Trafalgar. Pero como yo no'n teneba, pos i marché en auto, a lo galbán, pero de verdat qu'agana d'ir-ie en bici. Y como a servidor le fan goyo os puestos historicos, no podeba dixar de pasar a oportunidat, no sin antis mirar-me a dentrada en a wikipedia anglesa sobre a famosa baralla de Trafalgar, y bell par de chicotz documentals. Y ye que no'n sabeba brenca, y puet-estar que o mal papel d'os espanyols en ixa baralla explique por qué no s'amuestra en a escuela -lo menos a yo, que nomás m'enteré una mica más de qué iba l'asunto de Trafalgar quan visité a famosa plaza en Londra.

A baralla de Trafalgar concaró a flota naval de Gran Bretanya, enfilada por o vice-admirant Nelson, contra a flota Francho-Hispana, enfilada por l'admirant Villeneuve, en 1805 en ixas auguas gaditanas, en o marco d'as guerras napoleonicas. Mientras Francia teneba o control militar por tierra, Anglaterra lo teneba por mar. En una curiosa baralla naval, an que os contendients chugoron a o pilla-pilla por Europa y o Caribe, a la fin a flota britanica apercazó a la flota franco-hispana en Trafalgar. En pocas horas, y con tacticas poco comuns y curiosas, os angleses esboldregoron a os franco-hispanos, y ixa victoria suposó a hechemonía britanica en os mars dica o sieglo XX. Nelson murió en a mesma baralla, pero pasó a la historia como un d'os más importants herois nacionals britanicos.

Malas arrivar-ie con l'auto, lo dixé una mica apartau, pos parti de l'acceso yera
trancau, y mesmo que hese estau ubierto, no hese puesto continar por un camín a ratos pleno d'arena. Marché bell kilometro y meyo a piet, troz presidiu en a suya dentrada por bell par de botiguetas hippies, con os suyos amos sin fer cosa -no bi heba publico ni chent- so que charraputiando sin mascareta y carranyando-se dentre ells por custions de diners... Cosas de hippies. S'anunciaba a os pocos metros d'istos dos puestetz hippies un mercau hippie más grant y aprestau, pero yera trancau. Mal presachio ista dentrada. Y no porque as cosas estasen trancadas, sino por a presencia de hippies guayons.

Pero dixando ista anecdota hippiesca, o cabo de Trafalgar yera una atentica maravilla natural. Dunas con a fin en plachas kilometricas, d'arena polida y con
poquisma chent, que me facioron remerar as dunas de Paoay en Ilocos, Luzón. Y tot o paisache presidiu por o imponent Faro de Trafalgar, construito en 1860. Mesmo o rastro d'as ruedas de quads en l'arena feba entrefilar que bella cosa d'ixas tamién se fería por Trafalgar, quads que tamién me trobé por a carretera.  I puyé dica a cleta d'o faro, lo bordié y me facié as tipicas fotos de postureo, baixando finalment a la placha. L'orache yera perfecto, as colors en o lusco repolidas y a sensación de rosada marina quan as olas remataban en l'arena u trucaban as rocas, chunto con ixe soniu tant fuerte pero relaixant de vegada, me dixoron embabiecau. Tanto que, sin pensar ni fer cosa, nomás fendo gambada quasi a garras d'onso, veyendo as auguas d'a famosa baralla u estando-me quieto, me se pasó una hora sin saber-lo.

Ya en o lusco bien dentrau, y reviscolando-me d'a maravilla, decidié tornar y fer una gambadeta por o lugarichón cercano de Canyos de Meca... Pero estió una gambada curta: yera canso, ya bi heba muita poca lumbre y o puesto en sí continaba con o estilo hippioso-guayón, que, dimpués d'haber conoixiu prou bien en a mía vida y más que más en Filipinas, cada vegada refuso más. 

7.11.20

Enta Cádiz: una tacita de plata... poco habanera


Un d'os platos fuertes d'ista estacha yera Cádiz ciudat, d'a qu'heba ascuitau muito, tanto por historia como por floclore y cultura, y que m'atrayeba en tanto dicen que tien una sociedat ubierta y amistosa, y tamién un patrimonio y una distribución que fan alcordanza a ciudatz colonials como La Habana u Vigan. Y tamién, prou que sí, por o suyo orache calido. Amenisté tres diyas ta veyer-la.

O primer diya, arrivé un dominche de tardis, pasau o chentar. Dixé l'auto como bien podié sin bosar cosa, cosa que no estió fácil tot y que a zona azula yera franca, y me miré o plan d'a ciudat en GoogleMaps. Grants avenidas rodiaban toda a peninsula historica, que a la suya vegada teneba muitos troces de malacón y muralla, muitas vegadas cara t'o mar, tot isto chingarriau por bell bastión u fortaleza ta esfender a ciudat d'as enrestidas que veniban d'o norte d'Africa y d'atras potencias europeyas, más que más angleses y holandeses. Asinas que, como bi iría muitos diyas, decidié prencipiar fendo o rolde a o circuito d'as murallas y fortalezas. Bella parti en concreto podeba fer alcordanza a La Habana, como o Paseyo del Vendabal u as Murallas de San Carlos, pero en cheneral, no s'aproximaba ta cosa. Por cierto, que una d'as dentradas d'as ditas Murallas de San Carlos, an que agora se troba a Plaza de Filipinas, da un retiro a la Puerta d'Intramuros de Manila, a d'a carrera Victoria.

O caso ye que de cabo quan me desviaba ent'o centro d'a peninsula ta veyer bella fita, como o Monumento a la Constitución de 1812 y a Plaza d'a Hispanidat, y como en ixas horas o sol pretaba y mesmo cremaba, a la fin que quasi sin querer o cuerpo me dició de chirar y veyer más os callizos y monumentos que se troban en o corazón d'a peninsula dentre uembras: o concello, a seu -que yera trancada-, a parroquia de Santa Cruz, o teyatro romano -por desgracia tamién trancau-, y muitas replacetas y monumentos a personalidatz que d'una u atra traza son enreligaus con a historia de ista ciudat. Curiosos son también bells arcos que delimitaban murallas y mugas enantis, como l'Arco del Populu -vico en o centro, agora de tapeu- u l'Arco de los Blanco, y tampoco no le faltan antigos palacetz, mercaus y casas de personas de renombre antismás. Toda ixa ciudat, a más gran parti piatonalizada u semipiatonalizada, rebute patrimonio y historia, y se nota. Pero atra vegada, fueras de bell callizo u bella cantonada muito concreta -pero prou ta quitar a foto trapacera-, de estetica colonial cosa: Cádiz quasi pareixeba más una Salamanca costera, con malacons y buen orache, que no una Habana. Sinyors, si vustetz quieren trobar ixos esquemas y ixe patrimonio colonial en España, muito millor que marchen ta Canarias.

China chana, o sol baixaba y ya se podeba fer una gambada por os malacons costers, gambada prou agradable, por cierto. Asinas que pillando o Paseyo del Vendabal, y pasando por debant d'o teyatro romano, arrivé en o paseyo Fernando Quiñones, una luenga salida de tierra ent'o mar feita dentre crebaolas, que remata en o castiello de San Sebastián, que por desgracia leva bells anyos trancau, ta l'asombro d'os turistas que i yéranos. Ixo sí, o paseyo de bells pocos metros, con mar a cada costau y bella ola fura que mullaba una miqueta, yera un placer. Fer-lo mientras o lusco prencipiaba, encara más. O paseyo yera presidiu en a suya dentrada por una portalada historica, y chicotas plachas a os suyos costaus, an que beluns yeran ficando-se en l'augua.

Feita a gambada y as tipicas fotos postureo de rigor, continé o mío camín costero ent'o castiello de Santa Catalina, unatra d'as fortificacions esfensivas costeras de Cádiz, tot dimpués de trescuzar a piet o paseyo d'a placha La Caleta, con chent correndo, andando u mesmo fincando-se en l'augua, y por alto, por do yo yera fendo a gambada, buenas clicas de chovenastros y no tan chovenastros pasando a tardi, fendo-se bella biera de lata, sin midas de seguridat Covid, ni distancias ni mascareta. Honestament, quasi lo agradeixeba: vida! -Sincusatz-me a mía irresponsabilidat, pero ya sabetz que en iste blog escribo as cosas como las siento, encara que yo mesmo reconoixco que de cabo quan no son correctas. Arrivé en o dito castiello en cinco u diez minutetz, y bi dentré: exposicions d'una autora espanoyla y unatra chaponesa sobre telas y pinturas, y sobre tot, una chicota fortaleza en a punta de Cádiz con bells pocos pisos y laberintos ubiertos an que poder mirar-se a ciudat y a mar por totz os costaus. Parelletas d'enaimoraus -y yo solenco!-, y a la fin, cadagún trobó o suyo puesto en a fortaleza ta mirar-se o lusco, precioso de raso, adornau por os aplausos que a chent le adedicó dende a placha de La Caleta, o paseyo del Vendabal y o propio castiello de Santa Catalina. No m'entrefilo a la chent de Zaragoza aplaudindo o lusco totz os diyas, en un ambient tan amistoso y social, como si fuese una celebración.

A os dos días, torné ta Cádiz. Y ye que en a primera visita dominguera m'heba quedau con ganas de visitar as runias de Gadir, l'antiga colonia fenicia fundada arredol d'o sieglo IX aC -no se sabe guaire bien quán, puet-estar que antis- y que
enduró baixo o batiauguas cartachinés dica a plegada d'os romanos. L'asentamiento más occidental d'os fenicios, pueblo mercant que tenió as suyas principals ciudatz en Biblos, Tiro y Sidón, en o Libano, y tamién, en cierta mida, mai d'a civilización punica u cartachinesa, d'a que ya fablé quan visité Murcia. O chacimiento ye chicot, parti d'un bico fenicio con bellas casas, carreras, os respuis d'as banyeras ta fer salazons y treballar os peixes, y murs. Tamién bell par d'esqueletos, un d'un mixín muerto en a carrera fenicia y unatro, una crapaza d'una vaca. Pero por chicot que fuese o chacimiento, a prochección de bells 10 minutos en prencipiar yera buena -una mica aparatera y hollywoodera, pero feba honra y no aburriba- y malas rematar, a pantalla se plegaba y se veyeba tot o chacimiento, que yera amagau por dezaga y por o que podebas fer una gambada en pasarelas de veire muito bien iluminadas y ambientadas, y con sobrebuenas explicacions: concisas pero prou completas. Soi muito exichent con as explicacions, y istas me facioron asabelo de goyo por formato y conteniu. Antiparti, yo yera l'onico visitando o puesto o martes de tardis y a mesacha que yera cusirando yera bien maheta, m'explicó una mica más tot o patrimonio de Cádiz y nos quedemos charrando una mica.

En rematar a visita a las runias fenicias, pasé por un costau d'a Torre Tavira y a
suya cambra fosca, que dicen ye o millor puesto ta veyer Cádiz dende alto. Pero como yera pretando a plevizniar y as colors d'o cielo se'n yeran amortando, decidié dixar-la ta unatro diya, probablement ta quan tenese bella visita zaragozana. Y ye que no yera custión de bosar os siet euros ta no poder disfrutar o puesto de tot. Decidié continar a mía gambada ta rematar de veyer o centro historico de Cádiz, pero veyé uns calcers en una botiga que me facioron goyo, y prou que me los merqué. O diya, tot y que pleveba, yera salindo perfecto: runias fenicias, charrazo agradable y zapatitos nuevos! Bueno, ya una vegada con calcer nuevo marché t'o Baluarte de Candelaria, a zaguera d'as fortificacions costeras que me quedaba por visitar, pero o matacrabas se'n tornó en firme plevia y cambié de plan mientras feba a gambada: marcharía t'o cercano Museu de Cádiz, atracción que no yera en os míos plans inicials pero que teneba buenas valoracions en Google Reviews. O museu yera en a Plaza de Mina, que por a suya distribución, as palmeras, os loros que bi'n heba y una mica as fronteras d'as casas, teneba un toque colonial -ixo, u las ganas que yo teneba de veyer ixe toque. 

Y bai si estió un encierto! O museu yera a rebutir de repuis fenicios, romanos y posteriors, asabelo d'intresants, con piezas onicas. En a parti fenicia, ye curiosa a influencia echipcia mientras una primera puenda -dica os sieglos VI-V aC-, y a influencia griega dimpués baixo o batiauguas de Cartago, dica a conquista romana.
Pero o más impresionant de tot, que desconoixeba, yera a presencia de dos sarcofagos fenicios de marbre, d'o sieglo V aC, un d'un hombre y unatro d'una muller. Curiosament, os investigadors han trobau que dentro d'o sarcofago de forma femenina bi heba un hombre, y dentro d'o sarcofago masclino barbau, una muller. Os propios sarcofagos, os obchetos y mesmo os propios dioses y ritos fenicios, refleixan una clara influyencia echipcia, influyencia que plegó ent'o sur d'a Peninsula Iberica y que mesmo se cautivó por istas tierras. En primeras no me pensaba estar en o museo más d'una horeta, pero a la fin bi'n estié dos. Y ya, encara plevizniando y con o lusco acucutando, decidié marchar t'o Baluarte de Candelaria, por ixo de ramatar as cosas que en primeras quereba fer en a capital gaditana. Pero antiparti de malas luces y mal orache, me lo trobo trancau tot y que en Google meteba que yera ubierto. Bueno, facié la d'aquell y ya torné ta l'auto -que lo dixé difueras d'o centro historico- y ta casa en Conil, contento por un diya prou productivo.

Encara me queda un zaguer diya en Cádiz, ta veyer bella cosa que me s'ha quedau con o tintero y a parti no historica d'a ciudat, que de seguras que tamién tiene bell puntaz. Pero tot ixo ya lo feré unatra vegada, con bell amigo que vienga a visitar-me. Cádiz no yera mica mal, pero me fació una mica de burro falso: tacita de plata, puet; La Habana chica, ni de conya. Con tot y con ixo, pensando-lo un poquet, estoi que ye más falta de yo y d'as espectativas que m'heba feito, que no d'a ciudat en sí: una ciudat historica y patrimonial espanyola continental bien atrapaciada, pero rodiada de polidas plachas en as que s'han feito murallas, malecons y atras construccions historicas. Isto, chunto con a suya chent, l'atorgan muita identidat.