30.1.25

Enta Echipto (iv): l'oasis de Bahariya y a profesionalidat d'os beduinos


No sabeba cómo iría de tiempo, pos quereba pillar-le muito bien o punto a O Cairo y diez días podrían no estar prou, pero ascape paré cuenta que con siet u ueito días podría fer tot o que quereba, de vegada que Enrique me recomendó visitar o Sahara. Asinas que, habendo-me alzau a bala en a recambra en as mías investigacions previas a o viache, malas rematar a mía estacha en Guiza decidié d'ir ta l'oasis de Bahariya, que apareixeba tamién muito bien valurau por o rete.

A traviés de booking, reservé l'aloix y achencia Bahariya Safari Camp, que si la menciono, prou que ye porque a mía experiencia con ells ye estada muito buena, pos ya sabez que no goso d'anunciar establecimientos privaus. L'amo Ezz charró con yo por whatsapp dende o primer momento, y en o pack, que no yera mica caro, entraba tamién o transporte dende O Cairo, ir-ie y tornar-ne. Asinas que rematada a mía estacha, a las siet d'o maitín venió una furgoneta t'a explanada d'as piramides de Guiza y nos levó dreito ta Bahariya en un viache de más de quatre horas que se fació entreteniu por o paisache desertico, d'arena y más arena. I plegaus, l'amo Ezz nos recibió a toz os nuevos y ascape nos metioron en collas de quatre y cinco personas, chentemos y puyemos en os 4x4 toyotas prestos t'a primera chornada d'o viache por o disierto. Cal decir que a chenta, feita de tomate, perpino, pan echipcio sin viena, sopa de roz echipcio -pareixeba pasta-, roz y carne, la repitiemos toz os diyas ta chentar y cenar, pero a yo rai, porque yera sobrebuena. 

Chentaus y en o 4x4, con muita ilusión y ganas, compartié experiencia en primeras con dos parellas chovenas, una italiana y atra chinenca. Bueno, en verdat a mesacha yera taiwanesa y o mesache chinenco-malayo, naixiu de Malacca, asinas que a mía estacha por os dos puestos nos dio ta buenas conversacions mientras íbanos por l'arena d'o disierto. Asinas dica que aturemos en a primera atracción, o disierto negro, dito asinas porque l'arena saharawi s'achuntaba con rocas volcanicas, predominando as zagueras en os antigos y chicoz volcans, que daban ta puyar en 20 minutos. Dimpués, pasemos por a montanya de cristal, dita asinas por as formacions de silicio feitas en mezclar-se l'arena y o magma a distancia, y marchemos t'o disierto blanco, dito asinas por a color d'a suya arena, con bells mohons d'o mesmo tono en metat d'a plana, y que daba ta buenas fotos. Y finalment, marchemos t'a plana d'arena blanca chingarriada por figuras cheolochicas de tamanyo medio, que feban as veces d'estatuas de campirols u mesmo coniellos. No guaire luen d'astí, os guidas aprestoron o campamento, con cinco tiendas de campanya t'as nueu personas que i yéranos, achuntando os dos 4x4 fendo 90 graus y ficando-ie un lienzuelo ta cubillar-nos de l'aire.

O nuestro guida ixe diya, Ahmed, yera un mesache foriconero que se le veyeba un sol, y mesmo o zaguer diya i venió de propio ta despedir-se de nusatros, alcordando-se de toz os nuestros nombres. O guida de l'atro auto, más chalanguero, nos explicó a historia cheolochica d'o lugar y aprestó a cena, que yera sucosisma, más que más una sopa con trunfas. Astí, gracias a os italianos, tamién chalanguers, faciemos bells chuegos, fumemos cachimba y nos ne fuemos t'o leito a ixo d'as once d'a nueit, baixo un ciel estrelau que no veyeba asinas dende Bantayan. He de decir que pasé mala nueit, pos feba una mala ixufrina y bi iba poco equipau, tot y que as tiendas de campanya alzaban buenos sacos y lienzuelos, y tamién m'hese feito goyo de veyer bella rabosa d'o disierto, pero estoi que faciemos masiau rudio y no i venioron a escar os repuis d'a cena, como dicen gosan de fer. Manimenos, a experiencia estió sobrebuena.

A l'atrol diya, viespra de Nadal, veyemos l'amaneixer, nos ne desayunemos en o disierto y tornemos ta Bahariya, que yera a 100 kilometros. Dimpués, nos i quedemos nomás servidor, una parella franco-colombiana y una mesacheta chovena chinenca ristolera, que levaba vivindo en Anglaterra más de cinco anyos y que festechaba con un marroquí, por o que conoixeba bien a cultura arabe. Chentemos luego en Bahariya y d'astí un nuevo guida, tamién muito maho, nos levó por puestos más cercanos a o propio lugar. O primer d'ells, as fuents d'augua que surten por toda la redolada, con acuiferos d'entre 150 y 800 metros de profundidat, os más baixos con auguas calients. Nos explicó que feba 50 anyadas se podeba trobar augua a tasament 15 metros de profundidat, pero o creiximiento d'o puesto, an que agora viven 25.000 personas, ha feito creixer o consumo d'augua, un augua que vien filtrada d'un Nilo tamién más controlau. En verdat, ixas fuents feban balsetas que dimpués canalizaban por campos de palmerals y bordicallos. Yo en primeras m'entrefilaba bell puesto con cascadas y badinas dentre palmeras, pero fueras d'ixa imachen, me trobé con bella cosa muito más parellana a o guéiser de Pozuelo d'Alagón.  

Sí que dimpués nos levoron a o que claman lago salau, an que o paisache se pareix muito  más a ixa ideya d'oasis que nos han vendiu en os libros de primaria, con un galacho d'augua rodiau de palmeras y, dimpués, de l'arena d'o disierto. Muito pareixiu ista vegada a la laguna de Torrevieja, nos faciemos astí un té, y dimpués veyemos a Montanya d'Escalerons, dita localment, Gebel Maghrafa, an que s'han trobau muitos y grants osifarrios de dinosaurios y ballenas; a montanya d'os angleses, do s'alufra tot l'oasis y que ye presidida por as runias d'un fortet anglés feito mientras a Segunda Guerra Mundial ta controlar una posible invasión italiana dende Libia. Astí veyemos o lusco, y marchemos t'o nuestro aloix en Bahariya, do cenemos y aprestemos una chicota borina de nadal con os mesaches chovens beduinos. 

Asinas, nos levoron bieras, encara que tardoron quasi una hora en trobar-las en ixe lugarichón musulmán, y os chovens beduinos levoron as suyas cachimbas y fumarramen. Zorrupemos y dancemos, encara que trobé a faltar una mica más de chenero no masclino, cosa imposible en ixa sociedat tradicional, y en un momento d'a nueit me dicioron que metese yo a mosica. Yo yera tentau de meter una mica de salsa y de bachata, más quan a parella franco-colombiana me dicioron que danzaban bailes latinos, y que a mesacha chinenca sabeba os pasos basicos, pero m'entró a cordura y busqué en o mío YoutubeMusic haqueau una lista de mosica beduina recient. La metié y os chovenoz beduins s'alticamoron y emocionoron pensando-se que yo ascuitaba y me sabeba ixas cantas. Como no charraban anglés, ni yo arabe, les siguié o chuego y les dicié que sí, que m'encantaba ixa mosica, y asinas me los gané. Tamién cal decir que a mesacha chinenca se los ganó dende o prencipio, pos se pensaban que yera soltera, dica que a metat d'a nueit, pispotera ella y ixulufrando a tena, dició que yera prometida, tot y que me confesó dimpués que yera mentira. Tornando t'a mosica, a verdat ye que yera a primera vegada que ascuitaba ixas cantas, pero no pas a mesacha chinenca, que con o novio marroquí, teneba a suya propia lista de mosica arabe y se las sabeba. Ixo sí, yo m'en he quedau con tres u quatre que m'han feito muito goyo, y ya las he mesas en a mía lista, presidindo todas ellas una dita Satalana. Ah, y tamién me quedé con a pudor a fumo de chera en o chambergo bueno que m'heba recient mercau en Eslovaquia por o rete: bien se vale que en una lavandería d'O Cairo me l'han escoscau muito bien. 

A l'atrol diya, me'n puyé con una mica de resaca, pero dimpués de desayunar-me, encara me vagó de fer una gambadeta por Bahariya y despedir-me decentement d'o lugar ta tornar t'O Cairo. He de decir que m'asperaba atra cosa d'un oasis y d'o Sahara: más arena, más contraste galacho-palmeras-arena, campos de dunas que prenen tot l'horizón, y más bien me trobé un disierto quasi estepario que no s'esferenciaba guaire de paisaches monegrinos. Si ye verdat que as formacions volcanicas y as calizas feban paisache esparpallants, pero más m'en pareixen os que se troban en Lanzarote u Tenerife. Y l'encanto d'o viache de quatre horas entre arena se torna una tortura a segunda vegada que lo fas, como sofrié mientras a tornada. Manimenos, a experiencia entre as chents beduinas, os buens companyers que me i trobé, a nueit de nadal de borina entre os chovenoz beduinos, a profesionalidat d'o Bahariya Safari Camp, sobresalindo o guida Ahmed, fan que, sin duba, recomiende a experiencia en Bahariya. 

29.1.25

Sofía de Dinamarca

Son as quatre coladas d’a maitinada en Budapest y mientras aspero o mío vuelo ta Barcelona, me foi un café y me da por escribir sobre una historieta que me pasó fa dos diyas.

Ya sabez que dende fa bells años me fan goyo os bailes latinos. Antiparti d’o herencio familiar, ye una buena traza de socialización y tamién de fer una miqueta d’exercicio, dos dembas que os trotamundos muitas vegadas deixamos a un costau sin querer. Y quan marcho t’as esferents ciudaz, mesmo que siga por pocos diyas, pos esforigo una mica os eventos que bi’n ha, y encara que pocas vegadas i voi, pos remato canso perro de caminar y veyer fitas mientras o diya, de cabo quan me da por ir-ie.

Y asinas pasó en Budapest, an que veyé un evento de salsa y bachata en luns en o bar Füge Udvar, café en runias d’o antigo bico chodigo y hue bico hippie-hipster, y que ta forro de bota, yera franco. Sin guaires enerchías i fue, y dende que pisé a suya entrada, no me fació burro falso. M'i trobé un patio encarpau, con buena temperatura y bien ixoriau, con mesas en disposición cervercería popular, y collas de todas as edaz que transmitiban muito buen rollo. A man cucha, ya dentro d’un antigo edificio que bien podría estar quitau d’o Gancho u d’a Madalena, una cambra de chuegos varios, y a man dreita, en atro edificio chemeluco, a cambra de baile, prou grant como ta poder bailar sin empentar, y con prou chent.

Dentro d’a cambra de baile, o mesmo buen rollo: chent de todas as edaz, buena ambientación, y mesmo numero de mullers que d’hombres, lo qualo en istos eventos s’agradeix. Y agora vien a borina.

Quité a bailar a una mesacheta choven, foriconera, pero que no me deciba que no a garra baile. Yo yera astí ta pasar-lo bien, pero bueno, qui sabe, as cosas pueden surtir. Y dimpués de dos cantas, decidié ir fendo ronda de baile con más chent, pos no ye custión de dar ferrete, y si as cosas han de surtir, tamién cal veyer en l’atra parti bell cenyo, como amanar-se-ie u fer una miradeta. Pos bueno, que a mesacha i bailó una canta con atro mesache y dimpués os dos dispareixoron.

Poco dimpués, dancé una canta con una mullereta que no yera mica foriconera, no: ista enrestiba a saco. Yo yera canset, y no yera de tot motivau, pero bueno, pensé una mica lo mesmo. Imos a veyer cómo van as proximas cantas y qui sabe, que a dengún no l’amarga un lamín, y más dimpués de 5 anyos en Siberia (5 meses en Kosice). Pero bueno, dimpués de dos cantas y con l’atra chitando-me cantals -ista vegada yera yo qui me trobaba una mica enferretau-, facié una mica de rolde ta danzar con más mesachas. Ella se metió a bailar con atro mesache, y a l’atral canta, ya no los torné a veyer: “Copón bendito, cómo van as cosas por aquí!”, pensé, y tot en un ambient de muito buen rollo, que mesmo aganaba de salir t’a luna encarpada de cabo quan a descansar-se y ixulufrar o conchunto d’o puesto.

Y a la fin, le dicié de bailar una bachata a una mesacheta roya delgadeta y polideta, refitolera pero con un puntet gracioset. Yo siempre prencipio danzando bachata dominicana u clásica, que ye ritmica, pos a más nueva bachata sensual ye muito corporal y no me trobo de tot comodo danzando ixo, encara que bell paso i fico si veigo que a mesacha ye ubierta. Manimenos, ista mesacha prencipió pillando-me ta no fer que bachata sensual: acortaba as distancias y mesmo quan le miraba de fer o chuego de mans ta fer chiros y ritmico, ella s’acercaba, me pillaba por a esquena y no me soltaba. En primeras lo trobé gracioso, encara que rematé trobando-me una mica incomodo por foriconero: pero en quereba más, bi heba conexión.

Pasó a canta, y luent de querer danzar con atro, continemos danzando, y a bachata se tornó más sensual, tanto que mesmo a chent d’astí, acostumbrada a o baile, se nos ne miraba. Bi ha un paset que se fa fendo una trabanqueta en o chenullo ta rematar fendo una onda en a muller: ye un paso embolicau, y que si se fa mal, pos se toca lo que no s’ha de tocar. En bella academia, m’han amostrau belún d’istos pasos, y quan quiero chugardiar, los emplego a redolet, pero siempre medindo bien a disposición d’a mesacha. Danzar toda una canta asinas ye una cosa que nomás he feito con parella y en privau. A ista mesacha rai, pos ella no quereba distancia, y o paso remató tornando-se en contacto contino d’o mío muslo con a suya forcacha, y no pareixeba importar-te, tot a'l vies, pareixeba querer-ne más.

Yo yera disfrutando d’a situación, pero no sabeba qué fer, y más quan o mío aparato s’heba meso duro y contactaba ella. Imposible que ella no parase cuenta, y yo puedo tener o mío punto saliu, pero no pas tanto. Yera una incomodidat quiesta. En a zaguera parti d’a canta, ya danzando con contacto de tot, garras, forachas y peitos, ella pilló os suyos brazos, y encara que sintié una mica de dubda d’a suya parti, s’agafó a o mío cuello. Y asinas rematemos a canta, más como una lambada de parella que como una bachata. Ficó o suyo rostro en o mío peito, y o mío moflete contactaba con o suyo crapacín. Yo pensé que si en ixe mesmo momento me se miraba, m’i amanaría china chana t’os suyos labios ta dar-le un beso, pero no me se miró.

Remató a canta y miré de charrar una mica con ella. Se deciba Sofía y yera de Dinamarca. Manimenos, en charrar no noté ixa proximidat que tenébanos danzando, por o que pensé que bien podría estar una mesacha feita a la kizomba, un baile muito más corporal y que quan he prevau, pos no me s’ha dau bien, pos no ye ta foriconers. Ella i yera con un hombre, un amigo chonflo y calvo que se notaba que teneba pretensions con ella que nunca no ferá realidat, y malas rematar a canta ascape i venió ta charrar y bailar con ella. D’atra man, o DJ cambió a bachata por salsa, y ixe ye un terreno en o que, encara que puedo esfender-me, no domino, no pas como a bachata.

M’i estié bella canta más, pero yeran todas salsa, y china chana fue pensando que talment m’hese feito masiada fantasía, asinas que a ixo d’a meyanueit, y con una achenda plena de cosas a fer a l’atrol diya, en hopé. Manimenos, a calor que me dio ixa mesacheta, estió como la que sintié quan una zevillana dita Zara me cantó bella canta mirando-se-me a os güellos en un guariche de Camiguín, de borina, ella con as suyas amigas gripias, y yo con Enrique. Y dimpués de 5 anyos en Siberia (5 meses en Kosice) con orache fredo, chent más freda, y mesachas encara más fredas, bai si m’ha marcau. Ahiere, y mesmo hue que escribo istas linias dende l’aeropuerto de Budapest, encara soi sentindo as birabolas en o estomaco. Os que me conoixen bien me dicen que soi un romantico, y tamién una mica falderiquero, y tienen razón.

19.1.25

Enta Echipto (iii): os museus d'O Cairo


Una d'as cosas que o turista para cuenta en planificar o viache a O Cairo ye a existencia de tres museus d'echiptolochía: o historico Museu Echipcio d'O Cairo, ubierto en 1902, o nuevo Museu Nacional d'a Civilización Echipcia, ubierto en 2021, y o novizo Grant Museu Echipcio, ubierto parcialment en 2023 y 2024. 

Y claro, uno ye muito aficionau a l'arqueolochía y a historia, pero visitar tres museus, antiparti deseparaus entre sí, ya ye masiau, y estoi que t'a más grant parti d'os turistas, encara más. 
Asinas que me decidié por dos d'ells, y baixo o consello de Sherif, que estió o mío guida en as piramides de Guiza, a la fin trigué o historico Museu Echipcio d'O Cairo y o nuevo Museu Nacional d'a Civilización Echipcia, abreviau por as suyas siglas en anglés, NMEC. 

Prencipié por o NMEC, que a suya devantadera oficial estió toda una fita en o país y en o mundo, con una ceremonia repolida y esparpallant digna d'unas olimpiadas, retransmitada en televisions de tot o globo, an que 22 momias fuoron levadas por as carreras d'O Cairo dende o Museu Echipcio d'o Cairo dica iste nuevo museu. A ceremonia estió tot un acto d'exaltación nacionalista por parti d'o president Sisi: ta muitos, una curtina de fumo cara t'os verdaderos problemas d'a sociedat echipcia post-primavera arabe. Hue, o museu ye presidiu en a suya entrada por una plaza graniza y, en un costau, un galacho que por desgracia no se puet visitar, y en a parti baixa se troba un centret comercial de libre acceso. 

I arrivé en o NMEC con a entrada mercada por o rete y me trobé con un nuevo edificio, muito bien disenyau, diafano y con dos plantas: a d'alto, con una represetación d'as esferents puendas d'a historia d'Echipto, con piezas de todas ellas: o Echipto prehistorico, l'Antigo 
Echipto, o Echipto Helenistico, o Copto, o Islamico, y os dos zaguers sieglos. A ideya ye muito buena, sin dubda, pero as piezas astí mostrada no yeran principals ni de tot representativas d'istas puendas, sino diría que más bien piezas "de segunda". En o piso d'abaixo se tienen as famosizas 22 momias, 18 faraons y quatre faraonas d'as dinastías 17, 18, 19 y 20, an que destaca Ramses II, mesas en cambras y corridors foscos, con una entrada circlar con espectaclo audiovisual y voces tenebrosas, y con un ambient de uembra perén, fendo tot ixo a experiencia más emocionant, pero más falsa tamién. Y ye que, si no por o numero de momias, quasi pareixeba trobar-me en as exposicions de momias que de cabo quan fa o CaixaForum de Zaragoza. 

Con ista experiencia en o NMEC, menos m'aganaba de prevar o novizo Grant Museu Echipcio, que seguntes o guida Sherif, pate d'as mesmas tachas pero mesmo pior, y atro diya marché t'o historico Museu Echipcio d'O Cairo. Aquí me trobé milentas de turistas y guidas, quasi empentando-se arredol d'as principals fitas, en contraste con o NMEC, que sí que transmitiba muita paz. Manimenos, a colección d'o Museu d'O Cairo ye esparpallant, a más ampla y historica que mai no he visto dimpués d'a d'o Museu Britanico, y me dio ta pasar-ie cinco horas en o puesto, prencipiando en o piramidión u tuca d'a piramide negra de Dahshur, que heba visto tres diyas antis. Cada pieza teneba recantos y detalles dignos d'estudio, y d'entre todas ellas, destacan a cambra de Tutankamon, con o suyo sarcofago y a suya mascara d'oro, y que a historia d'o suyo descubrimiento en 1922 ye bien conoixida. Manimenos, a o canto d'a cambra de Tutankhamon se troba unatra cambra adedicada a Psusenes I, faraón que a suya fuesa tamién fue descubierta intacta en 1940, y que no entiendo bien por qué no ye tant conoixiu como Tutankhamon, con una mascara d'oro igual de polida. Antimás, si o sarcofago interior de Tutankhamon ye feito d'oro y pesa 110 kilogramos, o de Psusenes I ye feito de plata, más valioso en a puenda d'os faraons.

Pero sin dubda, o que fa especial o Museu Echipcio d'O Cairo ye a suya aura historica, a más grant parti d'as vegadas con antigas y chicotas explicacions, u nian ixo, lo que fa recomendable a suya visita con guida. Muitas piezas se troban por cantons amagaus u entre tarabidaus d'o antigo edificio, de traza que no sabes si yes en un museu u en un almagacén d'antigüidaz, con estudiants d'artes posaus por tierra en qualsiquiera d'ixos cantonez y aprendendo a dibuixar con ixas alfayetas como musas, y as gleras d'o sulero y d'os parez, chunto con a ulor a viello y a fusta, contribuiguen a ixa aura antiga que remera o museu de Jumangi. Si o NMEC, con a suya distribución ampla en un modernizo edificio y con a introducción audiviosual d'a suya grant atracción, as momias d'os faraons, pareix un moderno y curto ebook, o Museu Echipcio d'o Cairo, con repalmars centenarios de fusta y beire ta protecher as piezas, y un sinfin de momias, estatuas y cheroglificos, ye un viello y completo libro acafetau que fa goyo d'ulorar, tocar y leyer a monico. 

11.1.25

Enta Echipto (ii): estimulos t'a reflexión

Cosa nueva puedo decir d'as onicas d'as siet maraviellas d'o mundo antigo que encara contina en piet y que, con os suyos 4600 anyos, dicen que puet resistir o enriste de cinco bombas nuclears como a de Hiroshima. Fuesas de lolo, pai y fillo, Keops, Kefrén y Micerinos, a suya construcción encara alza secretos y misterios, y mesmo en 2023 un analís con muons esclafinioron una nueva cambra, encara sin explorar, en a grant piramide de Keops. Con tot y con ixo, as mías espectativas, veyendo o espectaclo de slam turistico de Giza, no yeran guaire altas: m'entrefilaba milentas de turistas fendo postureu y locals mirando d'escular-los con qualsiquier traste u bella mierdeta de gambada en os arguellaus y sufiertos camellos y caballos. Pero no por ixo podeba deixar de veyer una d'as principals fitas arquelochicas y historicas d'a historia d'a humanidat, prou que con guida, ista vegada en colla y pillau de gufanya con un bono de Revolut. Y ye que si o diya d'antis visité as más intimas piramides de Saqqara y Dahshur con guida privau, agora en as grants piramides de Guiza pensé que ixo sería cacegar diners, pos a la fin, con guida privau u en colla, sería rodiau por milentas de personas igualment. 

Y no iba desencaminau con as mías envistas, pero tot milloró muito quan me pertocó de guida un hombre nubio mahismo y experimentau que se feba clamar Sheriff y que portaba un chapero acorde con a suya embotada. Sheriff levaba más de 20 anyos treballando comoarqueologo en as piramides, y nos deciba con argüello que participó en l'analís d'a pintura roya que encara se'n conserva en o rostro d'a esfinx. Mientras quatre horas, Sheriff nos explicó asabelo de bien a historia d'as piramides, o suyo proceso de construcción, as novedaz en o suyo estudio y a suya impronta mientras o paso d'o tiempo, de vegada que de cabo quan le pertocaba de carranyar con bella clica de chovenoz curiosos pero irreverents, que sin guaire malicia pero sin respeto l'interrumpiban ta mirar de trucar o ficacio de nusatros foranos, y de quitar-nos bella foto. Y ye que, como parti d'os programas educativos d'o país, os escolanos de toz os lugars visitan as piramides, y muitos ninos y chovenoz i van tot ilusionaus, estando a primera vegada que veyen foranos. As ninas tamién montaban en camello, chilando de cerina, como si fuese una montanya rusa. A o guida tot ixo le zurciquiaba y a muitos foranos tampoco no les feba goyo, pero a yo me remeraban a las mainadas de criez filipinos. 

Ixo sí, si os ninos filipinos son muito respetuosos y ascape se sincusan si les ne dices bella cosa, aquí os ninos yeran desafiants, fendo una mena de dialogo a chilos con mayestros y guidas, que si bien no entiendo arabe, soi seguro que les repuliaban bella cosa asinas como "¡que te estés quieto, coño!". Con ixas situacions m'alcordé de quan o guida d'o diya d'antis m'heba dito que o servicio militar ta masclos yera obligatorio en Echipto, y estoi que ye o trango d'a formación y educación ta que prengan una mica de rispeto y disciplina. Continando con as piramides, a presión turistica no fació que las deixase de disfrutar, y como digo, a la buena experiencia aduyó y muito o guida Sheriff, que con a suya profesionalidat y o suyo buen implaz ye un espiello en o que tot o país s'habría de mirar. En rematar, Sheriff nos dició que no feba vez entrar en l'interior d'as piramides, que antiparti d'a entrada extra que cal bosar, no son decoradas con cheroglificos ni estatuas, y que son a rebutir de chent entrando y salindo ascape por a presión d'os guardias, en un turtuoso caminyón de bells 40 minutos. Mesmo me dició que si heba estau en a piramide roya de Dahshur o diya d'antis, ixa yera muito millor experiencia y que o que trobaría dentro sería o mesmo. A yo rai, mesmo sabendo que sería una güenya, no iba a deixar pasar a oportunidat de ficar-me en l'interior d'una d'as maraviellas d'o mundo, mesmo más agora que se sabe que bi ha una cambra secreta encara por ubrir. Pero quan veyé una luenga coda de más d'una hora en o exterior, cambié d'ideya, y la sustituyé por fer-me selfies chusto en ixe momento que o sol pasaba por a tuca d'as piramides si pillabas un buen angulo. 

Rematé a mía estacha en a plana d'as piramides, y chusto voi y s'acolotan os datos d'o móbil, por o que mover-me por a ciudat sería más embolicau. Carranyau con l'amo de l'hotel, que me la vendió en teoría con prous datos ta tot o viache, me costó de fer a recarga pos no teneba o numero de telefono. Dimpués d'o mal rato y de chentar, decidié de marchar t'o Cairo Copto, a parti historica cristiana que pareixeba daba ta visitar en dos u tres horetas. Os cristianos coptos suposan alto u baxo o 10% d'os 110 millons d'echipcios, y a suya cultura y patrimonio, encara que amagaus por a grandaria faraonica, no s'han dixar eslampar si se vien t'a capital echipcia. En o bico, de callizos y laberindos estreitos y frescos, que feba remeranza a la chodería de Cordoba y en menor mida a os arredols d'a carrera Pabostria de Zaragoza, y que transmitiba una calma inusual en a chunga d'o Cairo, veyé asabelo d'ilesias, como a famosa ilesia colgant, a ilesia de Sant Chorche, a de San Serchio, y a de San Baco, que alza una espelunga capilleta que a tradición diz estió fogar de Chesús, María y Chusé mientras fuyiban de Palestina. En beluna d'ixas ilesias yeran fendo misa, y me i quedé bells minutos, estando curiosa a sensación d'ascuitar a liturchica luenga copta, derivada de l'antigo echiptcio. En ixe bico, a proporción de chent mirando d'escular-te yera más baixa, si bien a sagrada capilleta yera presidida en alto, malas puyar os escalerons de salida y encara dentro d'a ilesia de San Baco, por una botiga de beliquez. 

Manimenos, o que más me chocó en ixe bico cristiano estió a suya comunidat. A'l canto d'o fosal, pasé por un recinto de celebracions an que una colla de bellas cinquanta personas yeran fendo una lifara, mesaches y mesachas, por un regular chovens, beluns d'ells y d'ellas chungando a futbol en un campet de yerba artificial, toz mezclaus, como si me trobase en Espanya. Denguna mesacha con panyuelo, y o suyo estilo yera muito más casual y espontanio, con vaquers, chambretas, poco u dengún maquillache, en contraste con os velos y sayas, y os maquillache bamboso en morros y uellos propio d'as mullers en atras partis d'a ciudat. En atro puesto, bi heba una chicota cafetería con a mesma atmosfera, y do una mesacha, que feba parti d'una colla de tres, me se quedó mirando fito-fito, le dició bella cosa a las atras, y chiroron o rostro ta mira-se-me. No sé si me pareixería a bell primo suyo u qué, pero tanto descaro, que mesmo me fació sentir incomodo, no pareix mica común de mullers enta hombres en atros puestos. En resumen, sin estar un bico moderno, pareixeba que me trobaba en occident. 

Visto o bico copto, visité a cercana mesquita de Amr Ibn Al-As, orichinalment d'o sieglo XVII, encara que reconstruita muitas vegadas, a zaguera en o sieglo XIX, y que fa vez ta fer una visiteta. Y d'astí, ya en o lusco, pillé una mototaxi ta marchar t'o bico de Zamalek, que heba visto recomendau como modernet. Disfruté, como siempre, de chugar-me a vida en a chungla de trafico anarquico indo en una moteta malfarchada y sin casco, y por o camín veyé como as carreras y os bicos yeran más modernez d'o que m'asperaba. Bi heba muitas luces en botigas y fronteras, tanto que pareixeba que me trobaba en Hanói sino por a existencia de zeras. Bells letrers yeran en arabe y atros en anglés, igual que en a capital vietnamita belunos yeran en vietnamita y atros en anglés. Y finalment, en Zamalek, me trobé un bico universitario de carreras d'un carril con escolanos y foranos, mica fachendoso, que transmitiba muito buen rollo, y muito moderno, con muita chent en a carrera cenando bella pizza, fendo-se bell café u fumarriando, pero no pas zorrupiando. Aquí, bi heba chent de todas as relichions y esteticas, pero de tal traza que pareixeba tot muito más libre y cosmopolita, sin as presión d'as tradicions ni as relichions. Sin dubda, estió a millor traza de rematar un diya asabelo d'estimulant intelectual y socialment, ixo que tanto busco en os viaches, ixo que tanto goyo me fa d'as granizas ciudaz de mercenarios. 


3.1.25

Enta Echipto (i): prou de tranquilidat

Puya a man ta aturar os autos y asinas esnavesar a rua, no mires de trobar ceras por do caminar, trycicles, calesas y camellos chunto con autos que van perdendo piezas mientras os suyos conductors fan tot o posible por meter-los a 100 km/h, trato dreito, con contacto corporal, pero no pas agresivo, u a lo menos, no pas peligroso, ulor a mezclallo de fumo, basuera y repuis de toda mena de viellos estars vivos, ruidera, ruidera y más ruidera a todas horas... Bienplegau en o Cairo, y con cierto goyo, pos o cuerpo me demandaba una mica de Manileta, ixa mena de ciudat de mercenarios que a dengún u quasi dengún occidental le fa goyo, y que como ya sabez, a yo m'encantan. U millor dito, bienplegau en Giza, pos mientras escribo ista entrada no'n he visto más. 

Y ye que una mica canso, u millor dito, fastiau, d'a tradicional y boinarrosca Kosice, ya fa tiempos me prenié ta Nadal un viache t'o Cairo, una d'as mías cuentas viacheras pendients, y que dende l'aeropuerto de Budapest me pillaba prou bien. Y no una cuenta viachera qualsiquiera, sino una bien grant: y ye que nunca no heba pisau antis o continent africano, si descontamos una breu escala en Casablanca que facié en 2008 camín ta Canadá. Y cata que pillé o viache pensando más en eslampar d'a fredor, pero en verdat, si a toz os míos companyers espanyols en bella parti les pesa o tedio d'a segunda ciudat eslovaca, a yo, culo inquieto que no estomaca ciertas actituz viellunas, pos encara más. 

En iste contexto, ahiere diya 19 d'aviento aterricé en l'aeropuerto internacional Esfinx y
habendo-me estudiau bien y apanyau transporte, tarcheta SIM y hotel, aterricé de nueiz en o mío hotelet en a gran avenida paralela a las piramides, con balconada mirando-me-las bien cerqueta y an que me recibioron muito bien, de vegada que miroron de vender-me toz os suyos productos turisticos. O bico d'a zona ye una favela muito turistica, con carreras sin asfaltar y a rebutir de casichonas y edificios a meyo fer, con toque a barangay manilenyo, y que por o rete charran que ye muito peligroso, pero en verdat no'n ye: simplement, ye a visión y a cerina d'o turista occidental poco acostrumbrau a istos puestos. Ixo no quier decir que si te troban forano, no se metan a fablar con tu mientras cinquenta metros ta mirar de vender-te bella cosa, y quan aturan, no te'n faigas, que'n apareix unatro ta fer o mesmo. No miento si digo que a primera vegada que salié de l'hotel, mesmo estando de nueiz, en cincocientos metros "m'encorrioron" por relevos bells diez hombres y ninos mirando de verder-me bella figurina u bella cursa ufrindo chalanguera conversación. Con tot y con ixo, habendo viviu en Hanói mientras un anyo, y en menor mida, tamién en Manila mientras quatre, os pobrichons ya me pillaban con o cul pelau. 

A l'atrol diya, ye decir, hue que escribo iste post, m'he pillau una cursa privada ta visitar as piramides de Saqqara y Dahshur, con guida, auto y conductor nomás ta yo. Ye a primera vegada que lo foi asinas, y m'he dixau diners, pero prou que tanto me se'n da: viengo precisament ta veyer y conoixer o millor posible, dentro d'o turismo, l'arqueolochía echipcia, y no m'aganaba de fer a parti más pura d'a experiencia con una colla d'atros vinte foranos que ves-te-ne a saber si salen chorro a'l vies u van con mainada rebordenca y malcriada. Antimás, a l'amo de l'hotel le dicié que bosaría pero que no quereba sorpresas de posibles sobrecostes posteriors, como heba leito en o rete y como se veye que ascape te quieren fer por qualsiquier coseta. 

Y la verdat, ha merexiu a pena: o guida me levó en primer puesto a veyer a piramide de Saqqara, a más antiga de todas d'as d'Echipto con 4650 anyadas de viella, y os templos d'arredol, a rebutir de cheroglificos sobre a mitolochía y a vida cutiana d'o Antigo Echipto que m'explicoron muito bien y en particlar. Tamién aproveité y facié una chicota gambada en camello, que si bien no yera una d'as mías ilusions, me la ufrió o guida de bote y voleyo. Si cosa me chocó ye o relativo buen estau de conservación d'os cheroglicos feitos en relieve, beluno d'os mesmos encara conservando pintura, tot y que muitos turistas encara los tocaban y mesmo s'apreciaban marcas de claus y atros fierros de bell garrulo desucau. Y me chocó tamién o bien que dibuixaban os rinoceronts, una d'ells mesmo desacupando-se con un cocorel minchando-se o bibirón. 

D'astí, fuemos a o conchunto de Dahshur, con a piramide bandoniada y a piramide roya, as dos mandadas construyir como fuesa d'o faraón Seneferu fa bells 4600 anyos. Seguntes o mío guida, como a primera piramide salió mal, o faraón le dició a o suyo arquitecto que, u la tornaba a fer y saliba bien, u le mataba, y asinas ye como se fació a segunda, a roya, perfecta. Con tot y con ixo, no he puesto corroborar a historia por o rete. En sí, a plana d'o puesto ye esparpallat, y permite apreciar a grandaria d'o disierto chingarriau por piramides por toz os costaus, veyendo-se as de Saqqara, as de Giza y una intresant, dita Negra, no guaire luent. Ista zaguera ye quasi espaldada, pero a suya tuca ye una d'as pocas que se'n conserva, y se alza en o Museu Echipcio d'o Cairo. Sobre a piramide bandoniada, cal decir que ye a onica que conserva a más grant parti d'o recubrimiento orichinal de caliza pulida, pos en a resta d'os casos fuoron furtaus t'atras construccions, y finalment, sobre a roya, he de decir que ye o que más m'ha impresionau d'a rota arqueolochica de hue: s'i dentra en un estreito y claustrofobico corridor de más de 60 metros y con una pendient baixant -en tornar, puyant- que te dixa, literalment, esquinazau y ixarranau, ta arrivar en as tres cambras propias d'a piramide: as dos antecambras y a cambra funeraria. Sin presentar cheroglificos, a esperiencia ye esparpallant, d'as más polidas d'a mía vida, y sobre arqueolochía y patrimonio, a millor dimpués de Angkor Wat y a espelunga de Covalanas. Aduya a iste sentimiento haber estau solenco mientras prou tiempo en l'interior d'a piramide, pos pocos guidas y poca chent quereba esnavesar ixe corridor, y tamién l'aire cargadismo, que feba que alentar mesmo fuese embolicau. 

Ta rematar a cursa, marchemos t'as runias de Memphis, an que veyemos a famosa estatua chigant de Ramses II, que no tien garra y no se sabe guaire bien por qué, y me levoron tamién t'o museu d'o papiro y una fabrica d'olios de perfumes, que sin estar guaire d'o mío intrés, complementaban bien a cursa. En Memphis, me fació goyo una esquela d'o faraón preniendo a dos d'as suyas mullers d'a cintura, en pose campion que vien de u ha de fer un trío -cosas d'a mía imachinación. Pero sin dubda, o millor d'a cursa no estioron os propios monumentos en sí, sino os recorrius d'uns ent'atros en l'auto por o Echipto puro y rural, an que veyé a rebutir de basuera por tot arreu, con garrapescaires esforigando biroya en ella, carreras de tierra y arena, denguna casa rematada, ninos en collas chugardiando, escuelas an que reinaba o caos, somers, caballos y camellos arguellaus y maltractaus, un funeral y una boda paraus en a carrera con lonas y a cada qual más tumultuoso, un mercau y dos garas de chaquientas furgonetas-transporte comunals, tot presidiu por a maxima lei d'o desorden y d'o "tira entabán sin miedo  u no te moverás". Una Manila u una Nom Phen, con muitas mezquitas, menos u denguna amabilidat, y sin dengún salseo entre cheners, lo que confirma una ideya que soi iu forgando mientras toz istos anyos: as esferencias entre as formas de vida penden muito más de custions economicas que de custions historicas u relichiosas.