28.8.18

Ent'as guargas de Dampalit, Los Baños: A tranquilidat ye o que más se busca


Ista vegada sí que sí, heba de hopar de Manila. Tres semanetas sin salir d'ista ciudat ye masiau, encara que ye verdat que siempre trobaba buenas escusas ta quedar-me-ie. Asinas que ahiere lunes, aproveitando que yera a fiesta d'os herois nacionals, decidié de pillar un bus y plantar-me en Laguna, provincia a man de Manila anque te trobas buenas pozas, selvas y monts, y mica turistica. En concreto, decidié d'ir a las guargas de Dampalit, en o vico de Lalakay poco antis de plegar en a ciudat de Los Baños, en os lumos d'o mont Makiling y que seguntes o GoogleMaps, son as guargas más proximas a la capital y mica conoixidas. Ya fa bells meses miré d'ir-ie, pero en o camín cacegué as claus de casa y habié de tornar-ne sin poder arrivar-ie.

Pillé o bus en a gara de Buendia por 100 pesos (euro y piquet), a man de casa mía, y me planté allí en poco rato. Tanto que, dimpués de mirar-me o paisache de carretera por una horeta, me metié os auriculars y en ascuitar nomás quatro cantas ya i plegué: mesmo quasi me paso! Andé un poquet y ascape trobé o río, y en isto un nino bien maho me charra y me diz que o camín que levaba no yera o millor, y s'ufre a levar-me ent'as badinetas por o millor camín, a las que arrivemos a piet en menos de 20 minutos. Iste zagal de 12 anyadas se deciba Jobert, y sería o mío amigo y companyero de cursa. 

Mientras i puyábanos, Jobert me comentaba que a suya familia feba parti d'a Iglesia Ni Cristo -una polemica confesión con más de dos millons de fidels en o país y que os suyos visters edificios neogoticos se'n veyen por totz os costaus en Filipinas-, que su mai viviba en Manila y que ell viviba con su pai astí, que ixe diya no heba de marchar t'a escuela en estar festivo nacional, y que fa muito tiempo ixas guargas yeran muito famosas, pero que en 2006 un baguio -tronada tropical, monzón- cambió a cheografía d'ixa val, d'as guargas y tamién fació que as auguas se metesen burencas. Dende alavez ixas guargas heban perdiu muita popularidat. Charraba d'a montanya como the woman, probablement referindo-se a Maria Makiling, o personache d'a mitolochía tagala que habita en ixe mont, dimpués cristianizau. Sobre bichos, me dició que caleba parar cuenta con as cobras que se trobaban en a parti alta d'o mont, pero no abaixo do yéranos, y que en tiempos bi heba cocorels, pero ya no. As auguas d'abaixo antimás yeran emporcadas porque as mullers escoscaban as ropas en os arroyos d'a redolada, y a verdat, mientras yéranos puyando, las veyeba tan puercas que ya contaba con que no m'i ficaría. 

I arrivemos y en a dentrada una familia chestionaba a 'dentrada ambiental' (20 pesos), asinas que me pensé que igual teneba suerte y as guargas encara yeran operativas. Y asinas estió, me trobé con un puesto an que se notaba por as rocas que bell tifón heba pasau fa tiempos, pero encara yera poliu y nomás con una familia pasando o diya. As guargas yeran chicotas, pero prou t'o que quereba. Antiparti, en metat d'a selva, con una pincha cascadeta y con poca chent y dengún turista: de bitibomba! Me i estié una horeta en l'augua y baixo a cascada, y encara que animé a Jorbert a chugar con o suyos amigos y aproveitar o diya de fiesta, ell quereba quedar-se-ie con yo. Yo encantau, mesmo quan en primeras quereba una mica de soledat y ir a la mía bola. Dimpués d'a horeta, pretó a espurniar y poco dimpués pretó a plever, por o que marchemos ta bells guariches ta protecher-nos, chunto con l'atra familia que i yera. Astí, como buenos filipinos, m'ufrioron pincha conversación, biera San Miguel, birolla filipina, y una d'as mullers, de Manila, me deciba que yera a segunda vegada que yera astí, que lo heba descubierto gracias a la suya amiga d'a redolada chusto a semana pasada y que le feba firme goyo. 

Pasada la plevia, torné t'a carretera con a intención de marchar ta Los Baños, ista vegada por unatro camín que m'indicó Jorbert, o camín que esnavesaba o lugarichón en metat d'a selva, an que s'alternaban callizos de tierra, folluda vechetación con yerbas y arbols tropicals, bell arroyo, casichonas humildes, gallos, cans, ninos, karaokes casers y musica tecno-hortera. Arrivaus en a carretera, o mío amigo Jorbert y yo nos despidiemos, no sin antis dar-le una mereixida propineta -y no por fer-me de guida sino porque o mesache ye un sol. En pillar o jeepney dirección Los Baños, Jorbert me despediba con a man dica que o jeepney pilló a curva y ya nos dixemos de veyer. En Los Baños, a bells tres kilometros, chenté en un Jollibee tras pasar a famosa entrascada d'iste lugar, y dimpués, i dentré en o campus que a Universidat Publica de Filipinas tien astí.

Y ye que dende iste campus especializau en Sciencias Forestals sale un camín que te permite ir por a selva tropical d'o mont Makiling y mesmo puyar dica a suya tuca. Pero en arrivar-ie, me trobé con que a dentrada ye dica as 2pm, y ya yeran as quatro coladas. O guardia, muito amable, me dició que ya no se podeba pasar, pero que yeran ubiertos totz os diyas d'a semana dende as 6am dica as 2pm. Asinas que me apunto a cursa t'atro diya, pos o volcan Makiling tiene más de 1000 metros d'altaria, estió o primer parque nacional de Filipinas y dicen que ufre muito buenas anvistas de toda la redolada de Laguna y o centro de Luzón. Miré d'ir ent'o chardín bonatico especializau en as especies d'o mont Makiling, pero trancaba a las quatro y mesmo me pensé d'ir ent'a casa natal de José Rizal en Calamba, pero en estar fiesta nacional, yera tamién trancada. Asinas que facié una gambada por o poliu campus d'a Universidat Publica en Los Baños, con bells arbols chigants repolius, chent choven chugando a futbol y baloncesto, y china chana torné ta Manila, con clucadeta en o bus incluita! 

 

No hay comentarios.: