29.11.18

Enta Biliran: a isla d'as guargas y d'a mía primera vegada


O lunes 29 de maitins, dimpués de descansar-me en Tacloban, marché ta Biliran, en una ida una mica accidentada, pos pillé -u me facioron pillar- a furgoneta mala que marchaba ta Samar, asinas que dende Samar habié de tornar ta Tacloban y d'astí ta Biliran. Biliran ye una chicota isola a man de Leyte, poco desenrollada pero con maravillas naturals, más que más guargas y badinas. Asinas, si Samar ye a isola d'as espelungas, Biliran ye dita a isola d'as guargas. 

Tot y que o primer diya perdié tiempo en o mío viache ta Naval, principal localidat d'a isola, encara podié aturar en o lugar de Biliran propiament dito -en a dentrada d'a isola d'o mesmo nombre- y puyar t'un poyet an que se troban as runias d'una torreta espanyola, antismás cremada, que os locals dicen Nasunugan Watchtower. Ya que yera en metat d'o camín, no yera de más aturar-ie -y más ta yo que soi un friki d'istas cosetas-, pero en verdat, ni o monumento en sí ni as anvistas dende alto yeran un must. Dimpués, marché ta Naval -no sin que os conductors de motos mirasen d'escular-me de malas trazas unatra vegada- y como i arrivé encara con luz solar, en pillé a un maho y le dicié si me podeba levar t'as terrazas de roz de Barubohan, en o cercano lugar d'Almería. Ell bien contento que me levó y astí me facié una gambada y facié cuatro fotetas. A verdat ye que habendo estau en as famosas terrazas de Banaue-Cambulo-Batad y dimpués en as no tan famosas de Bohol, istas tampoco no yeran grant cosa, pero son un buen complemento y una buena aturadeta en metat d'a curseta.

Encara aconsiguié tornar t'o lugar con una miqueta de luz, y d'astí marché ta l'hotel, dito GV, con una relación calidat-pre sobrebuena. Poco dimpuesas, busqué un puestet ta logar una moto. Os locals me dicioron que l'onico con autorización yera un dito Norkis, salindo d'o lugar, y t'astí que marché ta charrar con ells y apanyar o loguero d'a moto ta l'atrol diya. Nunca no heba conduciu una moto pero bella vegada cal prebar! En arrivar-ie, me dicioron que todas as motos sin marchas las heban logadas y que no les quedeban que motos de marchas:

-Sir, you know how to ride a motorcycle, right?
-Of course! I have my own in Spain!
(De cojón) 

Teneban una scooter de 125 de marchas astí mesmo, asinas que la prebé en a carrera y en un callizo y bueno, aconsiguié que se creyesen que sabeba montar en moto y ixo yera o que quereba. Me dicioron que tornase a l'atrol diya y que les dixase una mica de tiempo, dica as 9:30 ta que podesen apanyar quatre cosetas. Yo accedié una mica a retrepelo (no podeban apanyar-la ixe mesmo diya que encara les quedaba una hora ta trancar? Y si ubriban a las 8 d'o maitín, tanto les costaba apanyar-la?). En reyalidat, quereba arrecorrer toda a isola en un diya, y quereba salir-ne antis con antis.

A l'atrol diya, dimpués de desayunar-me en o recient inaugurau Jollibee d'o lugar, i marché. Astí, me facioron asperar una hora de más porque encara no heban prencipiau a apanyar a moto. Mica gracia me'n fació, pero d'atra man ye Filipinas... Asinas que asperé dica que me la dioron, y astí que prencipié a mía cursa de guargas y badinas con o mío nuevo chuguet, que clamé Marqueta 1.  En primeras, marché t'as guargas de Tinago, una d'as más conoixidas d'a isola y repolidas, encara que os arredols yeran prou ixutos y quasi no bi heba selva tropical, común en istos puestos. Continé con as badinas de Mainit, zufrosas y d'augua calient, en bella parti mesmo bulliba y a tierra roya-amariella d'o zufre se'n tornaba grisa por l'acción volcanica. Y ye que Biliran, encara que no tiene garra tuca volcanica activa, ye una isola volcanica con muita actividat cheotermica. Me i fiqué en una parti que yera menos calient en mezclar-se con l'augua d'o río, pero encara asinas, con a calor que ya de por sí en feba en l'ambient, enduré poco, pos aganaba más d'auguas bien fresquetas. 

Visto Mainit, continé o mío recorriu por a isola dica plegar ta Tomalistic Falls, unas cascadetas que no fan guarga ni badina, que son a piet de mar y que son famosas porque tienen o record guiness de l'augua más dulza d'o planeta. Yo las prebé y be d'estar que as mías papilas son atrofiadas porque no noté garra cosa especial, fueras de que yeran asabelo de refrescants, ixo sí. Creigo tamién que a calor que'n feba y as luengas y furas escaleras que caleba baixar -y dimpués puyar en tornar- ta plegar t'o puesto, aduyaban a fer ixa sensación. Me facié una gambada por o puestet, an que heban apanyau cuatro mesetas y guariches ta pasar o diya en familia y amigos, asinas como un repoliu paseu maritimo de bambú por as rocas dica plegar t'o lugar más cercano. 

Dimpués de Tomalistic, continé o mío chiro a l'isola en moto y marché t'as guargas de Casiawan, a man de Cabucgayan. En arrivar-ie, me las trobé trancadas. Be d'estar que perteneixeban a un antigo hotelet trancau, pero encara se pueden visitar si se bosa a os amos una chicota cantidat. Demandé a la primera sinyora que pasaba por astí cómo entrar-ie y resulta que yera l'ama d'o puesto. Ascape buscó a la que se suposa que heba d'estar a encargada d'o puesto, y la carranyó furo. Yo me trobé prou mal por a situación y por a pobre encargada... M'ubrioron a puerta, bosé y baixé unas escaleretas y dica plegar a las guargas, repolidas. Astí me fiqué en l'augua y más que más debaixo d'a cascada y yera solenco, prou que sí, encara que en quasi as guargas todas en yera, pos yera entre semana y a isola no ye turistica. Mesmo m'aganó de ficar-me-ie espullau, pero no lo facié por si acaso, pos en Filipinas no ye bien visto y ye mesmo penalizau.

De Casiawan marché t'as cercanas guargas de Kasabangan, as zagueras d'o diya. Asabelo de polidas tamién, o más curioso ye que en una badineta d'abaixo yeran ficaus en l'augua tres carabaos que nomás amostraban o tozuelo. Como en primeras no se'n veyeban, yera por ficar-me en l'augua d'a badineta d'un blinco. Pero en veyer-los, prou que no lo facié. Ya alto, baixo a graniza cascada, sí que me i fiqué. O puesto yera poliu, pero heban apanyau una mena de graderío con tellau ta que a chent pasa-se astí o diya, esboldregando a belleza natural. 

En tornar de Kasabangan, ya de nueitz, a Marqueta 1 me fació un extranyo fiero en una curva, y yo que yera a primer vegada que pillaba una moto, bien que me ixorronté: heba punchau... Yera a más de 10 kilometros de Naval. Y agora qué foi? Grité a la sinyora d'a botiga y no me lo pillaba. Tampoco no feba caso a os míos mensaches. Malas farchas feba tot... pero en istas que demandando aduya a un hombre que pasaba por a carretera, me diz que a 500 metros ye o vico-lugar más cercano, y que astí me lo apanyarían. I fue y en primeras un mesache, y dimpués toda la suya familia y practicament tot o vico, me l'apanyoron: m'aduyoron y les facié vez como tema de conversación lo menos mientras ixa nueit. A moto teneba un tornillo dentro d'a rueda que heba punchau a camara. Bien mahos totz en ixe lugar y irresponsable a chent d'a botiga d'as motos. 

A l'atrol diya, como m'en puyé bien luego y como a moto me la heban dada a las 10:30am, decidié marchar t'as zagueras guargas que teneba apuntadas: Ulan-Ulan y Recoletos, cerquetas una de l'atra, en a redolada de Sampao ent'o norte. Arrivar-ie no yera guaire fácil, pos a carretera en obras no yera adecuada t'una scooter y o camín no yera mica sinyalizau. Pero facié la d'aquell y astí que tiré. Como no sabeba plegar-ie, le'n demandé a una muller choven y me dició que uno d'os suyos cinco fillos, o gran, me levaría t'astí. Y asinas fue. O mesache, de bellas 13 u 14 anyadas, no sabeba charrar ni zarrapita d'anglés pero se sabeba mover por ixos terrenos de bitibomba, y yo no. M'amostró as dos cascadas, a cada qual más polida, y no bi heba garra persona astí. Probablement as dos guargas más polidas de todas a que veyé yeran ixas, y me i estié mientras una horeta colada. Dimpués, torné con a Marqueta 1 dreito ent'a botiga y la torné. Os amos yeran una mica niervudos, porque un anglés choven (u australiano) con a suya novieta filipina la yeran asperando y no quereba perder tiempo, pero a yo ya m'heban feito perder tiempo o diya d'antis y la torné dentro d'as 24 horas, asinas que rai.

Biliran ye una isola que no ye mica mal ta pasar bells diyas en bell puesto paradisiaco, que no nomás tienga placha y que no siga turistico ni masificau. Ye dita a isola d'as guargas y bi'n ha muitas y repolidas, pero en verdat, bi'n ha tamién asabelo y igualment repolidas en muitas atras redoladas de Filipinas, como en Laguna, bien cerqueta de Manila. Con tot y con ixo, siempre m'alcordaré de Biliran como a isla an que aprendié a ir en moto

No hay comentarios.: