18.5.20

Yes igual d'especial que a resta. Resenya de "A trampa d'a diversidat", (Daniel Bernabé, 2018)


Joven-Romero, M.A. (2020). Yes igual d'especial que a resta. [Traducción d'a resenya d'o libro La trampa de la diversidad: cómo el liberalismo fragmentó la identidad de la clase trabajadora, de Daniel Bernabé]. Resenya orichinal en anglés:

...............................................................................................................


Tondol Beach (Pangasinan, Filipinas) ye probablement a placha más polida en a que soi estau. Auguas cristalinas, arenas de coral, palmeras y una isleta a la fin d'o paisache. Encara virchen sin d'hotels fueras de bells guariches enfilaus t'os turistas locals d'a provincia. Un diya de 2018 fuyé de Manila, arrivé astí y trobé un par de parellas de foranos occidentals con rastas, os onicos foranos fueras de yo. Mientras me ficaba en l'augua, bells ninos humildes yeran prenendo estrelas de mar en a margín y las yeran chitando ent'o mar a mena de chuego. Os foranos les chiloron y carranyoron: sotz fendo mal a las estrelas de mar! Poco dimpués, os mesmos foranos yeran regatiando una chenta en una cantineta humilde. Ixa chenta costaba 60 pesos -poco más d'un euro- y demandaban que fuese vegana.

Pocos meses dimpués, un forano desucau yera chugando y alimentando cocorels con una cana de pescar en una grancha de cocorels, tamién en Filipinas. Penchó o suyo fato video en Facebook y ascape una d'as suyas amigas repulió: Ixo no ye ''ecofriendly''! En o suyo analís, l'amiga no paró cuenta de que a grancha de cocorels alimentaba a las familias pobres d'a redolada. De feito, d'as zagueras diez publicacions d'a dita amiga, dos d'ellas yeran memes u chanadas, siete d'ellas feban referencia a ecolochismo y feminismos, y nomás una d'ellas yera relacionada con a pobreza y desigualdat d'as minorías etmicas mexicanas. Parello, ecolochistas son boicotiando capuziar-se con tiburons ballena en Oslob (Cebu, Filipinas), pero en o suyo analís no prenen en consideración que ixa actividat ha amillorau as miserables condicions materials d'arredol de mil personas en a redolada.

Ueito de chinero de 2020. O evento #FEMINISM se fa en Uptown Mall, Bonifacio Global Center, una d'as ciudatz más ricas en a Manila Metropolitana, do bi ha luixos que malament puetz trobar en as ciudatz occidentals, en contraste con as miserables condicions de vida de más d'a metat d'os manilenyos. Una colla de mullers chovens portiando peinaus y ropas caras y alternativas cantan, chilan y amuestran os mesmos lemas feministas globals mientras bells meyos de comunicación locals graban o evento. A manifestación feminista de marzo tamién se fa en ixa ciudat, guvernada por un consello de representants de grans corporacions, as mesmas corporacions que han construito a ciudat. En ixe momento, viene a la mía cabeza una anecdota de quan yera fendo treballo de cooperación en o bico de Punta. Bi heba una muller choven con bells fillos y, dimpués d'una breu conversación, pillemos confitanza. Le demandé por o sexismo, y admitió que heba sufierto masclismo, pero de trazas esferents a las que m'asperaba. Luent d'estar violento, o suyo mariu yera galván, no treballaba y emplegaba o suyo tiempo en chugar a baloncesto u chuegos d'ordinador. Mesmo le permitiba a ella tener relacions sexuals con atros hombres. Pero ella teneba que treballar, aportar o cauquerré, fer as fainas d'a casa y cudiar a os ninos. Confesaba que muitos diyas no podeba ni dormir. Masclismo trasladau a una desigualdat material dentro d'un problema de clases, bella cosa en a que o feminismo "mainstream" occidental no para guaire cuenta.

Estando un apasionau d'o multiculturalismo y o multilingüismo, quan arrivé a Filipinas yera emocionau con a graniza diversidat d'o país, an que se charran más de 180 luengas. Ascape facié y encara contino fendo investigación lingüistica. Pero si en o caso d'a luenga aragonesa o principal parametro ta trobar buenos informants ye a edat, en o caso filipino a clase social ye o parametro a seguir: a chent rica prene de camín a lingua franca, l'anglés, y bella vegada mesmo cacega a luenga d'a comunidat, mientras que a chent pobre la preserva más pura. Mientras investigo, unatra custión blinca ent'o mío esmo: ¿fa honra y ye etico treballar por a preservación d'as luengas quan o problema real y urchent d'istas chents ye amillorar as suyas condicions materials?

Y aquí ye quan arrivamos a una d'as ideyas clau sinyalada por Daniel Bernabé en o suyo libro "La trampa de la diversidad" [Dende agora: A trampa d'a diversidat]. A diversidat pareix estar una valor positivo y necesario, más que más en contraste con valors de sistemas que han mirau d'eliminarla, como os faixismos. Pero a diversidat puede estar esfendida nomás quan as condicions materials son guaranciadas ta totz, no pas antis. A mesma amiga que criticó a o mesache fatirol que alimentaba cocorels con una cana de pescar admitiba o problema d'a pobreza, pero repuliaba: ¡Podemos y hemos de treballar en todas as causas! ¡Dixa de pensar en prioridatz! ¡A vida no ye custión de prioridatz! -Lo siento, pero tenemos recursos limitaus y ixo fa que as nuestras vidas sigan custions de prioridatz, y de decisions seguntes ixas prioridatz. Y a nuestra proridat global primera ha d'estar guaranciar condicions materials basicas ta totz. Por desgracia, hemos plegau a un punto en que a chent valura más as suyas diversidatz que condicions economicas basicas ta totz: ecolochistas que paran más cuenta d'as estrelas de mar y os tiburons ballena que d'os ninos pobres, feministas centradas en mullers ricas y as suyas preocupacions de chenero seguntes a suya propia clase economica y social, o mesmo ta LGBTI activistas, y esfensors d'o multilingüismo que pueden plegar a asumir a desigualdat si ixo suposa preservación lingüistica.

A trampa d'a diversidat no s'atura aquí. Ye tan corrompida que trestalla a sociedat en un infinito d'identidatz, que pueden dentrar en conflicto dentre sí y que a suya causa ye un egocentrismo ixamenau. Fa pocos anyos, l'amiguica d'un amigo, una choven feminista, le deciba en una discusión por Facebook: "Revisa os tuyos privilechios". O mío amigo ye un fruitero que puede estar perfectament identificau con o significau tradicional de clase obrera. Mesmo pior: preixina que yes un heterosexual, blanco, omnivoro, hombre y que no fablas garra luenga menazada. Pareix que has d'estar afortunau y sentir-te culpable de vez en estar o privilechiau de contino seguntes ista trampa d'a diversidat. No bi ha millor terreno ta alimentar opcions y ideyas d'extrema dreita, como Daniel Bernabé eixemplifica a la fin d'o suyo libro. Dixando a un costau eixemplos personals, as recients discusions entre feministas y activistas LGBTI son tamién buenos eixemplos.

D'atra man, a irrupción d'asabelas indentidatz y formas de vida seguntes parametros sexuals, ecolochicos, culturals u esteticos enampla y creya mercaus, que muitas vegadas no son accesibles ta totz. Productos ecolochicos y veganos son muito más caros, fetiches y costumbres sexuals recientment popularizaus muitas vegadas demandan trastes caros, aprender bailes locals u globals u veyer series de televisión populars requieren diners que no totz tienen, igual que fer clases de Pilates u Bodypump. Iste mundo d'os mercaus se traslada a o politico: partius y ideolochías que no son entidatz a seguir, sino nomás entidatz que o consumidor merca seguntes as suyas tendencias momentanias. Aquí, Bernabé critica o emplego d'a trampa d'a diversidat por o liberalismo: a diversidat alimenta as esferencias socials y de clase, y tamién devalúa a politica.

Daniel Bernabé apunta custions claus en asuntos socials y politicos, y las enreliga con a trampa d'a diversidat. Rai a tuya ideolochía, ye difícil d'estar en contra d'a mayoría d'as suyas descripcions. A diversidat bulle y de vegada a suya chestión social ye un reto. As condicions materials no son a o mesmo libel, sino que han d'estar axiomaticas, mesmo si a ilusoria clase meya no para cuenta. A tesitura social dimpués d'a Gran Recesión ubre a puerta a una revisión d'a diversidat, una critica contra o individualismo, una reivindicación d'o materialismo y d'as valors universals, y dende istos alacetz, a un analís marxista y una reivindicación de solucions socialistas. Manimenos, si as ideyas y os contextos son menesters y atractivos, as trazas en as que Bernabé argumenta y achunta as suyas ideyas son desastrosas. De contino blinca d'un caso ent'atro sin relacionar-los, como si estases ascuitando as falordias de lolo. Fa un mezclallo de paragrafos sobrebuenos con chanadas infantils y gratuitas -por eixemplo, referencias a os asuntos sexuals de Clinton u a la calidat d'os cantants d'Operación Triunfo- y muitas vegadas emplega falacias lochicas u frases d'a mena "No ye l'obchetivo d'iste libro ... pero he de decir...". Atras vegadas, pareix que no ye que apegando esferents partis d'articlos de prensa previos. En resumen, mientras esfende o proyecto d'a Modernidat d'apercazar ideyas universals y critica as lochicas difusas y esbafadas d'a Postmodernidat, muitas vegadas pareix escribir un libro propagandista enfilau t'os suyos seguidors, quan podría haber escrito una pieza universal ta estar leita por qualsiquiera, que dimpués podría estar d'alcuerdo u no pas. Ha perdiu una gran oportunidat.

Pero honestament, no m'arrepiento d'haber leito o libro de Daniel Bernabé, A trampa d'a diversidat. Muitos d'os suyos paragrafos -y más que más os d'o capítol 5 que da nombre a tot o libro- son piezas brilants y menesterosas que te fan pensar mientras horas sobre as nuestras circuntancias contemporáneas. Mesmo si ye deficient en trazas y formas, A trampa d'a diversidat apunta a la ideya correcta y necesaria: Yes igual d'especial que a resta. Bernabé adhibiría: Y as condicions materials son por alto de tot. Yo adhibo: Y luent d'estar un trauma, ye liberador.

No hay comentarios.: