El Depósito se troba en San Juan del Monte, y
encara que no ye de difícil trobar, tampoco no ye guaire anunciau. Pillemos un
taxi que nos levó t’allí dende casa nuestra en Makati en tasament meya horeta,
y o primero que veyemos ye una gran plaza-memorial. Y ye que, en estar o
control d’aguas una custión siempre estratechica, en ixe parque se desenrrolló
a famosa baralla de San Juan del Monte en 1896, a más grant entre
revolucionarios katipuners filipinos y tropas espanyolas, que encara que se
saldó con a victoria d’as zagueras, estió una fita en as aspiracions
independentistas.
Malas arrecorrer o parque, que se notaba bien
cudiau y restaurau fa pocos meses, y fer as tipicas fotos con os monumentos
patrioticos mientras nos acompanyaban bells chiquez chugardiando, marchemos t’a
entrada de El Depósito propiament dito, que si no porque demandemos a una muller,
no lo hésenos trobau. Astí, un guardia de seguridat muito amable nos indicó
primero de veyer un breu pero bien feito documental sobre El Depósito y dimpués, de
visitar o museu, an que s’explica muito bien a historia de
l’abastecimiento d’augua en Manila. Por un momento pensé que me trobaba en bell
pabellón d’a Expo de Zaragoza de 2008, mientras que a Luzieta le trucó o
ficacio que se honrase más astí a la fuent de Carriedo con copietas bien
explicadas, que no a la propia fuent orichinal en a dentrada de Binondo,
minchando fumos y que bell diya d’istos cayerá espaldada por bell jeepney.
Y d’astí marchemos propiament a os depositos, que a suya
entrada se troba en un chiquet edificio quasi adosau. Baixando bells
escalerons, y dimpués de meter-nos un casco que en verdat no caleba, pleguemos
en a espelunga. Encara que nomás ye ubierto a o publico un chicot trampo
de tot o conchunto orichinal, que precisament s’ixamena baixo o parque,
o puesto no deixa d’impresionar. Resulta curioso que en a segunda metat d’o
sieglo XIX, un estau en decadencia encara podese fer construccions asinas,
igual que resulta curioso que o trescole d’as auguas ya se fese en tuberías de
fierro que, quan uno las veye, pareixen bien modernas. I estiemos bells minutez
solencos y Luzía yera contenta con a cursa, y en ixas baixó un mesache que nos
pilló una miqueta de sorpresa: nos hese feito goyo d’estar totalment solencos
una mica más, pero feremos la d’aquell.
En puyar, nos faciemos bellas fotos con as estatuas de
Genaro Palacios y o gobernador espanyol d’a puenda, y o guardia nos indicó que
continásemos dreito por un chardinet, pos a tasament 20 metros bi heba un
palacio colonial que ye siede d’o Museu d’o Katipunan, colla
revolucionaria que luitó en armas contra os espanyols y que o suyo principal
líder estió Andrés Bonifacio. Digamos que mientras a fin d’a dominación
espanyola, bi heba una facción, liderada por José Rizal y que s’arrocabla en La
Liga Filipina, que se consideraban culturalment hispanos y apostaban por un
federalismo dentro de Espanya, mientras que o Katiputan luitó armadament por a
suya independencia, primero contra os espanyols y dimpués contra os americanos.
Visitemos o museu, que tamién ye muito bien feito, encara que baixo una
presión nacionalista que tanto Luzía como servidor refusamos. A Luzía le
chocó o costumbre de pactar con sangre representada en dos estatuetas d’hombres
que se yeran tallando as venas ta sinyar con sangre, encara que antismás o rito
pendeba en achuntar as sangres y beber-las como amostranza d’a fortaleza d’a
ententa.
O maitín estió perfecto, y antiparti yera emboirau, por o que a fuixina no nos fació mica tana. Chentemos por a redolada y yo enlucernaba de ver cómo ixe bico, que fa cinco anyos yera a rebutir de favelas, agora yera presidiu por dos edificios modernos: os nuevos concello y tribunals. Os propios museus, sin estar luixosos, yeran muito bien disenyaus, mientras que o parque yera cudiau, sin basueras. Sí, Filipinas ye cambiando y ta bien, porque antimás no somos charrando de puestos ricos como BGC, Makati u MOA, sino de San Juan del Monte, un d’os puestos humildes. Camín caminán, nos trobemos con un sex shop, an que i dentremos, y poco dimpués una colleta de tres mesachas chovens. Mai no m´hese entrefilau ixo fa cinco anyos. O sex shop tamién nos fació honra ta aproveitar bien a resta d’o sabado.