14.4.18

Enta Bohol (ii): o río Loboc, os tarsers y os pueyos de chicolate



Dimpués d'a primera etapa, y ya en Loay -centro de Bohol- de nueitz, tardemos una mica en trobar aloix por culpa d'un servidor, pero a la fin no durmiemos mal. A l'atrol diya nos desayunemos en un puesto local -en o mío caso, espaguetis a la carbonara con café- y marchemos t'o lugar de Loboc en jeepney, an que pillemos un barco-restaurant que fa una cursa por o río que leva o mesmo nombre, estando una d'as atraccions turisticas más importants d'a isola de Bohol.

I fuemos os primers, asinas que nos pertocó lo millor puesto d'o barco, y ye d'agradeixer, pos o río ye esparpallant, y o restaurant ye una mena de buffet libre que a suya birolla yera bien buena -tot y que yera birolla filipina! A la fin d'a cursa, t'aturan una miquitineta en una caseta de nipa -una mena de canyimo filipino que emplegan muito en a construcción tradicional- an que bellas mullers y mesachas te fan dances tradicionals: garra cosa 'pura' u 'tribal', no tos entivoquetz, pero a la fin, pos o mesmo que se fa en qualsiquier puesto d'Europa con as representacions tradicionals-folcloricas.


Feita ista cursa, bien tranquileta y relaixant, pillemos un tricycle que nos levaría por os principals puestos d'o centro d'a isola de Luzón. En primeras, un puent colgant de bambú, dica fa no guaire emplegau nomás por os locals ta esnavesar o río, pero agora una mica más apanyau t'o turismo de tant popular que se'n ha feito, con botiguetas arredol, con una dentrada barateta, y mesmo con un segundo puent nuevo ta fer sentius d'ida y tornada debant de tanta chent -encara que istos puents continan emplegando-se por os locals, que prou que no han de bosar ta pasar-ie.

Dimpués de l'aturada en iste puent, marchemos con o tricycle ent'a selva de Bilar, una
polida selva humeda que fa remeranza d'as selvas atlaticas, pero que tiene una peculiaridat: ye a onica selva de repoblación de toda Filipinas. Y ixo, t'os filipinos, ye un simbolo de desenrollo y un motivo d'argüello -tot y que a metat d'o territorio filipino ye selva "natural". Sin estar una gran cosa, cal decir que ye poliu, que en bells troces os arbres cubre toda a carretera como un batiauguas y que fer-ie una gambada ye de dar.
 
Poco dimpués d'ista selva se troba un d'os santuarios d'os tarsers. Os tarsers son ditos os simios más chicotz d'o mundo. En verdat, iste ye un tema debatiu, pos ta bells expertos son prosimios -como os lemurs- y t'atros son simios haplorrinos. Ta forro de bota, si en primeras istos bichos de Bohol se clasificaban como 'tarsers' igual que no a resta d'especies d'istos animals que se troban en o sureste asiatico, en zagueras se clasifican dentro d'o chenero 'carlito'. En qualsiquier caso, istos primates son muito vulnerables a lo estrés y a la presencia humana, mesmo suicidando-se si se les engarchola u toca masiau, por o que cal que sigan en un ambient calmo. U ixo dicen! Porque dimpués d'estar en ixe "santuario", u los remeten cada semana, u no m'explico cómo continan vivos. Y no nomás por a cantidat de chent fendo-nos fotos a cinco centimetros d'o bicho sin guaire discrección, sino más que más por o rudio que yeran fendo en unas obras dentro d'o propio santuario! Mala uebra que'n feban... Cal adhibir tamién que a superstición local los identifica con diaples, a chent fuye d'ells, y ixo les ha aduyau a sobrevivir.

Vistos istos bichos, simbolo de Bohol y de Filipinas, tornemos t'o tricycle ta concarar a
zaguera y más important visita d'o diya: os pueyos de chicolate. En o centro exacto d'a isola de Bohol se'n puyan grans pueyos ronchos quasi perfectos -en total 1268-, que a suya explicación no ye clara, encara que se gosa de considerar que son asinas en fer parti d'o leito marino fa milentas d'anyadas. As suyas culors cambean mientras l'anyada: d'o verde preto en puenda de plevias ent'o pardo chicolate en puenda de secano. Y prou que son atro d'os simbolos de Bohol y de Filipinas. A verdat que a suya imachen se veye por totz os costaus en Filipinas -mesmo en os billetz!-, pero encara asinas impresiona en tener-los debant. Ixo sí, muito millor mirar-se-las en a curva d'a carretera d'abaixo d'o mirador, sin garra chent, que en o mirador propiament dito entre chinencos y ninos a ixarramantons.

Dimpués d'isto, marchemos ta Carmen, o lugar más grant d'o centro de Bohol, ta pillar transporte ent'o norte d'a isola, an que feríanos a nueit. Y mientras asperábanos a furgoneta, Ana, Silvia y servidor nos pillemos un litro de biera ta pasar o tiempo. Nos lo faciemos a morro en os posientos d'a gara, mientras bellas mullers y ninas chicotas se nos miraban fito fito como si fuésenos o diaple. Chent -y dos mullers!- zorrupando a morro en un puesto publico! Más diaples que no os tarsers!

No hay comentarios.: