1.6.19

Enta Batan (i): a Filipinas más esferent


Vispra de semana santa y prou que heba de descubrir mundo asiatico, ista vegada por Filipinas, en uno d'os destinos más quiestos y exoticos t'a población local y menos conoixius internacionalment: as Batanes. Istas islas son a metat camín a isola de Luzón y a isola de Formosa, y habitadas, bi'n ha tres: Batán, Sagban y Itbayat. Sería tres diyas solenco, y o lunes santo i arrivó un buen amigo dende Zaragoza, Willy, con o que remataría de veyer iste paradís. 

En primeras, quereba visitar as tres isolas, pero Itbayat ye más luent y quan miré de pillar l'avioneta que conecta Batán y Itbayat, a companyia me dició que ya no operaba, y quan lo prebé con o barco de varias horas, ixe diya no saliba. Poco dimpués m'enteré que bi heba una nueva companyia aeria no anunciada por garra costau que ufriba o vuelo, pero que caleba amaitinar ta pillar o billet d'o mesmo diya -no se podeba reservar- en una botigueta amagada y que siempre se plenaba o pasache. Quan prebé de mercar o billet, ya yera tot empliu. Pareixeba que Itbayat no quereba que la visitase, y en istos casos y dimpués de varias prebatinas, me resigné y renuncié, con duelo pero estando tamién una enchaquia ta tornar-ie bell diya. 

As Batanes son as isolas que más tifons sufren y a suya visita ye recomendada nomás en bellas puendas concretas de l'anyada. L'arquitectura se caracteriza por a construcción en piedra, cantos d'orichen volcanico gafaus con calso, estilo adecuau t'o clima y a cheografía d'as isolas y que estió traito por os espanyols. De feito, as construccions son muito parellanas a las que se troban en o norte peninsular, fueras d'o tellau, que ye de cogón, una mena de yerba común en Filipinas y que be d'isolar prou bien. Antismás feban as suyas casas con canyas, y encara se'n conserva beluna. 

Malas arrivar en l'aeropuerto de Basco, marché dreito ent'o puerto de Ivana y pillé o barco ta Sabtang, que sería a primera isola que visitaría. Pero a ista isola l'adedicaré unatra dentrada, pos la visité atra vegada quatro diyas dimpués con Willy. En tornar-ie, ya en o segundo diya, busqué un aloix en Basco y logué una moto, a pres carismos (a moto a 900 pesos/diya, entre dos y tres vegadas más que no o común en a resta d'o país). Tamién cal decir que o pre se correspondeba con a calidat d'o servicio, lo menos en l'aloix, y que a chent no miraba d'escular-te: presument d'honestidat, tienen botigas sin dependients an que confitan en que os clients deixen os diners que corresponde y, contrario a la resta d'o país, no cal demandar por o pre antis de pillar un servicio y mercar bella cosa. 

A mía nueva moto, a Marqueta 5, yera una vespa yamaha d'estetica vintage polida que a Willy le pareixió fiera. No teneba luces delanteras, o freno trasero yera practicament inexistent y o claxon iba quan le petaba, pero con ixo que tiremos. Prencipié a fer a ruta a la isola y me l'arrecorrié practicament en un diya, repetindo a l'atrol diya en os puestos que más goyo m'heban feito y que tornaría a fer dimpués con Willy. As carreteras yeran buenas, bi heba poco trafico y os paisaches yeran repolius: de cabo quan pareixeban cantabricos y de cabo quan canarios de Tenerife norte, mena monts de Masca y Anaga.

O primer puesto en que aturé estioron os tunels chaponeses feitos mientras a segunda guerra mundial. Pero en apuerta me dicioron que ta visitar-los caleba bosar una dentrada
ambiental que s'heba de mercar en o lugar de Basco. Como me feba galbana baixar y puyar atra vegada, decidié dixar-los t'atro diya y veyer a placha de Valugan, feita de cantos rodaus y con unas olas que feban imposible ficar-se en l'augua. Sin estar gran cosa, ye curioso ta veyer de do quitan os materials de construcción y por o relaixant d'una mar picada cara t'un mont verde. Y feita ista visiteta, pillé a carretera interior de mont, con baixadas y puyadas por lumos y pueyos bien verdes, con vacas, crabas y bell carabao. De cabo quan quasi pareixeba más o puerto de Belagua de veranos que no Filipinas. En iste centro montanyoso d'a isola, aturé en a ilesia de Tukón, una antiga ilesia de piedra polida alto d'un pueyo que quasi pareixeba una ermita vasca. Manimenos, yera en restauración y ixo l'afieraba prou. A'l canto d'a ilesia bi heba una estación metereolochica con bells radars grants espaldaus y crebazaus, que fueras de fer fiero o puesto, mesmo le daban un toque. Dende astí se podeba veyer a más grant parti d'a isla de Batán.

Continando por o camín en moto, por os lumos verdes de Batán aturé en un pueyo curioso an que tres molins d'aire yeran por tierra. Estioron os primers aerocheneradors instalaus en Filipinas, en o 2004, y agora son inoperativos, pareix que porque as linias electricas que
conectan con os molins son en mal estau. Cosas d'iste país... Y dimpués d'ista curiosa aturada alto d'un mont, marché ta placha de Diura, con paisache poliu pero no especialment buena ta ficar-se en l'augua en estar pedregosa, presidida en a suya dentrada por un faro curioset, y o más important, amagando a la suya fin una pista de piedra y bardo que remataba en o puestet que más goyo me fació d'a isola de Batán: a fuent d'a choventut u Rakuh-a-idi Spring, una fuent d'augua dulza a piet de mar an que heban apachau una piscineta natural y bien acotraciada. O primer diya no podié ficar-me en l'augua en no levar banyador, pero a l'atrol diya y dimpués con Willy i torné. Augua dulce y limpia a piet de placha, en un puesto semiamagau an que os turistas no bi iban, nomás población local, ¿qué más se puet pedir?

No hay comentarios.: