12.1.23

Enta Phnom Penh: una ciudat de remeranzas y reflexions


Continando o mío viache por Camboya, m'aganaba muito de fer una paradeta tres días en Phnom Penh, a capital d'o país, no guaire recomendada t'o turismo, en decir-se-ne que no'n tien guaire so que un fosco pasau marcau por o rechimen de Pol Pot, a pobreza y a prostitución. Pero d'atra man, me la describiban como parellana a Manila, y m'aganaba de tornar a sentir a sensación de caminar por a ciudat d'os míos amors, asinas que le die una oportunidat de tres diyas.

Trobar aloix no estió envolicau, y atra vegada encerté con una cambra apanyadeta en un hostal con un terrazo sobrebueno a man d'a famosa replaceta d'o templo Wat Phnom Daun Penh, centro fundacional d'a ciudat an que a mitolochía local diz que una sinyora de diners dita Penh, y que viviba en o que alavez yera un lugarichón, se trobó con bells budas en o río y ordenó  que se fese astí un templo, que daría orichen a la ciudat. Tot isto ocurrió en o sieglo XIV. Hue, a replaceta ye presidida por o templo budista y tien tamién un café y un museet pinchos, pero sin dubda, o que más truca o ficacio d'os turistas que i pasan son os cálaos, aus granizas con un bieco bien luengo, que pareixen tucans pero que no'n son. Astí los veyes volando d'un costau ta l'atro y luitando por as fruitas que se troban en os chicotz altars y as basuras estendilladas por tot o parque. Antimás d'ixa gambadeta de tardis, de nueitz visité o mercau nocturo, que tampoco no yera guaire luent, y facié una gambada por o bico royo, parellano a os de Bangkok, encara que menos "turistificau". Con tot y con ixo, estar hombre solenco y caminar por ixos puestos ye siempre un engobio, y ixo chunto con a cansera que levaba facioron que plegase luego.

A l'atrol diya logué una moto bien barateta en o propio hostal, nomás por un diya. Me dioron una moteta de 100cc, a marqueta 17, que iba asabelo de bien. Muito fácil de levar tot y que yera semiautomatica, pero con un tacto y una comodidat que no heba trobau antis en denguna marqueta. Y si pillé a moto, yera ta fer a ruta d'as fitas d'o chenocidio que fació o rechimen de Pol Pot dentre 1975 y 1979: os campos de exterminio, u Choeung Ek, y a prisión de Tuol Sleng. Pol Pot estió o líder d'o dito Khmer Rouge, y mientras o suyo poder, asasinó a más de 1,5 millions de personas, o 25% d'a población d'o país ta par d'alavez. Más d'un millón d'ells morioron en o Choeung Ek, hue reconvertiu en memorial turistico, presidiu por una monumento empliu con crapacines y uesos d'os asasinaus abatanaus ta cabidar balas u atros meyos de dar una muerte menos sufrida.

Dimpués d'a visita a os campos d'a muerte, marché t'a prisión de Tuol Sleng, antigo instituto, agora centro de visita turistica, an que se torturaba y engarcholaba a la población. S'estima que 20,000 personas pasoron por astí y nomás en sobrevivioron doce. Hue, un d'os supervivients recenta a suya historia a os meyodiyas, ta dimpués encorrer-te por a corte d'a garchola mirando de vender-te o suyo libro. As atrocidatz que se veyen en as fotos y a propia arquitectura fan d'a garchola un d'os puestos más macabros que he visitaus, y ixo que d'ixos puestos no'n son pocos los que he vistos. O Khmer Rouge deixó de gobernar o país entero en 1979, encara que continó guerriando dica 1999, poco dimpués d'a muerte de Pol Pot en 1998, y belún d'os suyos liders encara contina vivo y en garchola. Poca explicación tien o que ixe hombre fació, fueras d'as barucas y deleras post-68 d'una sociedat agricola, comunal y utopica, sin d'intelectuals, relichions y mesmo sin d'industria. O Khmer Rouge estió redotau en 1979 por a Republica Popular de Kampuchea, estau refirmau por a Unión Sovietica y por Vietnam, pero no pas por a más grant parti d'a comunidat intercional, que continó reconoixendo a o Khmer Rouge y Pol Pot como lechitimos gobernants en o marco d'a guerra freda.

De tardes, y aproveitando as facilidatz que da a moto, me facié una gambada por o paseyo fluvial que ufre o río Tonle Sap muito cerca d'a embocadura con o Mekong, no sin antes haber visitau o famoso mercau ruso, que en verdat poco no yera so que un mercau asiatico más, con ropas, comidas y trastes varios de mecanica y t'o fogar. Fendo a gambada por o paseyo, m'informé y pillé o billet ta fer un paseyo por o río, dica plegar en a embocadura con o Mekong y veyer asinas a ciudat dende l'augua mientras o lusco. Por nomás 5 dólars, ye muito recomendable de fer-lo, y más quan t'ufren una bebida franca. De nueitz cené amok, a mía comida favorita camboyana, feita con unto de leit de coco con calcauet, y fendo gambada por o río, facié cuenta de que a prostitución no nomás se trobaba en as quatre carreras aprestadas turisticament ta ixo, sino que s'ixamenaba por muitas más carreras. Diría que Phnom Penh ye a ciudat con más prostitución que he visitau.

Torné ta casa y a l'atrol diya, ya sin de moto, me decidié a conoixer una mica más d'a historia de Camboya a traviés d'o suyo palacio reyal, prou cerqueta d'o mío hostal. Y ye que a sociedat camboyana, y m'atrevería a decir todas as sociedatz d'o sudeste asiatico, son autocraticas y cherarquizadas, asinas que a monarquía ye estada perén present, y restituita en forma de monarquía parlamentaria en 1993 dimpués d'a esbrunciada historia d'o país, y en o marco d'a disolución d'a URSS. Pero, curiosament, aquí o reinau no ye exactament custión d'herencio, sino que un consello d'estau -O Consello Reyal d'o Trono-, formau por nueu personas representativas d'a politica y sociedat camboyanas, eslichen un candidato a rei dentre os descendients de Ang Duong, rei camboyano d'o sieglo XIX considerau o pai d'a camboya moderna. A visita a o palacio no ye imprescindible, mesmo incluyindo a anexa pagoda platiada, pero tampoco no teneba guaire más ta fer ixe maitín. Os edificios son a mayoría d'o sieglo XX y dengún no ye anterior a o sieglo XIX, y en as propias recholas crebadas s'aprecia a humildat d'o país, pos ta estar un palacio reyal, no ye guaire fachendoso.

D'astí facié gambada por as principals replacetas d'o centro d'a ciudat, fotiando bellas fitas como o monumento a la independencia, o mercau central -unatro mercau asiatico sin más-, o monumento a l'amistat camboyano-vietnamita, y o monumento a Ang Duong, disfrutando d'as avantallas que ufre estar en una ciudat como Phnom Penh. De nueitz, no con guaire enerchía, encara m'animé a visitar Basaac Street, que m'heban dito que yera a zona más moderneta y de vegada "sana" que teneba a ciudat. Y en verdat, yera una zona con restaurants más occidentals y bars de borina, belún mesmo con mosica latina, pero masiau enfilau tot ta turistas, y sobre tot, tot muito chicot, pos o puesto tasament teneba dos callizos. Si ixo yera a zona más moderneta y alternativa d'a ciudat, pos feba duelo, pos pareixeba que a más grant parti de l'ocio se centraba en prostitución. D'atra man, cal decir que a ciudat no ye nian un Hanói nian una Manila, pos nomás tien poco más de dos millons d'habitants: menos trafico sí, pero menos ufierta tamién.

Phnom Penh m'ufrió sensacions enfrontinadas. D'una man, l'amabilidat d'a chent no yera como a filipina, pero si más que no a vietnamita. Igual a profesionalidat, millor que no a filipina pero no pas como en Sien Reap. Sobre pobreza, no yera tant desigual y pobre como Manila, encara que dondiando con a moto sí que veyé bella zoneta que podeba pasar por un estero manilenyo. Y si fablamos de gastronomía, atra vegada ye un meyo, que supera a la filipina pero no plega a o libel vietnamita. Tot pareixeba un punto meyo dentre Hanói y Manila, pero no necesariament o meyo optimo. En cierta mida, a yo me ayudó a decidir o mío futuro, pos soi dentre o caos, desigualdad y amabilidat de Manila, u continar en o desenrollo -pero de cabo quan bordería y mal orache- de Hanói. D'atra man, a ciudat yera muito aburrida en contimparación con Hanói y Manila, y en ixe sentiu remera a Asunción en Paraguay. Tien a fama de ciudat fosca, tanto por prostitución como por pobreza y a presencia d'as consequencias d'a esferra que fació o Khmer Rouge; manimenos, ixa imachen tampoco no fa chusticia a una ciudat que tien o paseyo fluvial bien cudiau y atractivos como o palacio reyal y o Wat Phnom Daun Penh. A la finitiva, sin estar un puesto imprescindible, sí que diría que ye una ciudat en a que ye recomendable esforigar mientras bell par de dietas, y a yo, en as mías circunstancias vitals, me venió muito bien ta reflexionar.


No hay comentarios.: